کار تشکیلاتی ویژگی ها، اصول، تعاریف

کار تشکیلاتی ویژگی ها، اصول، تعاریف

کار تشکیلاتی به چه فعالیتی گفته می شود و تشکیلات چیست؟ طبیعی است که اول هر مفهومی را از دیدگاه لغوی بررسی کنیم و بعد به معنای عمیق تری از آن برسیم. در لغت، تشکیلات جمع واژه تشکیل است و اصولاً مترادف سازمان قرار می گیرد؛ گرچه بعضی ها برای تشکیلات و سازمان تعاریف متفاوتی را دارند، باز هم می شود یک تعریف اجمالی از این مفهوم بیان کرد: «یک جمع هم عقیده که برای انجام فعالیت هایی مشخص به صورت آگاهانه با یکدیگر همکاری می کنند.»

بر اساس همین تعریف است که در بیانات آیت الله شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی (رحمه الله) هم به چهار ویژگی شاخص درمورد کار تشکیلاتی بر می خوریم:
۱. کار تشکیلاتی یک کارگروهی است، نه انفرادی.
۲. در آن فعالیت آگاهانه و خودجوش، انجام می شود نه از روی اجبار و دستور.
۳. کارها با برنامه ریزی قبلی انجام می شوند، نه با تصمیمات مقطعی.
۴. اهداف مشخصی برای گروه و تشکیلات وجود دارد که همه اعضاء دنبال دستیابی به همان اهداف هستند. آقای روستایی هم با یک مثال، معنایی را که دنبالش می گشتیم به ذهنمان نزدیک کرد: «کار تشکیلاتی مثل کاشت درخت است نه گندم کاری، یعنی در کار تشکیلاتی اصالت با نیروهاست و نمی‌شود مثل درختکاری کار را پیش برد و نیروسازی کرد. به همین خاطر اولویت تشکل ها «تربیت نیرو» است. آنچه اهمیت دارد این است که در کار تشکیلاتی به خاطر انگیزه های اعضاء، احتمال دست یابی به اهداف، نسبت به کار فردی، بیشتر است. حتی با کمترین امکانات می شود، بخش زیادی از اهداف تشکیلات را محقق کرد».

مطالب پیشنهادی: 
حزب الله و حزب الشیطان - جزوه ای از شهید آیت الله بهشتی (ره)
​ویژه نامه تشکیلات از نگاه امام خامنه ای و بزرگان

ویژگی ها و اصول اصلی کار در تشکیلات چیست؟
تعریفی که از کار تشکیلاتی کردیم ویژگی های کار تشکیلاتی را هم در خودش دارد؛ اما با کمک آقای روستایی برخی از مهمترین ویژگی ها را با هم مرور کردیم:
الف) کار تیمی، یعنی مجموعه ای از آدم های همفکر.
ب) برنامه ریزی و داشتن هدف.
ج) رعایت مراتب سازمانی و تشکیلاتی (به عبارت بهتر احترام به افراد بالا دستی به خصوص رهبر تشکیلات).
د) هماهنگی با یکدیگر، نظم و تقسیم کار.
شهید والا مقام آیت الله دکتر بهشتی (رحمه الله) هم با اشاره به همین ویژگی ها می گوید:‌ تشکیلات باید برای اعضای خودش زمینه ای برای خودسازی فراهم کند. تشکیلات باید افراد را برای عبادت خدا آماده کند و برعکس، نباید مشغول شدن به کار تشکیلاتی افراد را از یاد خدا غافل کند.
سازمان ها و تشکل ها باید در خدمت مردم باشند و در یک کلام، برای جامعه و مردم مفید باشند.
در کار تشکیلاتی و سازمانی همواره جاذبه و دافعه وجود دارد؛ یعنی عده ای ممکن است تشکیلات را ترک کنند و عده ای به آن اضافه شوند؛ اما بهتر است که جاذبه تشکیلات بیشتر باشد تا موفق تر عمل کند. رفتار و گفتار افراد در یک تشکیلات باید طوری باشد که بتواند افراد مختلف با روحیات گوناگون را جذب کنند.

منبع: روزنامه نیم نگاه