مجموعه پاسخ به شبهات ایام کرونا (بخش اول)

مجموعه پاسخ به شبهات ایام کرونا (بخش اول)

مجموعه پاسخ به شبهات ایام کرونا که حاصل رصد صدها صدها شبهه توسط توسط محققان مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات است که در این نوشتار تقدیم شما عزیزان می گردد...

بیشتر بخوانید : ویژه نامه کرونا ویروس و اتفاقات پیرامون آن

شبهه 1: جمهوری اسلامی هزینه های هنگفتی را صرف ساخت و نگهداری موشک و جنگ افزار کرده است، در حالی که برای حفظ سلامتی مردم و کادر پزشکی به اندازه کافی ماسک و مواد ضدعفونی نداریم!

   پاسخ:

   ۱. شکی نیست که برای حفظ سلامتی انسان، تقویت قدرت دفاعی بدن بسیار حیاتی است و انسان هایی که در این خصوص دارای ضعف باشند، بیش از دیگران در معرض آسیب و بیماری قرار دارند. گلبول های سفید در انسان مأموریت حفاظت از سلامتی و مقابله با دشمنان خارجی را برعهده دارند؛ از این رو تقویت قدرت دفاعی بدن برای مقابله با ویروس ها و میکروب ها شرط ادامه حیات زیستی هرانسانی است.

   ۲. دقیقاً همین واقعیت در دنیای خارج بدن، یعنی میان انسان ها در سطح خرد و کلان جریان دارد. با توجه به رقابت ها و منازعاتی که همواره در فضای بین المللی وجود دارد و هرگز قابل انکار نیست، کشورها و ملت ها هم در برابر دشمنان خود به قدرت دفاعی و بازدارنده نیاز دارند. جمهوری اسلامی ایران به سبب ماهیت ظلم ستیزانه و ضداستکباری خود همواره مورد هجوم کشورهای ظالم و قدرت طلب بوده و خواهد بود؛ از این رو محافظت از مرزها، استقلال سیاسی، منافع اقتصادی و امنیت مردم مستلزم وجود قدرت دفاعی متناسب با قدرت های نظامی دشمنان است؛ بنابر این اگر جمهوری اسلامی در این سال ها به ساخت و نگهداری جنگ افزارهای مدرن اقدام کرده است نه تنها نقطه ضعفی برای آن محسوب نمی شود، بلکه اتفاقاً از نقاط قوت و افتخارات این نظام مردمی است. در بحران بیماری کرونا هم با وجود کاستی های اولیه که طبیعتا در همه جا وجود دارد، نظام اسلامی با اقتدار مثال زدنی و البته به برکت همکاری و همراهی مردم، به خوبی با موضوع رو به رو شد و هم اکنون شرایط مدیریت سلامت در کشور بسیار خوب و مطلوب است.

کرونا و درس هایی برای ما

در داستان ویروس کرونا درسهای بسیاری برای ما وجود دارد که به برخی اشاره می شود:

- بشری که ادعای علم، صنعت و فن آوریش گوش فلک را کر کرده بود، با یک ذرۀ نادیدنی و میلیون ها بار ریزتر از نوک سوزن، همگی درمانده شده و نمی دانند از کجا و چگونه صدمه می خورند!

- این بیماری نشان داد که چقدر نعمت های الهی ما را احاطه کرده و ما غافل و ناسپاسیم. دست زدن به صورت و چشم و گوش، نعمت است؛ کنار هم نشستن نعمت است، رفت و آمد، دید و بازدید، نعمت است؛ دیدن پدر و مادر و بوسیدن دست وپای آن ها نعمت است؛ دیدن فرزندان و بغل کردن آن ها نعمت است؛ مسجد و جمعه و جماعت و هیأت و روضه و مجلس ختم و مجلس جشن و تشییع جنازه و ... همه نعمت هایی است باید شاکر آن ها بود . به خاطر ناسپاسی ها عذرخواه درگاه احدیت باشیم

- این ویروس نشان داد که خداوند برای عذاب کردن و تنبیه انسان های عاصی، جاهل، غافل و گستاخ، لازم نیست حتما سیل، زلزله، صاعقه و طوفان بفرستد؛ جملۀ ذرات عالم لشکر اویند. با ملخ، مورچه، آفت گیاهان و ویروس و غیر این ها هم می شود ناتوانی بشر و عظمت و یگانگی حق را به رخ کشید!

