مباحث اخلاق در قرآن - استاد فاطمی نیا / اخلاق در قرآن 2
بیانات مرحوم آیت الله فاطمی نیا پیرامون زنده شدن به حیات حقیقی
بیانات عارفانه حضرت آیت الله فاطمی نیا در سخنرانی «اخلاق در قرآن ۲» به بررسی مضامین قرآنی پیرامون زنده‌شدن، اهمیت اخلاق حسنه و نقش قبور اولیا در شفاعت پرداخته است.
مدت زمان : ۵۲ دقیقه
✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿
پرسش‌های متداول در مورد اخلاق در قرآن و حیات حقیقی از منظر این سخنرانی:
روش قرآن در بیان مسائل اخلاقی چگونه است؟ روش قرآن در بیان مسائل اخلاقی صرفاً به گفتن زشت یا زیبا بودن یک خُلق محدود نمی‌شود، بلکه قرآن به پرده‌برداری و ارائه جمال و زیبایی اخلاق حسنه می‌پردازد تا نفوس انسانی نسبت به آن تشویق شوند. همچنین، چهره زشت اخلاق سیئه را آشکار کرده و نفوس انسانی را از آن تحذیر می‌کند. برای مثال، در مورد گذشت، خداوند نمی‌فرماید فقط گذشت کنید، بلکه جمال آن را با بیان «فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا» عفو کنید گذشت کنید «أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ» دوست ندارید خدا شما را بیامرزد؟" نشان می‌دهد.
منظور از "زنده‌شدن" که در آیه «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ» آمده، چیست؟ منظور از زنده‌شدن در این آیه، صرفاً حیات دنیوی نیست، بلکه حیات حقیقی و ابدی انسان است که با پیروی از دستورات خدا و پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در این دنیا پایه‌گذاری می‌شود. این حیات معنوی به انسان درجات بالا می‌بخشد و پس از مرگ نیز ادامه می‌یابد. کسانی که دستورات الهی و نبوی را در زندگی خود به کار نمی‌گیرند، به معنای واقعی زنده نیستند و در برزخ نیز ممکن است مورد بی‌توجهی قرار گیرند.
تفاوت حیات دنیوی و حیات اخروی از چه منظری در این سخنرانی تبیین شده است؟ در این سخنرانی، نسبت دنیا به آخرت به نسبت رحم مادر به دنیا تشبیه شده است. همان‌طور که جنین در رحم برای ورود به دنیا آماده می‌شود، انسان نیز در دنیا باید برای حیات حقیقی و ابدی خود آماده شود. اگر مقدمات حیات دنیوی در رحم فراهم نشود، جنین متولد نمی‌شود؛ به همین ترتیب، اگر مقدمات حیات اخروی در دنیا فراهم نشود، انسان به آن حیات دست نخواهد یافت و ممکن است در آخرت نیز دچار کمبود و حسرت شود.
چه کسانی از سؤال قبر در امان هستند و فشار قبر برای چه افرادی است؟ بر اساس این سخنرانی، کسانی که ایمان کامل آورده‌اند و کسانی که کفر کامل ورزیده‌اند، با سؤال و فشار قبر مواجه می‌شوند. اما افرادی که نه مؤمن کامل هستند و نه کافر محض، ممکن است مورد بی‌توجهی قرار گرفته و در برزخ بدون رسیدگی منتظر قیامت بمانند. مسلمانانی که به وظایف دینی خود عمل می‌کنند نیز از سؤال قبر در امان هستند.
منظور از این سخن که "خدا بین مرد و قلبش هایل می‌شود" در آیه قرآن چیست؟ این بخش از آیه «أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ» بیانگر آن است که قدرت و اراده خداوند متعال بر قلب انسان نافذ است و او می‌تواند در قلب انسان تصرف کند و مسیر زندگی او را هدایت نماید. این قلب، فراتر از قلب صنوبری جسمانی است و به بعد روحانی و باطنی انسان اشاره دارد که محل اراده و اختیار اوست.
اهمیت پیروی از دستورات اخلاقی و دینی در چیست و چه تأثیری بر زندگی انسان دارد؟ پیروی از دستورات اخلاقی و دینی، به تعبیر این سخنرانی، عامل اصلی "زنده‌شدن" به حیات حقیقی و معنوی است. این اطاعت نه تنها باعث سعادت اخروی می‌شود، بلکه زندگی دنیوی انسان را نیز متحول کرده و او را از رذائل اخلاقی دور نگه می‌دارد. عمل به این دستورات، انسان را لایق توجه و رحمت الهی در دنیا و آخرت می‌سازد.
چرا قبور اولیا و صالحین محل شفاعت و بروز کرامات است؟ قبور اولیا و صالحین محل شفاعت و بروز کرامات است زیرا آن‌ها به حیات معنوی دست یافته‌اند و نمرده‌اند، بلکه از یک مرحله حیات به مرحله دیگر آن منتقل شده‌اند. به همین دلیل، آن‌ها می‌توانند با اذن الهی واسطه فیض و رحمت برای دیگران باشند و برای رفع مشکلات و گرفتاری‌های مردم دعا و شفاعت کنند.
داستان عاشق رجب علی و شاگرد او چه آموزه‌ای در مورد سلوک معنوی و حیات حقیقی دارد؟ داستان عاشق رجب علی و شاگردی که ریاضت‌های باطل انجام می‌داد، نشان می‌دهد که برای رسیدن به مراتب عالی معنوی و حیات حقیقی، ابتدا باید "خود" را شکست و از تعلقات دنیوی و روش‌های انحرافی دست کشید. سلوک معنوی حقیقی در پیروی از دستورات الهی و سنت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است و نه در ریاضت‌های بی‌اساس. شاگردی که بدون تزکیه نفس و شکستن بت‌های نفسانی به دنبال وصال بود، پس از مرگ در برزخ دچار تاریکی و حسرت شد، در حالی که اولیا الهی به دلیل حیات معنوی خود، در جوار رحمت الهی متنعم هستند.
افزودن دیدگاه جدید