فصل چهارم: لقطه
کراهت برداشتن لقطه حرم
674 1363- اگر در حرم چیزی پیدا کرد، برداشتن آن کراهت شدید دارد، بلکه احتیاط، (1)در برنداشتن است. « (2)
لقطه کمتر از درهم
675 1364- اگر لقطه حرم از یک درهم کمتر باشد، درصورت برداشتن، می‌تواند (3)با قصد تملک، آن را مصرف کند و ضامن نیست؛ و چنانچه تملک نکرد و تفریط نکرد، ضامن نیست؛ ولی اگر بدون تملک آن را نگاه داشت ولی کوتاهی و تفریط کرد، ضامن است؛ (4)و اگر قصد تملک کرد وصاحبش قبل از تلف شدن پیدا شد، باید آن را- بنابر احتیاط واجب (5)بهصاحبش رد کند.
لقطه بیشتر از درهم
676 1365- اگر لقطه‌ای را که در حرم برداشت، یک درهم یا بیشتر ارزش داشت،(6) باید یک سال تعریف و ازصاحبش جستجو کند، اگر او را نیافت، بعد از یک‌سال، بین دو امر، (7) مخیر است
1- آیات عظام فاضل، مکارم: این احتیاط ترک نشود.
2- آیة اللَّه خویی، آیة اللَّه فاضل: بنابر احتیاط باید عوضصاحبش مؤمن فقیرصدقه بدهد و حق تملک ندارد.
3- آیة اللَّه سیستانی: بنابر احتیاط واجب باید از طرفصاحبشصدقه بدهد و هر وقتصاحبش پیدا شدچنانچه بهصدقه دادن راضی نشود عوض آن را او بدهد. توضیح المسائل، م 2574.
4- آیة اللَّه مکارم: بنابر احتیاط واجب.
5- آیة اللَّه گلپایگانی: باید بهصاحبش رد کند بنابر احتیاط اگر اقوی نباشد وسیلة النجاة، ج 2،ص 326
6- آیة اللَّه سیستانی، آیة اللَّهصافی: احتیاط واجب بایدصدقه بدهد.
7- آیة اللَّه خویی: بنا بر احتیاط باید عوضصاحبشصدقه بدهد و حق تملک ندارد. منهاج الصالحین، ج 2،ص 646
آیة اللَّه سیستانی: احتیاط واجب آن است که تصدق کند. توضیح المسائل، م 2577.
آیة اللَّه مکارم: هرگاه احتمال قابل توجه در مورد پیدا شدنصاحبش نمی‌دهدصدقه بدهد.
اول، حفظ برایصاحبش که در اینصورت، اگر در نگاهداری کوتاهی نکرد، درصورت تلف، ضامن نیست؛
دوم،صدقه دادن برایصاحبش؛ ولی اگرصاحبش پیدا شد و راضی بهصدقه نشد، باید عوضش را او بدهد (1)و تملک آن جایز نیست؛ و اگر تملک کند، مالک نمی‌شود و ضامن است.
حکم پول پیدا شده
677 1366- اگر شخصی در مکه یا مدینه پولی- اعم از پول ایرانی یا غیر ایرانی- پیدا کند، با یأس از پیدا شدنصاحبش- علی الأحوط «- (2)از طرف او فقیرصدقه بدهد.
678 1368- با فرض امکان، برداشتن سنگ و ریگ ازصفا و مروه جایز نیست (3)ولی از مشعر مانع ندارد.
679 1369- آوردن خاک، ریگ و سنگ از عرفات، مشعرالحرام، منا،صفا، مروه یا منطقه حرم چه حکمی دارد؟ و چنانچه عمداً یا جهلًا آورده باشد، برگرداندن آن واجب است یا نه؟ (4)
1- آیة اللَّه گلپایگانی: و همچنین می‌تواند آن را تحویل حاکم شرع بدهد. وسیلة النجاة، ج 2،ص 326.
آیة اللَّه مکارم: بنابر احتیاط واجب.
2- برای دست آوردن نظریه مراجع ذیل مسأله 1363 الی 1365 مراجعه شود.
3- آیة اللَّه تبریزی: بنابر احتیاط.
آیة اللَّه بهجت: برداشتن خاک و سنگ از مسجدالحرام وصفا و مروه جایز نیست و اگر آورده باید بر گرداند ولی از سایر اماکن حرام نیست مناسک، س 185.
آیة اللَّه خویی: نظر ایشان راجع برداشتن سنگ ازصفا و مروه دست نیامد.
آیة اللَّه سیستانی: شکستن سنگ‌هایصفا و مروه جایز نیست ولی برداشتن آنچه از آنجا جدا شده مانعی ندارد.
آیة اللَّه گلپایگانی،: بیرون بردن خاک و سنگ از حرم ممنوع است علی الأحوط. آراء المراجع،ص 434.
4- . آیةاللَّه بهجت: برداشتن آن با فرض امکان از مسجدالحرام وصفا و مروه جائز نیست و اگر آورده باید برگرداند ولی از سایر اماکن حرام نیست.[ مناسک محشّی مسأله 1347]
آیة اللَّه تبریزی: برداشتن خاک و ریگ و سنگ از آنچه نام برده شده مانعی ندارد بلی اگر در مسجدالحرام و مسجد خیف و یا سایر مساجد فرض شود، جایز نیست و برگرداندن آن لازم است، واللَّه العالم.
آیة اللَّه سیستانی: اشکال ندارد و برگرداندن واجب نیست.
آیة اللَّهصافی: بنابر احتیاط از آوردن خاک و ریگ حرم خودداری شود واگر آورده، درصورت تمکن حرم برگرداند، واللَّه العالم.
آیة اللَّه فاضل: ازصفا و مروه جایز نیست. و از غیر آن‌دو مانعی ندارد. و در هرصورت برگرداندن لازم نیست. ولی طور کلی لازم است مؤمنین از این قبیل اعمال پرهیز کنند.
آیة اللَّه مکارم: این کار شرعاً اشکال دارد و احتیاط آن است که آن را برگرداند.
آیة اللَّه نوری: از عرفات و مشعر الحرام اشکال ندارد ولی ازصفا و مروه اشکال دارد و باید برگرداند.
