17-علماء اهل سلوک شرايط تجلي انوار الهي بر قلب را مثل شرايط تجلي نور خورشيد بر آينه مطرح مي کنند و مي فرمايند: براي تجلي نور حق بر قلب بايد مثل تجلي نور خورشيد بر آينه، چندين شرط فراهم باشد:
الف- آينه صيقل خورده باشد و در ذات خود قابل صيقل باشد. مثل ذات و فطرت انسان که قابل پذيرش انوار الهي است.[1]
ب- آينه به طرف نور خورشيد باشد مثل اين که انسان بايد حقايق را بشناسد و به آن ها معرفت داشته باشد و مفتخر به عقايد حقه باشد و توجه خود را به سوي آن ها معطوف دارد، وگرنه اگر آينه به طرف خورشيد نباشد هرچند هم که صيقل خورده باشد و خورشيد هم در حال درخشش باشد، نوري در آن تجلي نمي کند. پس جايگاه معرفت به حقايق جايگاه حساسي است.
ج- بايد آينه از گرد و غبار پاک باشد تا تجلي خورشيد با مانعي روبه رو نباشد. مثل اين که انسان علاوه بر عقايد حقه، بايد متخلق به اخلاق فاضله باشد و خود را از آلودگي هايي مثل حب دنيا و کينه و حسد پاک گرداند، وگرنه به جهت حجاب هاي رذايل اخلاقي، از تجلي انوار غيبي بر قلب محروم مي شود.
د- آينه بايد علاوه بر نداشتن غبار، پرده اي هم بين آن و خورشيد نباشد وگرنه نور خورشيد بر آينه تجلي نمي کند. مثل پيش فرض هايي که انسان ها دارند و گرفتار عقايد باطل مي باشند و يا مفاهيمِ حقايق را به جاي حقايق مي گيرند.
اگر موانع فوق برطرف شود، به خودي خود نور الهي بر قلب انسان تجلي مي کند. زيرا از طرف خداوند بخلي نيست و او دائم الفيض است. مثل اين که براي تجلي نور خورشيد در آينه فقط کافي است صفحة آن پاک و پاکيزه باشد. نيمة دوم موضوع که تجلي نور خورشيد است به خودي خود در صحنه است. به همين جهت بايد متوجه بود انوار غيبي نسبت به ما در نزديک ترين شرايط ممکنه هستند، همين که ما موانع را برطرف کرديم با تجلي آن انوار روبه رو خواهيم شد. آنچه ممکن است موجب کم همتي و يأس شود اين است که فکر کنيم بايد علاوه بر رفع موانع، جهت کششِ تجليات انوار غيبي هم کاري بکنيم، و چون نمي توانيم در آن راستا کاري انجام دهيم نااميد مي شويم، غافل از اين که از آن طرف بخلي نيست و سراسر لطف و توجه است.
--------------------------------------------
[1] - آينه هاي قديم از جنس فلزي بوده که آن را صيقل مي دادند.
