فصل سوّم: احکام نجاسات
[نجاسات]
1 و 2- بول و غائط
سؤال 26- اگر آبی از محلّ دفع مدفوع انسان خارج شود، و بوی مدفوع هم ندهد، چه حکمی دارد؟ آیا وضو را باطل می‌کند؟
جواب: در فرض مسأله نجس نیست، و وضو را هم باطل نمی‌کند.
سؤال 27- چنانچه بول یا غائط از محلّی غیر از محلّ متعارف آن خارج شود، چه حکمی دارد؟
جواب: احکام بول و غائط متعارف را دارد؛ مگر آن که رعایت این احکام موجب عسر و حرج شدید شود.
3- مردار
سؤال 28- اگر عضوی از بدن میّت غیر مسلمان، به بدن مسلمانی وصل شود، ولی روح در آن حلول نکند، لمس آن چه حکمی دارد؟
جواب: چنانچه عرفاً جزء بدن کسی که به او پیوند زده شده محسوب شود، پاک است.
سؤال 29- اگر چشم انسانِ مرده یا زنده، یا چشم حیوان نجس العین مرده یا زنده‌ای را به چشم شخص نابینا پیوند بزنند، چشم پیوندی و رطوبتی که از آن بیرون می‌آید چه حکمی دارد؟
جواب: هنگامی که پیوند گرفت، و آن عضو عملًا جزء بدن گیرنده شد، پاک است.
4- خون
سؤال 30- سله‌ای که روی زخم می‌بندد، و خونریزی ندارد، چه حکمی دارد، آیا باید به هنگام غسل آن را برداشت؟
جواب: در صورتی که از حالت خون بیرون آمده، و با شستن زایل نمی‌شود، پاک است، و به همان حالت غسل می‌کند.
سؤال 31- یونیت دندان پزشکی معمولًا متّصل به آب شهر است. با توجّه به این مطلب، ترشّحاتی که به هنگام ترمیم دندان از دهان خارج می‌شود، و غالباً با آب دهان، و موادّ مخصوص دندان پزشکی، و بخار و قطرات خون ملاقات کرده، و به بدن و لباس می‌ریزد، پاک است، یا نجس؟
جواب: چنانچه آبی که در دهان می‌ریزد متّصل به آب شهر باشد، و معلوم نباشد ترشّحات از آن آب است یا چیز دیگر، پاک است.
5- کافر، و کسانی که در حکم کفّارند.
سؤال 32- لطفاً در مورد اهل کتاب به سؤالات زیر پاسخ دهید:
الف) در خصوص ابزار و وسایل و ادوات و صنایع آنها چگونه باید عمل شود؟
جواب: در مواردی که معاشرت با آنها ضرورتی ندارد، از آنها پرهیز کنید. ولی برای کسانی که در بیرون کشورهای اسلامی، یا بعضی از مناطق داخل کشورهای اسلامی، ناچارند با آنها معاشرت داشته باشند، پرهیز لازم نیست.
ب) موادّ خوراکی و دارویی اهل کتاب چه حکمی دارد؟
جواب: استفاده از موادّی که احتمال دارد به وسیلۀ کارخانه‌ها تولید شده، یا به وسیلۀ ابزار و آلاتی، بدون دخالت دست، تهیّه شده باشد، یا احتمال دارد که با دستکش تهیّه کرده باشند، اشکالی ندارد، ولی از خوردن گوشتهای ذبح‌شدۀ آنها حتماً پرهیز کنید.
ج) صید و ذبیحۀ آنان چگونه است؟
جواب: از جواب بالا معلوم شد؛ ولی اگر ماهی را زنده از آب بگیرند، حلال است.
د) ورود اهل کتاب به اماکن مقدّسه- مانند مکّۀ مکرّمه، مدینۀ منوّره، حرم أئمّه علیهم السلام، مساجد و مانند آن- چه حکمی دارد؟
جواب: در مواردی که باعث هتک و بی‌احترامی این مراکز شود، حرام است.
ه) دفن اهل کتاب در بلاد اسلامی و قبرستان مسلمانان چطور است؟
جواب: اشکال دارد.
و) آیا شهدای اهل کتاب در حکم شهیدند؟
جواب: اگر در راه اسلام و کشورهای اسلامی شهید شوند، نزد خدا مأجور هستند؛ امّا چگونگی آن اجر الهی نزد ما روشن نیست.
