« هر بانویی که با همسر خویش مدارا نکند و او را بر انجام کاری که در توانش نبوده، و طاقت آن را ندارد وادارد، هیچ حسنه و کار نیکی از او قبول نخواهد شد و در قیامت خدا را در حالی که بر او غضبناک است ملاقات می کند»
کاستن از توقّعات:
از عوامل مهمّی که در استحکام و استمرار روابط صمیمانه و محبّت آمیز نقش بسزایی ایفا می نماید، پرهیز از خواسته های بی موردی است که بدون در نظر گرفتن امکانات طرف مقابل،بر او تحمیل گشته و وی را دچار مشکلات گوناگون می نماید.
اگر انسان خواهان محبّتی است که در آن هیچ گونه احساس ملالت و سنگینی نبوده،سایه اش آرامش جان و تن، میوه اش انس و راحتی باشد، باید از تحمیل هر نوع خواهش و تمنّایی که خارج از دایره ی وسع و بیرون از حدّ توان طرف مقابل است، و طرح آن زمینه ساز ایجاد بدبینی و دل سردی است بپرهیزد.
با نگاهی گذرا و نه چندان عمیق نیز می توان به خوبی دریافت که منشأ بسیاری از اختلافات و کشمکش های خانوادگی که حتّی در برخی از موارد به طلاق و جداتی مردان و زنان از یکدیگر انجامیده و حیرت و سرگردانی فرزندان و خستگی، افسردگی و آزار روح و جان آنان را در پی داشته، انتظارات غیر منصفانه و غیرواقع بینانه ای است که در عرصه ی زندگی را آن چنان بر مرد یازن تنگ نموده که نجات خویش را با همه ی مخاطرات و پی آمدهای ناخوشایند آن در ترک زندگی مشترک دیده، و تلخی آن را به جان خریده اند!
برادارن و خواهران عزیز! پدران و مادران مهربان ! چه نیکو و پسندیده است که به قول معروف، با قاض کردن کلاه خویش و با اندکی تأمّل و نهیبی بیدا رکننده به خود، به هوش آییم و کانون پر مهر و صفای خانه و زندگی را با توقّعات بی جا و ملال آور، عرصه ی تاخت و تاز ابلیس مطرود و نفس سرکش و ویرانگر، قرار نداده ، سرنوشت خود و فرزندان خویش را دست خوش خواسته -های غیر مشروع خود نسازیم.
به خدمت گرفتن بانوان برای ابتدایی ترین کارهای شخصی روزمره ی که حتّی ضعیف ترین انسان -ها نیز به سادگی از عهده ی آن بر می آند، تحمیل مهمانی ها و شب نشینی های دور از منطق و فوق توان و طاقت آنان از سوی مردان، بهانه گیری و در خواست های مختلف در زمینه ی تهیه لباس و مسکن و ماشین، بدون در نظر گرفتن امکانات مادّی مردان از سوی بانوان که با هیچ معیار شرعی و اخلاقی سازگار نیست، و صدها مورد از این قبیل که مرد یا زن را نسبت به ادامۀ زندگی مشترک بی رغبت و دل سرد می نماید از جمله مواردی است که با خویشتن داری، مراقبت و تأمّل در عواقب سوی آن باید به شدّت از آن ها بپرهیزد.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرمایند:
«أَیُّمَا امرَأَۀٍ لَم تَرفُق بِزوجِها وَ حَمَلَتۀُ عَلی ما لایَقدِرُ عَلَیهِ وَ ما لایُطِیقُ لَم تُقبَل مَنها حَسَنَۀٌ وَ تَلقَی اللهُ وَ هُوَ عَلَیها غَضبانُ».
« هر بانویی که با همسر خویش مدارا نکند و او را بر انجام کاری که در توانش نبوده، و طاقت آن را ندارد وادارد، هیچ حسنه و کار نیکی از او قبول نخواهد شد و در قیامت خدا را در حالی که بر او غضبناک است ملاقات می کند».
حضرت فاطمه ی زهرا (علیهاالسلام) در طول زندگی از همسر بزرگواران امیرمؤمنان (علیه السلام) چیزی درخواست نمی کردند. حتّی می شد که چندین روز خود و فرزندان معصوم شان گرسنه می -ماندند و به آن حضرت یادآور نمی شدند. و هنگامی که حضرتش علّت آن را جویا می شدند، پاسخ می دادند:
« پدرم رسول خدا (صلی الله علیه وآله) مرا نهی فرمودند که از شما چیزی طلب نمایم».
تقسیم کار:
زن و مرد در طول حیات خود، رفیق راه و یار و یاور یکدیگرند. در غم ها و شادی ها شریک، و بار زندگی بر دوش مشترک آنهاست. هر دو با تمام توان خویش می کوشند تا زمینه را برای فراهم کردن محیطی پر از مهر و صفا مساعد کرده، ضمن بهره مندی از مزایا و مواهب آن، فضایی مناسب برای تربیت فرزندانی نیک به وجود آورند.
در عین حال اگر انجام کارها و امور داخل و خارج منزل را متناسب با توان و امکانات هر یک، با تفاهم و تقسیمی منطقی بر عهده گیرند، نه تنها از صمیمیّت آن ها نمی کاهد بلکه زندگانی را از آرامش بیشتری برخوردار می سازد:
امام صادق (علیه السلام) از پدر بزرگوار خود نقل می کنند که امیرمؤمنان (علیه السلام) و حضرت فاطمه (علیها السلام) در مورد تقسیم کارهای منزل از رسول خدا(صلی الله علیه وآله) استمداد جستند.
