آیا باید با شبکه‌ های اجتماعی جنگید؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ضیاءالصالحین، فضای مجازی در کنار آثار مخربی که بر جامعه و افراد می گذارد می تواند کارکردهای مفیدی نیز داشته باشد ولی باید دانست برای کاهش آثار مخرب و افزایش کارکردهای مثبت آن باید سیاست گذاری هایی در تمام سطوح سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی انجام شود.
برای مثال یکی از کارکردهایی که فضای مجازی بصورت کلی و شبکه های اجتماعی به عنوان یکی از بزرگترین و متاخرترین دستاوردهای فضای مجازی دارند، مباحث مربوط به مدیریت دانش است. یکی از کارهایی که کشورهای اروپایی در ارتباط با شبکه های اجتماعی انجام می دهند این است که دانش تولید شده در ایران و سایر کشورها را چه از طریق شبکه های اجتماعی عمومی و چه از طریق شبکه های اجتماعی تخصصی، رصد و آن را مدیریت کرده و دانش جدیدی خلق می کنند که به توسعه سرمایه های مادی، اجتماعی و فرهنگی آن کشور، کمک می کند.
لذا می بایست با الگوگیری از تجربیات موجود، و با مدیریت و مهندسی فرهنگ فضای مجازی و از طریق مدیریت دانش، بازاریابی محتوا و تولید آن، علاوه بر ایجاد سرمایه های فرهنگی و اجتماعی، برای کشور کسب درآمد نیز کرد.
البته باید در نظر گرفت برای نیل به اهداف مورد نظر در ابتدا باید سطح سواد مردم را در برخورد با رسانه ها بالا برد. بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان در این زمینه شروع بکار کرده اند و آموزش های مربوط به سواد رسانه ای را از دوران دانش آموزی برای خردسالان و کودکان ارائه می کنند. افرادی که سواد رسانه ای بالایی دارند می توانند ضمن شناسایی ماهیت رسانه ها بهترین راه را برای استفاده از آن انتخاب کنند تا کمترین ضرر را در استفاده از رسانه ها متحمل شوند.
پس باید درنظر گرفت اگر فضای مجازی هوشمندانه مدیریت شود و همزمان سواد رسانه ای مردم نیز برای استفاده از اینترنت و محصولات آن افزایش یابد، این نوع از رسانه نه تنها برای جامعه تهدید بشمار نمی رود بلکه فرصت هایی را نیز در اختیار آن قرار می دهد.
اگر در حوزه فضای مجازی بجای سیاست گذاری دقیق فرهنگی، اقتصادی و سیاسی صرفا به انجام برخی از پروژه های فرهنگی و اجتماعی دلسوزانه اکتفا کنیم و از اصول یاد شده فاصله بگیریم شاید فرصت هایی ضمن حضور در فضای مجازی ایجاد شود اما بطور مسلم بسترهای تهدید آفرین بصورت بالقوه و بالفعل می توانند برای ما خطر آفرین باشند.
لذا باید با سیاست گذاری دقیق فرهنگی مجموعه ای از راهکارها و روش ها را برای جریان سازی و مدیریت صحیح رسانه مذکور اجرایی کرد.
به نظر می رسد که نیاز است ابتدا وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم و سایر نهادهای مسئول بستری را برای آموزش و افزایش سواد عمومی در حوزه فضای مجازی فراهم کنند. در این زمینه نباید از خود فضای مجازی به عنوان بستری برای آموزش غافل شد. البته مبحث شیوه های آموزش سواد رسانه ای، خود بحث مفصلی است.
در قدم بعد به موازات گام اول، باید نخبگان فضای مجازی را شناسایی کرده و از آنها حمایت کرد. بنیاد ملی نخبگان باید افراد موثر و فعال در فضای مجازی را شناسایی کند. هم نخبگانی در زمینه مسائل زیرساختی فضای مجازی و هم نخبگانی برای تولید محتوای قابل ارائه در این فضا.
در مرحله بعد نحوه استفاده از نخبگان مهم است. برای مثال در این زمینه حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و رسانه ملی از توسعه شبکه های اجتماعی داخلی می تواند بسیاری از دغدغه ها و آسیب های ناشی از استفاده از شبکه های اجتماعی خارجی را از بین برده و یا حداقل کاهش دهد.
همه موارد بالا برای استفاده صحیح از امکانِ جدید ایجاد شده است. اینکه برخی منتقدان دائما بر طبل انتقادات از شبکه های مجازی و فضای مجازی بکوبند و آن را یک سمّ مهلک قلمداد کنند نه تنها چاره راه نیست بلکه باعث ظنّ و گمان منفی در بین جامعه می شود. البته شکی نیست که رویکرد مسئولان ذیربط در این رابطه باید هدایت مسیر فضای مجازی در راستای مسیر انقلاب اسلامی باشد. قوانین دست و پا گیر و عملکرد مجریان کج فهم آن، راه را برای توسعه دانش و سرویس های وطنی می بندد. امروز خواسته بسیاری از فعالان و سرویس دهندگان این حوزه عدم سنگ اندازی برخی مسئولین است. یعنی بی مهری ها به متخصصان داخلی این حوزه به حدی است که آنها دیگر حمایت نمی خواهند، بلکه به این راضی شده اند که در مقابل آنها سنگ اندازی نشود.
استفاده صحیح که در بالا به آن اشاره شد به معنای تلاش برای کاهش آسیب های این فضاست. نفی مطلقی در کار نیست و نباید باشد. باید تلاش کرد که اعتیاد به این فضا را کاهش داد؛ به عموم مردم آموخت که اینترنت آلبوم شخصی آنها نیست؛ اینترنت مراودات اجتماعی را تسهیل می کند اما نباید کاملا جایگزین آن شود؛ باید آموخت که هر محتوایی را لایک و دیسلایک و فوروارد نکنند و  باید به عموم جامعه آموخت که لفظ مجازی به معنای غیر واقعی نیست؛ این فضا واقعی است و رفتارها و اعمال ما در آن با فضای حقیقی تفاوتی ندارد.
فضای مجازی بستری را برای ارتباط با جهانیان فراهم آورده است. لذا اگر نحوه درست استفاده از این فضا به مخاطب آموزش داده شود، باید از آن استقبال هم کرد. استقبال کرد که فرصتی فراهم شده برای نشر ارزش های انقلاب اسلامی به همه جهانیان. و این فضا، فضایی است که برای حضور در آن باید به اصول خود استوار بود و البته برخی الزامات را هم پذیرفت.
به عبارت دیگر، باید تلاش کرد فضای مجازی که جامعه ایرانی از آن بهره می برند و اهمیتش به اندازه اهمیت انقلاب اسلامی است، در مسیر انقلاب قرار گیرد و به عنوان یک موتور محرک برای آن شناخته شود نه اینکه، همین فضا اساس و بنیان دستاورد امام راحل را هدف قرار گیرد.

منبع: گرداب