- با توصیه پزشکان و کادرهای درمانی، شنیده و دیده می شود که برخی آن قدر ترسیده اند که خود را کاملا محبوس کرده اند و به قدری دست و صورت خود را شسته و ضدعفونی کرده اند که پوست ها خشک و زخمی شده است؛ اما دریغا که این همه فرستادگان الهی به انسان برای سلامتی جسم و روحش سفارش به وضو (و بندگی)  کرده اند، اما بسیاری از افراد لحظه ای به فکر طهارت و عبادت او نبوده و نیستند!

- همه ما برای فردا و پس فرداهای خود برنامه ریزی کار، سفر، خرید و ... داشته و داریم، اما هیچ کدام از آینده خبر نداریم و خدا است که مسیر من و شما و آینده را رقم می زند.

- چین، آمریکا، انگلیس، فرانسه، ایتالیا و آلمان و همه کشورهایی که خود را ابرقدرت و دیگر کشورها را جهان سوم و توسعه نایافته معرفی می کردند، در برابر ویروسی ناچیز درمانده و عاجز شده اند؛ پس قدرت حقیقی تنها از آن خدا است!

شبهه 2: آیت الله مکارم شیرازی فتوا داده است که اگر اسرائیل هم داروی کرونا را کشف کرد، خرید آن از اسرائیل مانعی ندارد. چشم انتظارید کفار براتون کاری کنند!

   پاسخ:

   ۱. مطلبی که اخیراً در فضای مجازی منتشر شده و مضمون آن پاسخ به یک استفتاء از سوی آیت الله العظمی مکارم شیرازی، مبنی بر جواز خرید داروی کرونا از اسرائیل است، دروغ محض است. دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در اطلاعیه ای با اشاره به این مطلب اعلام کرد: «به اطلاع می رساند این مطلب دروغ محض بوده و هیچ گاه سؤال و جوابی در این زمینه از محضر آیت الله العظمی مکارم شیرازی مطرح نشده است.»

   ۲. امروز خوشبختانه به برکت انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی، کشور ما از جایگاه کشوری وابسته به غرب در علوم، فنون و محصولات مرتبط با حوزه بهداشت و درمان، به قطب بزرگ علم و صنعت در این زمینه تبدیل شده است؛ به طوری که طبق آخرین اطلاعات، ایران توان تولید ۹۹ درصد داروهای مورد نیاز خود را دارد و یک درصد باقی مانده هم یا از نظر اقتصادی تولید آن به صرفه نیست و یا اینکه به تازگی وارد فهرست دارویی دنیا شده است.[رک: گزارش معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رئیس سازمان غذا و دارو، خبرگزاری ایرنا؛کد: ۸۳۵۴۴۶۳۶] با توجه به تجربه متخصصان و دانشمندان ایرانی در زمینه کشف و تولید انواع داروهای بیماری های سخت و صعب العلاج، به ویژه بیماری های همه گیر، این امیدواری وجود دارد که کشور ما بدون نیاز به هرکشور دیگری (از جمله دشمنانی که یا حاضر به کمک نیستند و یا کمک های خود را مشروط و با نیات نامشروع انجام می دهند) بتواند دارویی برای مقابله با بیماری کرونا تولید نماید؛ چنان که قدم های خوبی نیز در این راستا برداشته شده است.

شبهه 3: زمانی در ایران وبا آمد. خواستند شهرهای آلوده را قرنطینه کنند، ولی آیت الله مامقانی، مرجع تقلید شیعیان در آن دوران، با آن مخالفت کرد و به همین سبب وبا گسترش یافت. امروز هم علمای قم با قرنطینه مخالفت کردند و کرونا در ایران گسترش یافت!

