فصل سی و سوّم: احکام سر بریدن و شکار حیوانات
احکام ذبح
سؤال 784- یکی از دانشجویان ایرانی، که در مسکو به تحصیل اشتغال دارد، می‌گوید: در قصّابی‌های تاجیک، که گوشت ذبح اسلامی می‌فروشند، از نظر بهداشتی در سطح بسیار پایینی قرار دارند. گوشت آنها دارای انگل و میکروب است، و هر لحظه امکان ابتلا به بیماریهای مربوطه (عفونی و انگلی) می‌رود. از طرفی، گوشتهایی که با ذبح غیر اسلامی عرضه می‌گردد، از تمام جهات تمییز و بسته‌بندی شده، و امکان هیچ گونه آلودگی ندارد. حال در خرید گوشت کدام یک را انتخاب کنیم؟
جواب: در صورتی که واقعاً گوشتهای ذبح اسلامی خطرناک باشد، و استفاده از گوشتهای غیر ذبح اسلامی جنبۀ اضطرار داشته باشد، به مقدار لازم مانعی ندارد.
سؤال 785- نظارت بهداشتی، بازرسی، معاینۀ بهداشتی گوشت در کشتارگاههای کشور به منظور پیشگیری و کنترل بیماریهای مشترک بین انسان و دام، و تهیّۀ گوشت سالم و بهداشتی، از جمله وظایف سازمان دامپزشکی کشور است. و بر اساس قوانین جاری کشور، کشتار و ذبح هر نوع دام کشتاری در خارج از کشتارگاه، به استثنای روز عید سعید قربان، و مراسم مذهبی و ملّی، ممنوع و غیر مجاز می‌باشد.
با توجّه به مقدّمۀ فوق لطفاً نظر شریف خود را در موارد ذیل اعلام فرمایید:
1- کشتار غیر مجاز دام در شهرهای دارای کشتارگاه صنعتی، به منظور فروش و عرضۀ گوشت غیر بهداشتی به مصرف کنندگان چه حکمی دارد؟
2- خریدوفروش گوشت فاقد مهر بهداشتی کشتارگاه، که از طریق کشتار غیر مجاز تهیّه گردیده، و ممکن است موجب انتقال آلودگی و بسیاری از بیماریهای مشترک بین انسان و دام گردد، چه حکمی دارد؟
جواب: بر همۀ مسلمانان لازم است که قوانین و مقرّرات نظام اسلامی را محترم بشمارند. از جمله، آنچه مربوط بر کشتار دامهاست، و با سلامت و تندرستی جامعه ارتباط دارد. و بر مسئولین امور کشتارگاهها لازم است بر ذبح اسلامی جامع الشرائط نظارت دقیق کنند، تا بهانه‌ای به دست افراد جهت ذبح خارج از کشتارگاه نیفتد.
احکام شکار
سؤال 786- شخصی به هنگام غروب آفتاب به طرف شکار تیراندازی نموده، و آن را زخمی می‌کند. شکارچی از همان لحظه به دنبال یافتن شکار می‌رود (دنبال کردن شکار زخمی از ردّ خونی است که از او بر جا می‌ماند.) بعد از لحظاتی شب فرا می‌رسد، شکارچی مجبور می‌شود شکار را رها نموده، و شب را در آن منطقه بخوابد.
روز بعد به جستجو ادامه می‌دهد، و بعد از مدّتی شکار را در حالی می‌یابد که به خاطر خون زیادی که از او رفته، مرده بود. آیا گوشت این شکار حلال است؟
جواب: در صورتی که می‌داند شکار به وسیلۀ همان تیر از بین رفته، گوشت آن حلال است.
سؤال 787- طبق قانون محیط زیست جمهوری اسلامی ایران، شکار قوانین مخصوص به خود را دارد، و یک شکارچی باید به آن پایبند باشد. از جملۀ آنها مراعات کمیّت و کیفیّت شکار، داشتن سلاح مجاز، داشتن پروانۀ شکار، شکار در فصل و روزهای مجاز، شکار در محلّ مجاز، و رعایت بعضی قوانین دیگر می‌باشد.
حال اگر یک شکارچی همه، یا یکی از قوانین مربوطه را رعایت ننماید، استفاده از شکار مذکور چه حکمی دارد؟
جواب: گوشت آن شکار حرام نیست؛ ولی تخلّف از قوانین حکومت اسلامی جایز نمی‌باشد.