آن حضرت کارهای داخل منزل را بر عهده حضرت فاطمه ی زهرا (علیها السلام) و امور مربوط به بیرون خانه را به حضرت امیر(علیه السلام) واگذاشتند.
حضرت فاطمه (علیها السلام) خرسندی خود را از این مسأله چنین بیان کرده اند:
«فَلا یَعلَمُ ما دَخَلَنی مِنَ السُّرُورِ إِلاّ اللهُ بِإکفائی رَسُول اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ تَحَمُلَ أَرقابِ الرِّجالِ».
« جز خداوند کسی نمی داند که من چقدر خوشحال شدم از این که پدرم مرا از انجام کارهای بیرون خانه و سروکار داشتن با مردان کفایت فرمود».
حضرت صادق(علیه السلام) در ارتباط با همین تقسیم کار فرموده اند:
«امیرمؤمنان پیوسته هیزم فراهم می کردند،کشیدن آب از چاه و جاروب نمودن را شخصاً عهده دار بودند. و همواره فاطمه ی زهرا (علیها السلام) به کار آسیاب آرد و خمیر کردن و پختن نان می پرداختنند».
پرهیز از عیب جویی و لغزش یکدیگر:
عیب جویی و تجسّس از خطاها و لغزش ها و عیوب دیگران یکی از زشت ترین صفات ناپسند است که از پستی، رذالت و پلیدی باطن فردی که به این کار مبتلا است حکایت می کند. آن که درصدد ظاهر نمودن عیب دیگران است، در شمار کسانی است که در آیه ی شریفه ی قرآن، به آن ها وعده ی عذاب داده شده است.
خداوند متعال می فرماید:
« إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَن تَشِیعَ الفاحِشَۀُ فِی الَّذینَ آمَنوا لَهُم عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنیا وَ الآخِرَۀِ...»
«آنان که دوست دارند در میان مؤمنین، کارهای زشت ظاهر و علنی گردد، در دنیا و آخرت برای آن ها عذاب دردناکی خواهد بود».
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) نیز فرموده اند:
«کسی که عمل ناشایست دیگری را ظاهر کند مانند آن است که خود به جای آورده، و هر که مؤمنی را به چیزی سرزنش نماید، نمی میرد تا آن که خود به آن مبتلا گردد».
امام باقر و امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
« نزدیک ترین حالات انسان به کفر آن است که با کسی ارتباط برادری و دینی داشته باشد و درصدد برشمردن بدی ها و لغزش های او باشد (و عیوب او را نگاه دارد) تا روزی بدان وسیله، او را سرزنش نماید».
زن و شوهر علاوه بر روابط زناشویی و همکاری و همیاری در اداره ی زندگی مشترک و مسؤولیت های فراوان آن، ارتباط آنان مصداق روشنی برای برادری و رفاقت ایمانی به حساب می -آید، و به خاطر نزدیکی و دوام این پیوستگی از حساسیّت ویژه ای برخوردار است و اگر مراقب رفتار خویش نباشند و میدان زندگی را عرصه ی فعالیّت ابلیس لعین و وسوسه های نفس قرار دهند، دیر یا زود به این بلای ویرانگر مبتلا خواهند شد و روزگار را بر خود و فرزندان خویش تنگ و تاریک خواهند ساخت.
هیچ کس از لغزش و عیب و کاستی بی بهره نیست، باید با اشتغال به عیوب خویش، عیوب دیگران را ندید و در صورت آگاه شدن از آن، با اغماض و کرامت و بزرگواری، از آن گذشت. به رخ کشیدن عیب دیگران، دردی را علاج نمی کند و بسا باشد که مفاسد عظیمی به بار آورد. چه بسیار است عیوبی که خود به آن مبتلا هستیم و دیگران آن را از ما و سایرین پوشیده اند.
مولا امیرمؤمنان (علیه السلام) می فرمایند:
«مَن نَظَرَ فِی عَیبِ نَفسِهِ اَشتَغَلَ عَن عَیبِ غَیرِهِ...».
«هر کس که در عیب خویش بنگرد از عیب دیگری بازماند».
ادامه دارد...
مطالب تکمیلی:
راه کارهای شاد زیستی در خانواده (قسمت اول) / 1
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& پی نوشتــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــها:
. کافي : 2/470 باب آگاه کردن مرد برادر خود را به دوستيش ح 2.
. وسایل : 20/23 ب 3 ح 9.
. بحار : 71 / 389 ح 41.
. بحار: 71/394 ح 63.
. بحار : 6/220 ح 14.
. بحار : 103/253.
. کافي : 2 /81 باب شکر ح 30.
. بحار: 103 / 239 باب اصناف النساء ح 46.
. وسایل : 20/162 باب 80 از مقدّمات نکاح ح 7.
. مکارم الاخلاق / 414 ب 8 ف 5.
. بحار : 43/31 باب مناقبها ح 38 و ص 59 ح 51.
. وسایل : 20/172 ب 89 ح 1.
. وسایل : 20/222 ب 123 ح 3.
. سوره ی نور : آيه ی 19.
. کافي : 2/265 باب التعيير ح 2.
. کافي : 2 / 264 باب من طلب عثرات المؤمنين ح 1.
. نهج البلاغه فيض / 1249 ح 341.
منبع: فرهنگ تربیت_ راسخون
مطالب مرتبط