   پاسخ:

   ۱. داستان سرایی درباره نقش آیت الله مامقانی(رحمة الله علیه) در گسترش وبا در دوران قاجار، از اتهامات بی اساسی است که بر پایه اسناد غیرمعتبر و جعلی، به این عالم بزرگوار زده شده است. به جرأت می توان گفت علت چنین اتهاماتی، نقش آن مرحوم در مبارزه با فرقه های گمراه ساخته استعمار پیر و افشای جنایت های روس و انگلیس در ایران بوده است. ایشان در مسیر کاروان خود از کربلا تا مشهد همواره این حرکت ضداستعماری را به خوبی و استواری به انجام رساند.

   ۲. طبق اسناد و شواهد تاریخی، مسیر حرکت کاروان آیت الله مامقانی از نجف به کربلا و از کربلا به مرزهای ایران و از مرزهای ایران به کرمانشاه و نهایتاً به تهران و مشهد بوده است. این حرکت تقریباً از ۱۴ محرم ۱۳۲۲ شروع شده. یک ماه و نیم قبل از حرکت ایشان بیماری وبا در کرمانشاه و در کنگاور شایع شده بود و اساساً ورود بیماری وبا ربطی به ایشان و کاروان ایشان نداشت.[موسی حقانی، پاسخ به شبهات دربارۀ وبا، خبرگزاری مهر؛کد:۴۸۶۹۹۳۲]

   ۳. به دنبال گسترش ویروس کرونا در ایران، علما و مراجع معظم تقلید مانند همه مقاطع تاریخی، از همان ابتدا آمادگی خود را برای همکاری با نظام سلامت کشور اعلام کرده و در همین راستا کلیه درس ها و گردهمایی های خود را تعطیل کردند؛ با این حال وزارت بهداشت به عنوان ستاد اصلی مدیریت بحران کرونا، مخالفت خود را با راهبرد قرنطینه شهرها اعلام کرد. در این زمینه دکتر حریرچی، معاون وزیر بهداشت با بیان این مطلب که با قرنطینه به هیچ عنوان موافق نیستیم، گفت: «قرنطینه برای قبل از جنگ جهانی اول، برای طاعون و وبا است و چینی ها نیز در حال حاضر از قرنطینه ای که انجام شده راضی نیستند. قرنطینه تبعاتی دارد و ما با قرنطینه موافق نیستیم.»[خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا؛ کد:۹۸۱۲۰۵۰۳۸۳۵]

   ۴. با وجود مخالفت صریح دولت با قرنطینه رسمی شهرها و لزوم قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا به وسیله خود مردم و با قرنطینه خانگی، مراجع معظم تقلید در پیام ها و پاسخ به استفتائات خود بر لزوم همکاری با مسئولان در این زمینه تأکید کرده و اعلام کردند که هرگونه سهل انگاری در این زمینه، اگر به آلودگی دیگران منجر شود، شرعاً گناه بوده و موجب ضمان شرعی برای فرد ناقل خواهد بود؛ تا جایی که اگر فردی که بیماری به او منتقل شده از دنیا برود، دیه او بر عهده ناقل خواهد بود! مراجع معظم تقلید با استفاده از ابزارهای شرعی که در اختیار دارند، در زمینه تشویق مردم برای رعایت دستورات بهداشتی و ماندن در خانه به منظور قطع زنجیره انتقال، نقش مهمی را ایفا کردند و این در حالی است که برخی کشورها همچون ایتالیا، که چند روز پس از ایران نخستین مورد ابتلا به کرونا را شناسایی کرد و روزهای اول آمارهای کمتری نسبت به ایران داشت، به دلیل فقدان ابزارهای کافی برای اقناع مردم برای ماندن در خانه ها و با وجود استفاده از نیروهای نظامی برای قرنطینه برخی شهرها، اکنون آمار وحشتناک مبتلایان و تلف شدگان را اعلام می کند.

شبهه 4: برای پیشگیری از انتقال ویروس کرونا، شهر قم می بایست قرنطینه می شد؛ اما علما و روحانیان قم با زور مانع قرنطینه شده و بیماری گسترش یافت!

