خواهشهای نفس در آیات و روایات

وَلاَ تَتَّبِعِ الْهَوَی فَیضِلَّک عَن سَبِیلِ اللهَ[1]؛ از هوای نفس پیروی مکن که تو را از راه خدا منحرف سازد.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) می فرمایند: إنَّما سُمِّی الْهَوی لاِنَّهُ یهْوی بِصاحِبِه[2]؛ به این خاطر هوای نفس را «هوی» نامیده اند که صاحب خود را گمراه می کند.

حکایت
آب لیموی شیراز
مرحوم شیخ عبد الحسین خوانساری می گوید: در کربلا عطار معروفی مریض شد و تمام اجناس مغازه و منزل و اثاث منزل خود را برای معالجه خود فروخت ولی هیچ فایده ای نکرد و تمام پزشکان از او اظهار ناامیدی کردند.
 یک روز به عیادتش رفتم. بسیار بدحال بود و به پسرش می گفت: «اسباب منزل را به بازار ببر و بفروش و پولش را برای خانه مصرف کنید تا با خوب شدن یا مردن راحت شوم.»
به او گفتم: «این چه حرفی است می زنی»؟! دیدم آهی کشید و گفت: من سرمایه زیادی داشتم و علت پول دار شدن من این بود که یک سال مرضی در کربلا شایع شد که پزشکان درمان آن را منحصر به آبلیموی شیراز دانستند. آب لیمو گران و کمیاب شد. نفس شیطانی من، مرا وسوسه کرد که قدری آب لیمو دارم؛ چیز دیگری به آن بیفزایم تا بوی آب لیمو از آن فهمیده شود و آن را به قیمت آب لیموی خالص شیرازی بفروشم و با این شیوه پول دار شوم.
 همین کار را کردم و آب لیمو در کربلا منحصر به دکان من شد و سرمایه زیادی از این مال مغشوش به دست آوردم تا جایی که در بین همکارانم به صاحب پولهای هزار هزاری مشهور شدم. مدتی نگذشت که به این مرض مبتلا شدم و هر چه داشتم برای معالجه فروختم ولی فایده ای نکرد. فقط همین آخرین متاع مانده است که گفتم این را نیز بفروشند یا خوب می شوم یا می میرم و از این درد و مرض راحت می شوم.[3]

پرشی از دام شیطان
روزی یکی از بازرگانان با ایمان در صحن مقدس امام حسین (علیه السلام) در حضور جمعی نشسته بود و گفت و گو می کرد. در این هنگام شخصی پیش آن ها آمد و خبرداد که فلان تاجر از دنیا رفت. آن بازرگان تا این سخن را شنید، به حاضران گفت: «آقایان گواه باشید که این تاجرِ تازه گذشته، فلان مبلغ از من طلبکار است.»
یکی از حاضران پرسید: «این سخن را چرا در این مکان و این زمان می گویی»؟
بازرگان گفت: من مبلغی را از این تاجرِ فوت شده، قرض گرفتم و هیچ گونه سندی به او نداده ام و هیچ کس جز خودش اطّلاع نداشت. ترسیدم شیطان با وسوسه خود، مرا گول بزند و این مبلغ را به بهانه اینکه کسی اطلاع ندارد به ورثه او ندهم. شما را گواه گرفتم تا برای شیطان هیچ گونه فرصت و راهی برای نفوذ در من باقی نماند و توطئه شیطان را پیشاپیش خنثی کنم.[4]

پی نوشت:
[1]. سوره مبارکه ص: آیه 26.
[2]. بحارالانوار: ج 64، ص 374.
[3]. منتخب التواریخ: ص 813.
[4]. الی حکم الاسلام: ص 187.