تشخیص سریع سرطان روده بزرگ با کولونوسکوپی
سرطان کولورکتال، سومین سرطان شایع هم در مردان و هم در بانوان در بسیاری از کشورهاست. بهترین استاندارد و روش برای غربالگری سرطان کولون، کولونوسکوپی میباشد؛ تستی که به پزشک این امکان را میدهد تا داخل روده ی بزرگ و رکتوم را از جهت پولیپ، زخم، دیورتیکولیت و علائم اولیه ی سرطان روده بررسی نماید.
آیا لازم است کولونوسکوپی انجام دهید؟
با کمک کولونوسکوپی میتوان ضایعات داخل روده بزرگ را قبل از اینکه دردسرساز شوند پیدا کرده و با درمان مناسب جلوی ایجاد سرطان کولون را گرفت. تحقیقات جدید نشان داده ممکن است کولونوسکوپی در جلوگیری از سرطان کولورکتال و کاهش ریسک آن چندان که قبلا فکر میکردیم موثر نباشد. این مطالعه که در The New England Journal of Medicine منتشر شده دریافته است کولونوسکوپی ریسک ابتلا به سرطان را کاهش میدهد، اما خیلی کمتر از آنچه در گذشته باور داشتیم و در مطالعات قبلی دیده شده بود. محققان بعد از تطبیق ها و بررسی ها تخمین میزنند غربالگری ها در جلوگیری از سرطان ۳۱ درصد موثرند و میتوانند ریسک مرگ ناشی از سرطان را حدود ۵۰ درصد کاهش دهند. کولونوسکوپی روشی تشخیصی است که در آن از دوربین برای دیدن داخل کولون (روده بزرگ) و شناسایی غده های غیرنرمال استفاده میشود. هرچند ثابت شده که کولونوسکوپی در تشخیص سرطان و جلوگیری از آن کمک کننده است اما دانشمندان میگویند موثر بودن این شیوه کمتر از چیزی است که در مطالعات قبلی تخمین زده شده است. اما همچنان کولونوسکوپی بهترین راه برای شناسایی سرطان کولون و درمان بدخیمی در همان مرحله اول میباشد. به همه ی آمریکایی ها توصیه شده است از سن ۴۵ سالگی کولونوسکوپی را شروع کرده و این روتین غربالگری را هر 10 سال داشته باشند. غربالگری سرطان کولون از طریق کولونوسکوپی، احتمال سرطان کولورکتال و مرگ ناشی از آن را کاهش میدهد. این واقعیت تغییری نکرده و این توصیه همچنان وجود دارد.
کولونوسکوپی احتمال وقوع سرطان و مرگ ناشی از آن را کاهش میدهد
محققان طی 10 سال وضعیت سلامت حدود 80000 بیمار را در نروژ و سوئد کنترل کردند و تحت نظر گرفتند. در میان این افراد، به 20000 نفر توصیه شد کولونوسکوپی انجام دهند، اما فقط 11000 نفر آنها این غربالگری را انجام دادند. محققان بعد از تطبیق ها و بررسی ها تخمین میزنند غربالگری ها در جلوگیری از سرطان ۳۱ درصد موثرند و میتوانند ریسک مرگ ناشی از سرطان را حدود ۵۰ درصد کاهش دهند طی این 10 سال، ۹۸ درصد بیمارانی که از آنها خواسته شده بود کولونوسکوپی انجام دهند تشخیص داده شد که سرطان کولورکتال دارند و ۲/۱ درصد از بیماران از گروهی که این غربالگری را انجام نداده بودند تشخیص داده شد که سرطان کولورکتال دارند. یعنی غربالگری سرطان کولورکتال به روش کولونوسکوپی، ریسک سرطان را حدود ۱۸ درصد پایین آورده بود. سپس محققان درصدد برآمدند که تخمین بزنند این غربالگری تا چه اندازه میتواند جلوگیری کننده باشد. آنها دریافتند احتمال ابتلایشان به سرطان کولورکتال ۳۱ درصد کمتر شده بود و ضمنا ۵۰ درصد از ریسک مرگشان در اثر این بیماری کاهش یافته بود.
بهترین روش تشخیص سرطان کولون
پزشکان و متخصصین، بهترین و دقیق ترین روش تشخیص پولیپ روده بزرگ و کاهش ریسک ایجاد سرطان کولون را، کولونوسکوپی میدانند. یافته های دانشمندان نباید اثری بر استانداردهای موجود برای توصیه به شروع غربالگری سرطان کولون از سن ۴۵ سال بگذارد. زیرا میزان ابتلای افراد جوان به این نوع سرطان رو به افزایش است. روشهای کمتر تهاجمی تشخیص سرطان کولون، مانند تست مدفوع را میتوان به افرادی توصیه کرد که ریسک ابتلایشان به این بیماری بالا نیست.