   پاسخ:        

   ۱. اینکه قم اولین شهری است که بیماری کرونا در آن تشخیص داده و اعلام شد، سخن درستی است؛ اما اینکه منشأ گسترش ویروس کرونا قم بوده، ادعایی است که هرگز اثبات نشده است. با توجه به اینکه از یک سو زادگاه ویروس کرونا کشور چین است و چین مناسبات گسترده با همه کشورهای جهان دارد و ممکن است ویروس توسط مسافران ایرانی و چینی و مسافران هرکشور دیگری به ایران منتقل شده باشد و از سوی دیگر شهر قم فاقد فرودگاه است و مسافران بین المللی ابتدا به شهر تهران و دیگر استان های کشور وارد می شوند، بنابراین؛ گسترش ویروس از قم، فرضیه ای نادرست است.

   ۲. امروزه برای مهار بیماری های واگیر راهبردهای مختلفی وجود دارد و هرکشور با توجه به شرایط اقلیمی، سیاسی و فرهنگی خود راهبردهای خاصی را انتخاب می کند. قرنطینه یا فاصله گذاری اجتماعی یکی از این راهبردها است که معمولا با توجه به وضعیت کنونی فرهنگ عمومی در ایران از ابتدا در دستور کار ستاد مقابله با کرونا نبود. بافت اجتماعی و فرهنگی مردم ایران در پذیرش دستورالعمل ها و قوانین، همواره بر پایه توصیه های اخلاقی و انسان دوستانه است و ارزش ها و باورهای مذهبی در آن بسیار تأثیرگذار است. اگر چین توانست با قرنطینه بر مسأله کرونا غلبه کند به سبب ویژگی اجتماعی و فرهنگی خاص مردم چین است. چینی ها سال ها است که در چارچوب حکومت تک حربی و شبه دیکتاتوری زندگی کرده اند؛ از این رو به راحتی و به سبب عادت از دستورالعمل های شدید و سخت گیرانه تبعیت می کنند. اما فرهنگ عمومی مردم کشور ایران با چنین رویکردهایی سازگار نیست؛ از این رو دولت در مرحله نخست در انجام قرنطینه تردید داشت و حدودا تا بیش از یک ماه در برابر آن مقاومت کرد. رهبر معظم انقلاب عمل به دستورات مسؤولان را برای همه لازم دانسته و هیچ شهر یا قشری را استثنا نکردند. علما و روحانیان همواره از اقشاری بوده اند که به قانون جمهوری اسلامی احترام گذارده و مردم را نیز به احترام و عمل به قانون تشویق کرده اند. بر این اساس ادعای مقاومت علمای قم در برابر قرنطینه این شهر، اتهام سخیف و نادرستی است که دشمنان دین و روحانیت برای ایجاد بدبینی و تنفر در میان مردم شایعه کرده اند. البته هرفردی ممکن است نسبت به امور اجتماعی نظرات خاصی داشته باشد و اقتضای آزادی بیان هم همین است؛ اما وقتی نظام سیاسی تصمیمی می گیرد، همه در برابر آن خاضع و مطیع خواهند بود.

   ۳. پس از تشکیل جمهوری اسلامی، نهاد دولت در ایران، همواره ماهیتی مردمی داشته است. نظام سیاسی کشور ما مردمی است و نهاد سیاست برای اداره کشور، حل مشکلات کلان و رفع بحران های اجتماعی، به جای اتکا به نظامی گری و رفتارهای پلیسی، مشکلات و بحران ها را با یاری مردم حل کرده است. با توجه به این روحیه و رویه در موضوع کرونا نیز رویه نظام کمک گرفتن از خود مردم و تلاش برای مهار بیماری با همراهی و همکاری خود مردم بوده است. تلاش خستگی ناپذیر کادر درمانی و گروه های جهادی مردمی دلیلی روشنی بر این واقعیت است.

   ۴. قم شهر مهمی در مرکز ایران است. این شهر در واقع گذرگاهی برای دست یابی شهروندان به چندین استان دیگر در شمال، جنوب و مرکز ایران به شمار می رود. با وجود حجم بسیار زیاد ورودی و خروجی و راه های اصلی و فرعی فراوانی که به شهر قم منتهی می شود، اساساً امکان قرنطینه کامل شهر قم وجود ندارد و عملیاتی کردن چنین طرحی علاوه بر هزینه زیاد مالی و انسانی، ناکارآمد می نمود.