سؤال 788- طبق قوانین جمهوری اسلامی، نگهداری سلاح غیر مجاز جرم محسوب می‌شود. لطفاً بفرمایید:
اوّلًا: در صورتی که فردی اقدام به نگهداری اسلحۀ غیر مجاز نماید، وظیفۀ مسلمانان در مورد این گونه افراد چیست؟
ثانیاً: شکار با سلاح غیر مجاز شرعاً چه حکمی دارد؟
جواب: شکار حرام نمی‌شود؛ ولی نگه داشتن اسلحۀ غیر مجاز جایز نیست.
سؤال 789- در کتب فقهی شکار با سلاح غصبی شرایط مخصوص به خود را دارد، ولی بر اساس قانون، یک فرد تحت هیچ شرایطی (چه مجوّز داشته باشد، و چه نداشته باشد،) نمی‌تواند از سلاح مجاز دیگران استفاده نماید. حال اگر فردی از سلاح دیگری در شکار استفاده کند (و لو با اجازۀ صاحب سلاح،) حکم شرعی شکار چیست؟
جواب: شکار حرام نیست؛ هر چند کار خلافی کرده است.
سؤال 790- مرسوم شده که افراد خوابگاه پرندگان حلال گوشت وحشی را شناسایی، و شب هنگام موقعی که حیوان در خواب است با ترفندها و ابزار آلات مختلف آنها را شکار می‌کنند. چنین شکاری با توجّه به حدیث «حیوان در آشیانه‌اش در امان است.» چه حکمی دارد؟
جواب: چنین شکاری حلال نیست.
سؤال 791- بعضی از مسلمانان، حیوانات حرام گوشت، از جمله خوک را شکار، و جهت مصرف صاحب ادیان دیگر به آنها می‌فروشند. شکار و خریدوفروش این گونه حیوانات از ناحیۀ مسلمانها چگونه است؟
جواب: خالی از اشکال نیست.
سؤال 792- مشاهده می‌شود که حیوانات وحشی، از جمله خوک، خرس، گرگ و مانند آن، به محصولات و احشام روستائیان آسیبهای جدّی وارد می‌کنند. اگر روستائیان بخواهند به حیوانات وحشی آسیب وارد کنند، توسّط محیط زیست به دادگاه معرّفی، و دادگاه آنها را جریمه می‌نماید. در صورتی که مقابلۀ با حیوانات وحشی از وظایف محیط زیست است، ولی به دلیل گستردگی محیط و امکانات کم این امر میسّر نمی‌شود. لطفاً بفرمایید:
الف) تکلیف شرعی کشتن حیوانات موذی (که بر خلاف قانون است) چیست؟
ب) اگر اشکال ندارد، پس تعارض شرع با قانون چگونه حلّ می‌شود؟
جواب: اگر واقعاً حیوانات موذی هستند، و دولت قادر بر دفع آنها نمی‌باشد، مردم می‌توانند آنها را از بین ببرند.
سؤال 793- با توجّه به گسترش علم و تکنولوژی، در صورتی که شکار با سلاحهای الکترونیکی و لیزری صورت گیرد، به گونه‌ای که زخمی در شکار حاصل نگردد، شرعاً چه حکمی خواهد داشت؟
جواب: در صورتی که زخم توأم با خونریزی در آن حاصل نشود، جایز نیست؛ هر چند تیز بودن گلوله از نظر ما شرط نمی‌باشد.
سؤال 794- به سوی دسته‌ای از پرندگان تیراندازی نمودم. یکی از آنها فوراً مُرد.
امّا هیچ گونه آثار جراحتی، که حاکی از اصابت تیر باشد، ملاحظه نشد. سپس مشخّص شد که بر اثر ترس مرده است. در فرض فوق، حکم آن چیست؟
جواب: گوشت آن حلال نیست.
احکام صید
سؤال 795- بعضی از صیّادان بعد از صید ماهی یا میگو برای این که ماهیها در ایّام شکار فاسد نشود، آنها را به طور نیمه جان داخل گونی گذاشته، سپس آن را داخل آب می‌گذارند، که بعضی از آنها به واسطۀ جراحت، یا فشردگی محلّ، در داخل آب می‌میرند. حکم شرعی آنها چیست؟
جواب: حلال است.
