نقش پیاده روی اربعین در پیشرفت های فرهنگی و اقتصادی ایران
نقش پیاده روی اربعین در پیشرفت های فرهنگی و اقتصادی ایران و کشورهای منطقه طی 10 سال اخیر بی نظیر بوده ولی در این میان، کمتر به ابعاد تمدن ساز آن توجه می‌شود.
هرچند تجمع اربعین حسینی حول کانون اباعبدالله الحسین علیه السلام از همان زمان شهادت ایشان، وجود داشته است اما نزدیک به ۱۰ سال است که حضور میلیون‌ها نفر در آن باعث شده توجه دنیا را به خود جلب کند. وزیر حمل و نقل عراق در سال 1394 میزان این جمعیت را حدود ۲۶میلیون نفر اعلام کرد. جمعیت گسترده‌ای که طبق آمار از حدود ۷۰ کشور مختلف جهان به سمت کشور عراق سرازیر می‌شوند. امسال نیز پیش‌بینی می‌شود بیش از ۴میلیون زائر ایرانی به پیاده روی اربعین بروند. عددی که به نظر می‌رسد در مقایسه با سال‌های قبل در حال افزایش است. اما سفر اربعین تنها یک سفر زیارتی نیست. بلکه این سفر منجر به برکات و پیشرفت‌های قابل توجهی در عرصه‌های مختلف شده است. با نزدیک شدن به ایام اربعین و آغاز این سفر معنوی بزرگ، برخی از دستاوردهای این سفر در راستای توسعه و پیشرفت کشور را مرور می‌کنیم.
ارتقاء وحدت اجتماعی
پیاده روی اربعین محل تجمع همه اقشار، فرهنگ‌ها و طیف‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است که همگی با پای پیاده خودشان را به طریق‌الحسین می رسانند و دوشادوش یکدیگر حرکت می‌کنند. مسیری که در آن حتی زبان نیز رنگ می‌بازد. ملیت اهمیتی ندارد و تنها و جهان در یک نقطه در هم می‌آمیزد. همگی در موکب‌های کنار هم در مسیر می‌خوابند و بیدار می‌شوند. همنشینی که سبب تقویت و وحدت گروه‌های مردمی چه ایرانی و چه عراقی و چه ایرانی عراقی خواهد شد. وحدت و دوستی که در باقی ایام سال نیز ادامه خواهد داشت و خاطره خوشی را از این همزیستی کوتاه مدت در ذهن زائران ساخته است. به گونه‌ای که علی رغم سختی‌های بسیار، عده زیادی هرساله و به هر شکل تلاش می‌کنند خودشان را به پیاده روی اربعین برسانند. سفری که خود مسیر در آن مقصد است.
پیشرفت و اعتماد به نفس جامعه اسلامی
از دیرباز پیاده روی اربعین محل تجمع شیعیان بوده است و به وسیله آن حضور خود را در جهان اسلام معرفی می‌کردند. تجمعی که در ۱۰ سال اخیر با فعالیت‌های رسانه‌ای انجام شده پیرامون آن هرساله به جمعیت آن اضافه شده است. به گونه‌ای که به گفته بسیاری از جامعه‌شناسان پیاده روی اربعین را مهم‌ترین رسانه شیعه دانستند که شیعیان با حضور در آن می‌توانند صدای خود را نه فقط در جهان اسلام بلکه به کل جهان برساند. حرکتی که توانسته سبب اعتماد به نفس و قدرت شیعیان حتی در کشورهایی باشد که شیعیان در آن در اقلیت مذهبی قرار دارند. تجمع کثیری که می‌تواند دورترین شیعیان از سرزمین‌های اسلامی را نیز دلگرم و قوی نگه دارد. مسیر مقدسی که حتی ادیان و مذاهب مختلف از روی کنجکاوی در آن پا گذاشته‌اند و حب اباعبدالله را نیز در دلهایشان نشانده‌است.
