پیشرفت علم در عصر ظهور

پیشرفت علم در عصر ظهور

پیشرفت علم در عصر ظهور یکی از روایاتی است که مورد بحث بوده و اکنون در این نوشتار بررسی می شود که منظور امام صادق (علیه السلام) از این که، «25 حرف از علم و دانش در عصر ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) منتشر می شود»، چیست؟

سوال :

آیا می توانید برای من توضیح عقلانی و تجربی مضمون حدیث از امام صادق (علیه السلام) که می فرماید: «علم و دانش 27 حرف است و همه آنچه پیامبران آورده اند تنها 2 حرف آن است و مردم تاکنون جز به آن 2 حرف آشنایی ندارند و هنگامی که قائم ما قیام کند، 25 حرف دیگر را بیرون می آورد، آن را بین مردم نشر و گسترش می دهد و آن 2 حرف را نیز ضمیمه می کند و مجموع 27 حرف را در میان مردم منتشر می سازد.»[1]

پیشرفت علم در عصر ظهور

پاسخ :

یکی از مسائل مهمّ در عصر ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، پیشرفت و رشد علوم مادی و معنوی است. علم در این زمان به بالاترین حدّ پیشرفت می رسد؛ همان طور که روایاتی مانند حدیث ذکر شده در پرسش به آن تصریح کرده اند.

 باید توجّه داشت که این روایت و روایات همانند آن، نمی گویند که همه مردم فوری، 27 حرف علم را در عصر ظهور یاد می گیرند، بلکه تعبیر در سخن امام صادق (علیه السلام)، «أخرج» است؛[«الْعِلْمُ‏ سَبْعَةٌ وَ عِشْرُونَ‏ حَرْفاً فَجَمِیعُ مَا جَاءَتْ بِهِ الرُّسُلُ حَرْفَانِ فَلَمْ یَعْرِفِ النَّاسُ حَتَّى الْیَوْمِ غَیْرَ الْحَرْفَیْنِ فَإِذَا قَامَ قَائِمُنَا أَخْرَجَ الْخَمْسَةَ وَ الْعِشْرِینَ حَرْفاً فَبَثَّهَا فِی النَّاسِ وَ ضَمَّ إِلَیْهَا الْحَرْفَیْنِ حَتَّى یَبُثَّهَا سَبْعَةً وَ عِشْرِینَ حَرْفاً»][2] یعنی، حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بقیه حروف علم را بیرون می آورد. به این معنا که آن حضرت 27 حرف علم را برای یادگیری مردم به عرصه ظهور می رساند و سفره علم را در این حدّ گسترش می دهند، امّا آیا هر کسی 27 حرف را یاد می گیرد و به مرتبه بالای علمی می رسد؟ این بستگی به تلاش و کوشش افراد دارد، و به یقین تعدادی به مرتبه بالای علمی که ذکر شد می رسند، و حلقه های علمی و کلاس های دانش اندوزی را تشکیل می دهند و بر دانش دیگران می افزایند و کسانی که طالب علم باشند در کلاس آنها شرکت می کنند. از این رو، در روایتی، امام علی (علیه السلام) می فرماید: «گوئى شیعیانم را می نگرم که در مسجد کوفه خیمه‏ ها زده ‏اند و در آن دانش های اصیل قرآنی را به مردم مى آموزند».[«کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَى شِیعَتِنَا بِمَسْجِدِ الْکُوفَةِ وَ قَدْ ضَرَبُوا الْفَسَاطِیطَ یُعَلِّمُونَ النَّاسَ الْقُرْآنَ کَمَا أُنْزِل‏‏»][3]

 نتیجه: گرچه حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) با ظهورشان امکان یادگیری 27 حرف علم را فراهم می فرماید، و حتی امکان رشد علمی دفعی نیز وجود دارد، ولی در همان عصر هم افرادی هستند که به قلّه علمی نمی رسند و رسیدن به قلّه علمی نیازمند تلاش آنها است عیناً همانند مرتبه بالای تقوایی که هر کس می تواند با تلاش و کوشش آن را به دست آورد. پس همان طور که رسیدن به قله تقوا نیازمند مجاهدت است، رسیدن به درجه 27 ام علم نیز نیاز به تلاش و پیگیری دارد.