شبهه 5: تمام هنر دین و طب دینی در درمان بیماران کرونا دعاخوانی و دودکردن اسپند در محیط بیمارستان است. این کارها تمسخر علم مدرن و ریشخند به دستاوردهای سترگ بشر در شناخت و درمان بیماری ها است.

   پاسخ:

   ۱. طب اسلامی و طب سنتی از ظرفیت های سترگ علمی و فرهنگی ما ایرانیان است. بخشی از طب، از دستاوردهای تجارب کهن نیای ما بوده و بخشی در روایات اسلامی ریشه دارد. امروزه حتی با نگرش تنگ و انحصازطلبانه پوریتویسم منطقی، نمی توان به این سنت کهن علمی بی اعتنا بود و تحقیق و بررسی علمی در این عرصه کاملاً عقلانی و سودمند است. کنارنهادن و تحقیر طب سنتی ایرانی اقدامی غیرمنطقی و برخاسته از نادانی یا خودباختگی در برابر تمدن غرب است که حتی با ادعای عقلانیت بشر مدرن و لزوم بهره گیری از علوم و دستاوردهای ملل مختلف نیز سازگاری ندارد. علم سنتی را نباید رقیب پزشکی مدرن تلقی کرد، بلکه می بایست آن را به عنوان دانش مکمل مطالعه نمود و از ظرفیت های مثبت آن در تکامل بخشیدن به پزشکی مدرن نگریست. خودشیفتگی و استبداد علمی، چه از نوع مدرن و چه سنتی آن، محکوم به زشتی و ناراستی است. فطرت حقیقت جوی انسان همواره و همه جا به دنبال علم نافع است و برای خود مرزی نمی شناسد.

   ۲. هنر طب اسلامی و سنتی نه منحصر و محدود در اقداماتی مانند دعاخوانی، توسل و دودکردن اسپند است و نه این امور کم اهمیت و بی اثر است. نقش دعا و توجه به خدا و توسل به اؤلیای الهی دست کم در ایجاد و بالارفتن آرامش و تقویت روحیه بیماران مذهبی و حتی غیرمذهبی و در نتیجه بهبود سیستم ایمنی بدن آنها قابل انکار نیست. مضاف بر اینکه بر اساس اعتقادات ما دعا و توسل بر بهبود بیماران تأثیر مستقیم و بی واسطه هم دارد. خداوند متعال در آیه پایانی سوره فرقان می فرماید: «اگر دعاهای شما نبود خداوند هیچ اعتنایی به شما نمی کرد!» طب سنتی و توصیه های بهداشتی اسلام برای پیشگیری و درمان بیماری ها بسی فراتر و عمیق تر از آن است که تصور می شود و اگر کسی اطلاعات علمی اش در این راستا اندک است می بایست خود را سرزنش کرده و برای برطرف کردن کم دانشی خود اقدام شایسته کند! بنابراین طب دینی ـ سنی و پزشکی نوین، به عنوان دو ساحت علمی در جوزه نظام سلامتی انسان قابل توجه اند و موفقیت یکی مستلزم نفی اعتبار دیگری نیست.

شبهه 6: اکنون روشن شد که به جای نذر امام زاده و ضریح و امثال اینها باید نذر پزشک و پرستار و تجهیزات پزشکی کرد. اینها می توانند به بشر کمک کنند نه آنها!

   پاسخ:

   ۱. حق بودن توسل و دعا علاوه بر مفیدبودن دوا و درمان، امر بدیهی و روشنی برای دینداران است، بر این پایه نذر امام و امام زاده و توسل به آنها، با کمک به مخارج امور بهداشتی و پزشکی هیچ تعارضی ندارد و هر دو به موازات هم مفید و لازم است.

