حكیم میرزا ابوالحسن بن محمد جلوه، عارف، فیلسوف و متكلم شیعی ایرانی معروف به میرزای جلوه در حدود سال 1202ش (1238ق) در احمدآباد گُجُراتِ هند متولد گردید. در 7 سالگی به اتفاق خانواده به زَواره اصفهان، زادگاه اجدادش بازگشت و در 14 سالگی پدرش را از دست داد. چون پدران و نیاكان میرزا ابوالحسن، اهل علم و فضل بودند، او نیز تحت تاثیر فضای موروثی خانواده واقع شد و تصمیم گرفت كسب دانش را تا پای جان دنبال كند. پس در زمره طالبان علم درآمد و با وجود سختی های زندگی، مقدمات دانش های گوناگون دینی آن زمان مانند: زبان و ادبیات عرب، منطق، كلام، تفسیر، حدیث و فلسفه را فرا گرفت و به ویژه در حكمت الهی و طبیعی به مقامی در خور توجه رسید. ایشان در این میان با شاعران بزرگ اصفهان هم دوستی داشت و به محافل ادبی رفت و آمد می كرد، چندان كه ذوق شاعری در او پدید آمد و با پژوهش و كار علمی و هنری بسیاری كه در این زمینه كرد و تمرین هایی كه بدان دست یازید، سخنوری چیره دست و توانا گردید و "جلوه" تخلص نمود. میرزا ابوالحسن جلوه پس از سالیانی توقف در اصفهان و كسب مدارج والای علمی، در 35 سالگی به تهران عزیمت كرد و در مدرسه دارالشفای تهران اقامت گزید. وی به مدت، چهل سال در این مدرسه به تدریس و تحقیق و تألیف روزگار گذراند و معیشت خود را از املاك اجدادی تأمین می كرد. مجلس درس او میعادگاه دانش پژوهان و بزرگان و دانشمندانی بود كه از هر كران برای بهره گیری از دریای دانش او بدانجا می شتافتند. ناصرالدین شاه قاجار چندین بار به دیدار او رفت و در حجره محقر او نشست و درباره مسائل گوناگون علمی و فلسفی به گفتگو با او پرداخت و مشكلات خود را در میان نهاد و پاسخ شایان شنید. پادشاه او را بسی گرامی می داشت اما میرزای جلوه هیچ بهره مادی از نزدیكی به دربار و شاه برنگرفت و خواستار هیچ نعمتی غیر از خدای منعم فیاض نگشت. میرزای جلوه از بزرگترین دانشمندان فلسفه و حكمت به شمار می آمد. وی آثار متعددی همچون حواشی بر اسفار ملاصدرا و شفای ابن سینا دارد و همچنین رساله هایی در وجود و اقسام آن، تركیب و احكام آن و نیز بیان استجابت دعا و دیوان اشعار نغز و زیبایی از ایشان به جای مانده است. این حكیم بزرگ در طول بیش از ده ها سال تدریس، شخصیت های فرهیخته ای همچون: میرزا طاهر تنكابنی، سیدحسین بادكوبه ای، میرزا حسن كرمانشاهی، میرزا مهدی آشتیانی، شیخ عبدالنبی نوری، میرزا علی اكبر حكیم یزدی، میرزا محمدعلی شاه آبادی، آخوند ملامحمد كاشانی و جهانگیرخان قشقایی و... تربیت نمود. میرزا ابوالحسن جلوه سرانجام در 21 فروردین 1276ش برابر با 6 ذی قعده 1314ق در 74 سالگی بدرود حیات گفت و در جوار مقبره ابن بابویه در شهر ری به خاك سپرده شد.
مطالب مرتبط
