حضرت آیت الله بهجت قدس سره در ضمن مطلبی که در صفحه ی ۶٨ کتاب آمده است به این نقل اشاره کرده اند که امام حسین علیه السلام و اصحاب ایشان، آن قدر از لشکر کوفیان کشتند که هیچ خانه ای باقی نماند، مگر آنکه در آن برای مقتول خود نوحه خوانی کردند و تمام کوفه عزاخانه شد.
گویا ناقدان محترم این کلام را غلوآمیز تلقی کرده اند، ولی با اندکی تأمل در آنچه حضرت آیت الله بهجت قدس سره فرموده اند روشن می شود که این سخن حتی بنا بر آماری که جناب دکتر سنگری بیان کرده اند، خالی از اغراق است. ایشان در نقد خود گفته اند که در آن زمان کوفه حدوداً ده هزار خانوار داشته و در ادامه، بیان کرده اند که طبق تحقیق ایشان از منابع به دست می آید که تعداد کشته شدگان لشکر دشمن در مجموع ١۵٣٠ نفر بوده است.
آیا کشته شدن ١۵٣٠ نفر از شهری که ده هزار خانوار دارد، آنجا را تبدیل به عزاخانه نمی کند؛ آن هم در جایی که می دانیم این خانوارها با یکدیگر قوم و خویش بوده اند و کشته شدن یکی از آن ها همه خویشان آنان را عزادار می کرده است؟! دقت شود که آنچه حضرت آیت الله بهجت قدس سره نقل کرده اند این نیست که در هر خانوار، یک نفر کشته شده است، تا اینکه بگوییم حداقل باید ده هزار نفر از ایشان کشته می شد تا این جمله صادق باشد، بلکه سخن این است که تمام خانه های کوفه عزادار کشته شدگان خود بودند.
البته ناگفته نماند که آمار ١۵٣٠ نفر با نقل های دیگر سازگار نیست. در تاریخ محمدبن ابی طالب آمده است که حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام خود به تنهایی ١٩۵٠ نفر از دشمنان را به هلاکت رسانیدند.[1]
ابن شهرآشوب نیز در این باره چنین می نویسد: «وَ جَعَلَ یُقَاتِلُ حَتَّى قَتَلَ أَلْفاً وَ تِسْعَمِائَةٍ وَ خَمْسِینَ سِوَى الْمَجْرُوحَیْنِ فَقَالَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ لِقَوْمِهِ: الْوَیْلُ لَكُمْ أَ تَدْرُونَ مَنْ تُبَارِزُونَ؟ هَذَا ابْنُ الْأَنْزَعِ الْبَطِینِ هَذَا ابْنِ قَتَّالِ الْعَرَبِ فَاحْمِلُوا عَلَیْهِ مِنْ كُلِّ جَانِبِ ... ؛ و امام علیه السلام شروع به قتال کرد، تا آنکه ١٩۵٠ نفر را کشت، به جز آنان که مجروحشان کرد. پس عمر بن سعد به قوم خود گفت: وای بر شما! آیا می دانید که با چه کسی مبارزه می کنید؟ او فرزند انزع بطین (لقب امیرالمومنین علیه السلام) است. او فرزند کشنده ی عرب است. پس از همه طرف به او هجوم آورید ...».[2] در اثبات الوصیه نیز آماری مشابه آمده است و تعداد کشته شدگان به دست آن حضرت ١٨٠٠ نفر روایت شده است.[3] علاوه بر این تعداد، صدها نفر، به دست حضرت علی اکبر، حضرت قاسم، جناب حسن بن حسن، حربن یزید ریاحی، زهیربن قین، حبیب بن مظاهر، جون بن مالک، حجاج بن مسروق و دیگر یاران جان برکف آن حضرت به هلاکت رسیدند.
------------------------------------------
[1] تسلیةالمجالس، ج٢، ص٣١٨ (قم: موسسة المعارف الاسلامیة، ١۴١٨ق)؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۵٠.
[2] ابن شهرآشوب مازندرانی، محمدبن علی؛ مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص١١٠ (قم: علامه، ١٣٧٩ق).
[3] مسعودی، علی بن الحسین؛ اثبات الوصیة، ص١۶٨ (قم: انتشارات انصاریان، ١۴٢۶ق).