   ۲. در طول تاریخ مسلمانان و شیعیان بر طبق توصیه های دینی، هم دعا و توسل داشته اند و هم دوا و دکتر؛ هم به امور معنوی اهتمام ورزیده و هم به مسائل بهداشتی و پزشکی اعتنا کرده اند؛ هم معلمان و طبیبان معنوی و اخلاقی را تکریم کرده و هم قدردان طبیبان جسم و پزشکان بوده اند. در کشور ما و دیگر کشورهای مسلمان نشین بسیاری از مراکز درمانی توسط خیّران مسلمان و با انگیزه های دینی ساخته و وقف شده است!

   ۳. روشن است که نه هرکس دعا، زیارت و توسل کند، شفا می گیرد و حاجتش برآورده می شود و نه هرکس سراغ دوا، دکتر و بیمارستان برود، سلامت پیدا می کند! هم توسل و دعا و هم مراجعه به پزشکان، بخشی از علت تمام و کامل درمان است. اصل شفا از خدا است و ما وظیفه داریم برای رسیدن به آن، از علت های مادی و معنوی وضع شده از سوی خدا بهره جوییم.

   ۴. پیشوایان دینی ما نیز گاهی مریض می شدند و از دوا استفاده می کردند و گاهی به برخی از یاران خود نیز برخی از داروهای گیاهی را توصیه می کردند؛ همچنان که برای درمان بیماری ها و دردهایی، دعاهای خاصی را نیز به آنان می آموختند.

شبهه 7: کرونا شاید اشعار به این دارد که باید دست از توسل و... برداریم و شاهد اندیشه ناب توحیدی باشیم! باید به خدا پناه برده و از او استمداد کنیم. توسل به امامان و امام زادگان شیعه نه تنها شرک است؛ بلکه هیچ سودی هم ندارد و هیچ بیماری را شفا نمی دهد!

   پاسخ:

   ۱. اگر توسل به امامان اهل بیت(علیهم السلام) مفید نیست، استمداد از خداوند نیز بی فایده است؛ چرا که به دلالت آیات و نیز روایات از جمله حدیث ثقلین (که در جای خود بحث شده اند)، راه خدا و اولیائش از هم جدا نیست. بسیاری از شیعیان و حتی اهل تسنن در پاره ای از مشکلات خود به امامان و اهل بیت(علیهم السلام) توسل جسته و به خواسته خود نائل شده اند. اگر کسی خواهان این است که قدرت شفادهندگی اهل بیت را که خداوند به آنان عطا کرده، ببیند کافی است به یکی از حرم های مطهر مشرف شده و پرونده های معتبری که در این باره در بخش اداری حرم ها نگهداری می شود بررسی کند.

۲. کسی ادعاء نکرده که با زیارت و توسل به ائمه(علیهم السلام) هر مریضی حتما شفا می گیرد یا اصلاً مریض نمی شود؟! همان گونه که همه درخواست های ما از خدا نیز به اجابت نمی رسد!

بر این اساس؛ اولاً زیارت قبور اؤلیای الهی برای گرفتن فیض های معنوی، تازه کردن روح ایمان و احترام نهادن به پیامبر و پیشوابان دین است که احترام به آنان احترام به خدا است. ثانیاً دعا[«وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ... »؛ مؤمن، ۶۰] و توسل[«وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِیمًا»؛ نساء، ۶۴] راه هایی است که خود خداوند در قرآن به ما تعلیم داده و انجام ان را دوست دارد؛ هرچند اجابت خواست های ما تنها به خواست و اراده خود خدا است و ممکن است اجابت آن را صلاح نداند.

شبهه 8: مگر نمی گویید امام زمان در میان شیعیان مانند پدر است؟ چرا در این اوضاعِ شیعیان مثل جنگ و بیماری، کاری نمی کند؟! چرا شیعیان به حال خود رها شده اند؟!