ز) پیوند اعضای اهل کتاب به مؤمنان و عکس آن، چه حکمی دارد؟
جواب: پیوند اعضای مؤمن به کافر و بالعکس اشکالی ندارد.
ح) آیا درمان بیماران اهل کتاب و استفاده از خدمات درمانی و بهداشتی آنان جایز است؟
جواب: مانعی ندارد؛ مگر در مواردی که آنها بر ضدّ مسلمین سوء استفاده کنند.
ط) نماز در معابد اهل کتاب چه حکمی دارد؟
جواب: اشکالی ندارد.
ی) آیا استفاده از لباس و ظروف اهل کتاب جایز است؟
جواب: در صورتی که علم به نجاست آن نباشد، اشکالی ندارد. و اگر یقین به نجاست آن دارید باید آب بکشید.
ک) غسل دادن میّت مسلمان توسّط اهل کتاب چه حکمی دارد؟
جواب: تنها در صورت ضرورت جایز است.
ل) آیا ازدواج با اهل کتاب جایز است؟
جواب: ازدواج موقّت اشکالی ندارد؛ ولی ازدواج دائم اشکال دارد.
م) آیا پرداخت نفقۀ همسر، اگر از اهل کتاب باشد، لازم است؟
جواب: با توجّه به این که ازدواج موقّت نفقه ندارد، جواب این سؤال معلوم است.
6- سگ
سؤال 33- گاه برخی حیوانات غیر معمول را برای معاینه نزد دامپزشکان می‌آورند، که از نظر نجاست و پاکی مورد سؤال است، از جمله نژادهای مخلوطی که از اختلاط گرگ و سگ ایجاد شده است. با توجّه به پاک بودن گرگ، این حیوان که شباهت زیادی به گرگ دارد، از نظر نجاست و پاکی چه حکمی دارد؟
جواب: در صورتی که شباهت آن به گرگ زیادتر باشد، پاک است.
سؤال 34- همراه داشتن سگ در ماشین و خیابان، و نگهداری آن در خانه، که نوعی تقلید از بیگانگان است، چه صورت دارد؟
جواب: این کارها شایستۀ مسلمانان با شخصیّت نیست، و از جهات شرعی مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.
سؤال 35- آیا در نجاست به سبب تماسِ مستقیم جایی از بدن انسان با سگ، نیز سرایت شرط است؟
جواب: آری سرایت از طریق رطوبت شرط است.
7- شراب و سایر مسکرات
سؤال 36- آیا رفتن به مجالسی که در آن مشروبات الکلی مصرف و موسیقی پخش می‌شود، جایز است؟
جواب: جایز نیست.
سؤال 37- شخصی قبل از تشرّف به اسلام مشروبات الکلی می‌فروخته، و از در آمد آن به پدر و مادرش کمک می‌کرده است. حال که مسلمان شده، آیا می‌تواند به کار مذکور ادامه دهد؟
جواب: اشکال دارد.
سؤال 38- آیا برای زن مسلمان جایز است مشروب روی میز غذاخوری بگذارد، تا کسانی که آن را حلال می‌دانند مصرف کنند؟
جواب: جایز نیست؛ مگر در موارد ضرورت.
سؤال 39- یک واحد تولیدی در نظر دارد نسبت به تولید ماء الشعیر از موادّ اوّلیّه عصاره یا پودر وارداتی اقدام نماید. با توجّه به این که در مراحل تهیّۀ موادّ اوّلیّۀ فوق، این احتمال وجود دارد که اوّل الکل وجود داشته، و بعداً طیّ مراحلی الکل آن گرفته شده، آیا تولید ماء الشعیر از موادّ فوق جایز می‌باشد؟
جواب: هرگاه وجود الکل در آن در مراحل اوّلیّه باشد، (به این معنا که نخست مبدّل به یک مایع مست‌کننده شود، سپس الکل آن را با حرارت یا مانند آن بگیرند) اشکال دارد. و اگر چنین نیست، یا مست‌کننده بودن آن مشکوک است، مانعی ندارد.
