فصل هشتم: احکام اموات
سؤال 89- بعد از غسل سدر و کافور و قبل از غسل با آب خالص، قطراتی که از بدن میّت ترشح می‌کند پاک است یا نجس؟
جواب: تا اغسال سه‌گانه تمام نشود میّت پاک نمی‌شود.
سؤال 90- اگر سهواً به میّت یکی از سه غسل که دادن آن واجب است داده نشود حکمش چیست؟
جواب: در صورتی که مستلزم هتک حرمت میّت نشود جایز است که قبر را نبش کنند و میت را خارج نمایند و غسل را تکمیل کنند ولی این کار واجب نیست.
سؤال 91- شخصی دار فانی را وداع کرده و معلوم نیست مرد است یا زن، وضعیّت نماز این فرد و همچنین غسلش چگونه است؟
جواب: اگر منظور خنثی است لازم است محارم او را غسل دهند و اگر محرمی نباشد هر یک از زن و مرد می‌تواند او را غسل دهد و در نماز عمل به احتیاط می‌کنند.
سؤال 92- آیا وجود حایل میان تابوت و نمازگزار اشکال دارد؟
جواب: مانعی ندارد ولی نباید میان نمازگزار و میت دیوار یا پرده باشد.
سؤال 93- زن مسلمانی که بچه مسلمان هفت‌ماهه‌ای در شکمش بوده فوت کرده است، بعضی می‌گویند باید آینه‌ای در سمت پشت مادر قرار دهند تا انعکاس صورت بچه به طرف قبله باشد آیا این کار لازم است؟
استفتاءات جدید (مکارم)، ج1، ص: 48
جواب: رو به قبله بودن مادر کافی است و گذاشتن آینه معنا ندارد.
سؤال 94- بعضی از مسلمانها در لبنان وصیّت می‌کنند که در لباس عروسی دفن شوند آیا این وصیّت جایز است؟ و بر فرض جواز آیا عمل به این وصیّت بر وصیّ لازم است؟
جواب: اگر شرایط کفن در آن لباس موجود باشد یا اضافه بر کفنهای سه‌گانه باشد لباس خیلی گران قیمت نباشد به گونه‌ای که اسراف محسوب شود جایز است.
سؤال 95- در یک گورستان که صد سال از دفن اموات در آن می‌گذرد آیا می‌توانیم دوباره مرده‌ها را در آن دفن کنیم؟
جواب: مانعی ندارد. در صورتی که آثار اموات از بین رفته باشد
سؤال 96- آیا انتقال جنازه به گونه‌ای که نبش قبر نشود جایز است؟
جواب: در صورتی که هتک و توهین از نظر مردم لازم نیاید می‌توان آن را به محل دیگری منتقل نمود، ولی بهتر آن است که محل آن را تغییر ندهند.
سؤال 97- نبش قبر تا چند وقت پس از دفن حرام است؟
جواب: برای نبش قبر زمان خاصّی مطرح نیست زیرا بدن اشخاص و همچنین زمینها متفاوت است تنها در صورتی می‌توان نبش کرد که یقین به از بین رفتن تمام آثار بدن حاصل شده باشد.
سؤال 98- دختر 15 ساله‌ای در حادثه تصادف ماشین از دنیا رفت و او را به خاک سپردیم اکنون مدتی است خویشاوندان و آشنایان و مخصوصاً خواهر بزرگترش مرتباً او را در خواب می‌بیند که اصرار می‌کند بیایند او را ببرند چون او زنده است و آن قدر این خوابها تکرار شده است که وضع روحی خانواده آن مرحومه را به مخاطره افکنده و سلامتی آنها مختل شده است آیا اجازه می‌فرمایید که نبش قبر نموده و این امر را معلوم سازیم؟
استفتاءات جدید (مکارم)، ج1، ص: 49
جواب: با توجّه به ضرورت ناشی از نگرانی شدید این خانواده عدم صدق هتک احترام در مورد سؤال مراعات احتیاط (در انجام حد اقل نبش لازم) جایز است.
سؤال 99- در کنار قبر مؤمنی توالت احداث کرده‌اند و این کار باعث شده است که حتّی امکان خواندن یک سوره قرآن در آنجا نباشد مراجعه به مسئولین برای انتقال توالتها به مکان دیگر مؤثّر واقع نشد آیا اجازه می‌دهید نبش قبر کنیم و میت را به جای دیگر منتقل کنیم؟
جواب: به آنها فشار بیاورید که توالتها را به محل دیگری ببرند و به مسئولین بگویید این کار شرعاً صحیح نیست زیرا اهانت به قبر مؤمن می‌باشد و اگر ادامه این وضع باعث هتک آن میّت باشد جابه‌جا کردن او جایز است.
سؤال 100- آنچه در کتب فقهی حتّی در رساله‌های عملیّه فقها از عروۀ الوثقی تا تحریر الوسیله جستجو شد حضرات نمازی به عنوان نماز غریق بیان نفرموده‌اند حال اگر کسی در دریا یا رودخانه غرق شد و جسدش هم پیدا نشد چه باید کرد آیا نماز دارد یا ساقط است؟ بر فرض اینکه نماز داشته باشد چگونه باید ادا کرد؟
جواب: چنین کسی نماز ندارد تا جسدش پیدا شود، ولی در کلمات علما چیزی به عنوان نماز غرقی داریم و آن نماز یومیّه کسانی است که در حال غرق شدن هستند و بیش از تکبیرات و اشاراتی نمی‌توانند کاری انجام دهند.
استفتاءات جدید (مکارم)، ج1، ص: 51