   پاسخ:

   ۱. شبهه کننده از کجا اثبات کرده است که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تاکنون برای شیعیان کاری نکرده و شیعیان را به حال خود رها کرده است؟ اولاً همواره احتمال وضعیت بدتر از وضعیت موجود قابل تصور است! ثانیاً هیچ گاه نمی توان تنها بر اساس ظواهر پدیده ها قضاوت کرد. بسا اتفاقاتی که به ظاهر، دردناک و ناگوار است، اما در دل خود خیرها و سودمندی های زیادی برای فرد و جامعه دارد؛ ثالثاً حمایت و یاری امام زمان لزوما به معنای این نیست که امور را به صورت فیزیکی، یکسره به سود شیعیان بگرداند؛ از این روی، حمایت امام زمان اگرچه ممکن است در برخی موارد به صورت فیزیکی باشد، اما همواره به صورت معنوی و از طریق بالابردن ایمان و روحیه شیعیان بوده است.

   ۲. نظام عالم بر اساس اسباب و مسببات مادی و معنوی است. این تصور که امام اگر امام است باید هرمشکل پیش آمده را با معجزه و کرامت برطرف کند، تصویر درستی از جایگاه و وظیفه امام نیست. وظیفه امام هدایت معنوی آشکار و پنهان است. انسان ها در دل طبیعت به دنیا آمده، می زیند و می میرند و وظیفه امام، در کنار عقل و علم، هدایت انسان به سوی بهترین سبک زندگی است!

   ۳. وقوع جنگ ها، پیدایش برخی از بیماری ها، و بسیاری از امور دردناک به دست خود انسان ها است و خودشان نیز باید با بازگشت به سنت ها و قوانین خداوند امور را اصلاح کنند. این امر، لازمه زندگی در عالم طبیعت و مختاربودن انسان ها است. اگر قرار باشد امور همواره بر خلاف لوازم طبیعی عالم طبیعت و انسان رقم بخورد، اساسا خلقت طبیعت بیهوده خواهد بود. انسان ها باید با هدایت عقل و دین راه صحیح زیستن را بیاموزند و برای کمال خود و جامعه خود تلاش کنند. پیامبر و امام جز آموختن معارف و ارزش های الهی به انسان ها و راهبری آنان تا سرمنزل مقصود وظیفه ای ندارند. حتی آنگاه که خود پیامبر یا امام زمامدار جامعه است، باز هم رویدادهای جامعه انسانی به صورت طبیعی و بر اساس سنت های تکوینی و تشریعی خداوند به پیش می رود. تاریخ به روشنی گواه است که در زمان رسول خدا و امامان هدی(علیهم السلام) این گونه نبوده است که مشکلات، گرفتاری ها و رنج های مردم با امور خارق العاده سامان می یافته است. مسلمانان در ابتدا مجبور بودند به دره ها پناه ببرند، به حبشه هجرت کنند، در شعب ابی طالب محصور شوند و مشکلات بی شمار دیگری را برای حفظ ایمان خود تحمل کنند و در همه این فرار و نشیب ها از معجزه و امور غیرعادی حرفی نیست و مسلمانان از پیامبر درخواست معجزه نمی کنند. جالب است بدانیم که درخواست معجزه و کرامت از پیامبر و امام بیش تر از سوی کافران و منکران مطرح می شده است!

   ۴. برخی از ملحدان چنان سخن می گویند که انگار تا پیش از بیماری کرونا هیچ مسلمان یا شیعه ای نمرده یا بیمار نشده است و حالا با آمدن کرونا و بیمارشدن یا مردن برخی از شیعیان، مشخص شده که امام و پیامبر معجزه ندارند! این سخنان بسیار خنده آور است! اتفاقاً در طول تاریخ هیچ گروهی به اندازه شیعیان و امامان شان از ظالمان ستم ندیده و در رنج و ناراحتی نبوده اند. در همین ایران عزیز ما قحطی ها و بیمارهای همه‎گیر بسیار وحشتناکی بروز کرده که گاهی تا چندین ملیون انسان را از بین برده است؛ اما هیچ شیعه ای این اتفاقات را با اعتقادات خود در تضاد ندیده و در ایمان خود سست نشده است. بیماری کرونا هم خواهد گذشت؛ البته ان شاء الله با کمترین تلفات و بیشترین خیرها و سودمندی های اجتماعی و مردم ایران باز هم با همان استواری، شور و دلدادگی بر سر ایمان و پیمان خود خواهند ایستاد!