وسواس
سؤال 40- مشکل اصلی من دیوار خانه و شستن بچّه‌ام می‌باشد، زیرا دستمالی را که نجس بود روی لبۀ دیوار که رنگ روغن شده گذاشتم. البتّه عین نجس روی دیوار ریخته نشد، ولی رطوبت دستمال با دیوار ارتباط داشت. و چون بچّه‌ام به تازگی چهار دست و پا راه می‌رود، و دستهایش را مرتّب به دیوارها می‌زند، من مرتّب دستهایش را آب می‌کشم، و این مرا آزار می‌دهد. لطفاً به سؤالهای زیر پاسخ دهید، تا ان شاء اللّٰه نجات یابم.
1) راههای سرایت نجاست را خوانده‌ام، ولی نمی‌دانم منظور از رطوبت کم و غیر مسری چقدر است؟ خواهش می‌کنم توضیح دهید.
جواب: شما بی‌شک گرفتار وسواس شده‌اید، و اگر به دستوراتی که می‌دهیم عمل کنید بزودی نجات خواهید یافت، و الّا مشکلات شما زیاد خواهد شد.
ابتدا پاسخ سؤالهای شما، و بعد یک دستور کلّی:
منظور از رطوبت برای سرایت این است که وقتی دست خشک بر آن شی‌ء مرطوب بگذارد، انسان به آسانی آثار تری را ببیند.
2) آیا دیوارهای خانه بخاطر مسأله‌ای که پیش آمده نجس است؟
جواب: دیوارهای خانه به صورتی که نوشته‌اید کاملًا پاک است.
3) ظرفی که زیر شیر (منظور آب لوله‌کشی) گذاشته می‌شود، حتّی اگر سر نرود آیا حکم آب کر را دارد؟ آیا می‌توان لباس نجس را در آن آب کشید؟
جواب: ظرفی که زیر آب لوله‌کشی است حکم آب کر دارد؛ پر باشد، یا خالی.
4) اگر جایی مثل دستۀ در، سردی آن احساس شود، آیا نجاست با دست خشک به آن منتقل می‌گردد؟
جواب: سردی دستۀ در هیچ ارتباطی به رطوبت ندارد، و نجاست به آن منتقل نمی‌شود، و این سؤال دلیل وسواسی بودن شماست.
و امّا دستور کلّی:
وسواسی بودن شما به علّت ندانستن مسائل است. اگر مسائل را درست، یاد بگیرید، راحت می‌شوید. مسألۀ مهم این است که علم و یقین وسواسی نه ملاک نجاست است، نه ملاک طهارت؛ و به عبارت واضح‌تر، باید ببینید افراد عادی متدیّن چه موقع علم به نجاست پیدا می‌کنند، و چه موقع علم به طهارت، به همان مقدار قناعت کنید، و اگر قلب شما راضی نشد به آن اعتنا نکنید، و مسئولیّت آن را به عهدۀ ما بگذارید. به شک و تردید اعتنا نکنید، حتّی کف توالت مادامی‌که با چشم خود نجاستی در آن نبینید بگویید پاک است؛ کوچه‌ها، خیابانها، مغازه‌ها همه پاک است. اتومبیل‌های عمومی، صندلی‌ها و دستۀ درهای آنها پاک است، حمّام مادامی‌که چیز نجسی به یقین در آن نباشد پاک است. تمام مسلمانها و بچّه‌های آنها مادامی‌که نتوانید قسم به نجس بودن آنها بخورید پاک هستند. وظیفۀ شرعی شما این است که به آنچه گفته‌ایم عمل کنید، و بعد از یک هفته آثار مثبت آن را خواهید دید.
مسائل متفرّقۀ نجاسات
سؤال 41- آیا استفراغ نجس است؟ آیا تفاوتی بین استفراغ بزرگ‌سالان و اطفال هست؟
جواب: استفراغ نجس نیست؛ مگر این که بدانید خونی همراه آن است. و فرقی بین بچّه و بزرگ، دختر یا پسر نمی‌باشد.
سؤال 42- هنگامی که مادر به بچّه شیر می‌دهد قطراتی از شیر به زمین، یا جای دیگر می‌ریزد، آیا زمین، یا آن شی‌ء، نجس می‌شود؟!
جواب: در صورتی که لباسهای بچّه نجس نباشد، اشکالی ندارد.