علائم سرطان کولون
معمولاً مراحل اولیه سرطان کولون هیچ علامتی ندارد. به همین علت آزمایشها وغربالگری های پیشگیرانه مهم هستند. هرساله میلیونها فرد بزرگسال میتوانند با انجام کولونوسکوپی روتین، جلوی ایجاد سرطان کولون را بگیرند. اگر پزشک طی کولونوسکوپی، ضایعات پیش سرطانی که پولیپ نامیده میشوند پیدا کند به راحتی میتواند این پولیپ ها را بردارد و بنابراین ریسک ایجاد سرطان کولون به میزان زیادی پایین میاید. علائم و نشانه های سرطان کولون شامل خونریزی از مقعد، کم خونی، تغییر در عادات دفع، شکم درد و کاهش وزن میشوند. اما این علائم در بیماریهای دیگری هم میتوانند وجود داشته باشند. وقتی این علائم ناشی از سرطان باشند، بیماری ممکن است در استیج بالایی باشد.
انواع پولیپ ها
پولیپ ها از نظر شکل به 2 دسته و از نظر نوع به 5 دسته تقسیم میشوند.
پولیپ پیچیده به چه معناست؟
به طور کلی پولیپ رکتوم یا پولیپ کولون پیچیده تلقی میشوند و هریک از شاخص های زیر را میتواند داشته باشد:
1. وقتی پزشک کولونوسکوپی انجام میدهد احساس میکند نمیتواند پولیپ یا پولیپ ها را بردارد و تصمیم میگیرد مورد را به جراح معرفی کند.
2. قرار گرفتن در ناحیه ای سخت یا خیلی پهن بودن پولیپ که معمولاً نمیتوان آن را طی کولونوسکوپی برداشت.
3. اندازه ای بزرگ تر از ۲ سانتیمتر
آیا تنها راه برداشتن پولیپ های پیچیده عمل جراحی است؟
اگر پولیپ پیچیده خوش خیم باشد و هیچ علامت یا نشانه ای از سرطان وجود نداشته باشد، بیمار ممکن است به جای جراحی، روش غیر جراحی را انتخاب کند؛ اما این شیوه و روش نیازمند تبحر یک پزشک بسیار ماهر است که تجربه ای چنین کاری را داشته باشد.
چه کسانی برای سرطان کولون، های ریسک (High Risk) محسوب میشوند؟
سن، اولین ریسک فاکتور برای سرطان کولون است و بیش از ۹۰ درصد از موارد سرطان کولون در افراد 50 سال به بالا رخ میدهد. اما ریسک فاکتورهای دیگری هم وجود دارند:
1. رژیم غذایی پُر از چربی، خصوصاً چربی های حیوانی
2. سابقه ای پولیپ یا سرطان کولورکتال در خانواده
3. سرطان رحم یا تخمدان پیش از ۵۰ سالگی
4. کولیت زخمی روده یا بیماری کرون
5. سابقه ی پرتو درمانی در ناحیه شکم
6. سابقه ی برداشتن کیسه صفرا
7. بی تحرکی و ورزش نکردن
8. مصرف الکل
9. سیگار کشیدن
10. دیابت
11. چاقی
آیا کولونوسکوپی عارضه جانبی یا خطری هم دارد؟
به طور کلی کولونوسکوپی روشی بی خطر است. اما مانند هر روش تهاجمی پزشکی دیگری ممکن است عوارضی را همراه داشته باشد، خصوصاً با توجه به اینکه بیمار با آرامبخش به خواب میرود. اگر بعد از کولونوسکوپی احساس شکم درد شدید، سرگیجه، تب و لرز یا خون ریزی از مقعد دارید باید به پزشکتان اطلاع دهید. سوراخ شدگی و خونریزی 2 تا از اصلی ترین عوارض مرتبط با کولونوسکوپی هستند. سوراخ شدگی در دیواره ای روده رخ میدهد که میتوانند منجر به نشت مایعات روده شود.
سوراخ شدگی روده نیاز به بستری شدن در بیمارستان، درمان با آنتی بیوتیک و احتمالا عمل جراحی دارد. در ناحیه ای بیوپسی یا قسمتی که پولیپ برداشته شده ممکن است خونریزی رخ دهد. در بیشتر موارد، خونریزی بدون درمان متوقف میشود یا میتوان آن را هنگام کولونوسکوپی کنترل کرد. به ندرت پیش میاید نیاز به تزریق خون یا درمانهای دیگری برای توقف خونریزی باشد. احتمال حساسیت نسبت به داروی خواب آور هم وجود دارد. در بیشتر موارد، داروهایی برای خنثی کردن این واکنش وجود دارد. هرچند ریسک عوارض بعد از کولونوسکوپی خیلی پایین است اما به هر حال میتواند دردسرساز هم باشد. لازم است پیش از این تست تمام آگاهی های لازم را در این مورد داشته باشید.
مطالب مرتبط