زایش و پیشرفت فرهنگی
مناسک اربعین توانسته است مرز استراتژیک کشور ما را به شکل قابل ملاحظه‌ای از غرب تا عراق و از شرق تا قلب هندوستان گسترش دهد. هرساله مرز شرقی کشور میزبان زائرانی است که در مسیر خود به سمت عراق وارد ایران می‌شوند. این همنشینی فرهنگ‌ها و افراد و اقشار مختلف در یک بازه زمانی و موعد هرساله می‌تواند سبب ترکیب و حتی ریشه کردن فرهنگ‌های مختلف در یکدیگر و در نهایت زایش و پیشرفت فرهنگی شود. در سال‌هایی که به دلیل شیوع ویروس کرونا راهپیمایی اربعین محدود شد و ایرانیان و مشتاقان زیادی نتوانستند در این گردهمایی بزرگ شرکت کنند، ویدیو کلیپ‌ها و نوحه‌های زیادی از مداحان ایرانی و عراقی منتشر شد که درباره این فراق و دوری از یکدیگر خواندند و دلتنگی‌هایشان را ابراز کردند. ایرانیان هرسال در نوحه‌های عربی خود از مردم عراق بابت این میزبانی با شکوه تشکر می‌کنند و عراقی‌ها نیز هرسال از میهمانان ایرانی خود با نوحه‌های مختلف دعوت می‌کنند و از چشم انتظاری شان می‌گویند. دلدادگی فرهنگی که نوعی ژانر در ادبیات مذهبی و نوحه‌خوانی ما ایجاد کرده است که باعث و بانی آن پیاده روی اربعین بوده که مانند آن در گذشته وجود نداشته است. از طرفی شهر مقدس مشهد نیز در سال‌های اخیر در پایان ماه صفر میزبان عراقی‌هایی است که به زیارت امام رضا می‌آیند و موکب‌های این شهر نیز در روزهای پایانی ماه صفر برپا می‌شود و هرسال این مناسبت نیز باشکوه‌تر از سال قبل برگزار می‌شود و این همان زایش فرهنگی است که یک دید و بازدید و صله‌رحم فرهنگی را بین دو کشور به وجود آورده است.
پیشرفت و توسعه شهرهای مرزی ایران
در سال‌های اخیر همه استان‌های مرزی کشور به خصوص در مرزهای غربی پذیرای زائران حسینی در ایام اربعین بودند. تجمع و حضور گسترده زائران اربعین در این شهرها باعث شد ضرورت رسیدگی بیشتر به شهرها و استان‌های مرزی که اغلب جزو مناطق محروم هستند، بیش از پیش احساس شود. از طرفی حضور زائران در این شهرها و حتی اسکان موقت آن‌ها توانست به رونق کسب و کارهای مردم این مناطق کمک کند و به رشد و توسعه و پیشرفت این شهرها سرعت بیشتری ببخشد. رفت و آمد دو طرف ایرانی و عراقی در ایام مختلف سال می‌تواند بازارهای محلی و حتی کسب و کارهای خدماتی و صنایع دستی و گردشگری این شهرها را تقویت کند و به اشتغالزایی در این مناطق کمک کند و تا حد زیادی از مهاجرت در این مناطق جلوگیری کند.
حضور پررنگ مردم در مرزهای غربی کشور به خصوص دو مرز مهران و چذابه باعث تجمع و شلوغی هرچه بیشتر و حتی خارج از ظرفیت در این مناطق شد. همین موضوع باعث شد به مرور دیگر شهرهای مرزی مانند شلمچه، خسروی، باشماق، تمرچین نیز به دروازه‌های ورود و خروج کشور نیز به شکل جدی اضافه شوند و این شهرها نیز به برکت اربعین و زائرانش رونق بیشتری پیدا کنند.
رشد کسب و کارهای فرهنگی
همنشینی و همزیستی شیعیان در بازه زمانی اربعین و فعالیت‌های بسیاری از گروه‌های فرهنگی در طریق الحسین عراق باعث آشنایی فعالان فرهنگی کشورها با یکدیگر خواهد شد. آشنایی که سبب همکاری‌های مهمی شده و تولیدات بین‌المللی و منطقه‌ای مهمی در قالب‌های مختلف فرهنگی از جمله مستند، فیلم و حتی رویدادهای مهم فرهنگی را در پی داشته است. موضوعی که می‌تواند سبب پیشرفت و اثرگذاری بیشتر فرهنگ شیعی و حسینی باشد. در سال‌های اخیر شاهد برپایی دفترهای فرهنگی مختلفی چه در ایران و چه در عراق و چه در سایر کشورهای منطقه بوده‌ایم که بانی و مبدا آن‌ها رویداد بزرگ اربعین حسینی بوده است و همه این‌ها نشان دهنده قدرت و برکت رویداد اربعین حسینی است.
پیشرفت روابط بین‌الملل
اگرچه عراق طولانی‌ترین مرز زمینی را با ایران دارد و با وجود رفت و آمد زیاد بین دو کشور همواره مساله ویزا وجود داشته است. رویداد اربعین و بزرگی آن سبب شد تا این مساله نیز حل شود و زائران حسینی و رضوی دو کشور دیگر نیازمند دریافت ویزا نباشند و تنها با داشتن گذرنامه از مرز عبور کنند. موضوعی که پیشرفت قابل توجهی از رابطه بین دو کشور را نشان می‌دهد و این موضوع تنها یکی از برکات اربعین حسینی است و می‌تواند مسائل تجاری و بین‌المللی بین دو کشور همسایه را بیش از پیش توسعه دهد.
ویژه نامه مرتبط : اربعین حسینی - ویژه نامه چله اندوه
مطالب مرتبط
