زندگى افتخارآميز امام حسن مجتبى عليه السلام را مى توان به دو بخش كلى تقسيم كرد:
1. از كودكى تا امامت
اين بخش، خود مى تواند داراى سه مرحله باشد:
الف) امام در عهد رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم
ب) امام در زمان خلفاء ثلاث
ج) امام در عصر خلافت پدر
2. از شهادت پدر تا شهادت خودش
اين بخش نيز به دو مرحله قابل تفكيك است:
الف) از بيعت مردم تا زمان صلح
ب) از هنگام صلح تا شهادت
یكی از موضوعات ساختگی، كه برخی از مورّخان اسلامی، آگاهانه یا نا آگاهانه به نقل آن پرداخته اند، موضوع ازدواجها و طلاقهای متعدد حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام است. بسیار جای تأسف است كه اینان بدون بررسی صحّت و یا عدم صحّت این گونه قضایا، آنها را در كتابهای خود آورده اند.
همین كوتاهی ها موجب شد دشمنان اسلام و اهل بیت علیهم السلام برای انتقام گرفتن از اسلام، روی همین موضوع ساختگی، سخت پافشاری نموده و توهین و جسارتها را از حد بگذرانند. وظیفه خود دیدیم در برابر هتّاكیهای نویسندگان مغرض، مانند «اكرم البستانی»، به بررسی این موضوع از جنبه تاریخی بپردازیم.
امام حسن مجتبي (علیه السّلام) نخستين مظهر و نشانه كوثر، پانزدهم رمضان سال سوم هجري در دامان پاك فاطمه اطهر (سلام الله علیها) پا به عرصه گيتي نهاد و پرورش يافت. وي نخستين پسري بود كه خداوند متعال به خانواده علي (علیه السّلام) و فاطمه (سلام الله علیها)عنايت كرد. رسول اكرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بلا فاصله پس از ولادتش، او را در آغوش گرفت و در گوش چپش اقامه گفت. اين نوزاد را برخلاف آنكه در جاهليت سابقه نداشت «حسن» و كنيه او را ابومحمد نهاد و اين تنها كنيه اوست القاب ايشان سبط، سيد، زكي، و از همه معروفتر «مجتبي» است.
در پانزدهمين شب از ماه مبارک رمضان ، خانه ي رسالت پس از انتظار طولاني به استقبال مولود محبوب خود مي شتافت ، درست همان گونه که گلي با طراوت و شاداب ، پس از مدتي تشنگي از يک قطره ي زلال و گواراي شبنم استقبال مي کند .
نوزاد به نياي خويش ، يعني رسول بزرگ اسلام ، بسيار شباهت داشت ، اما وي به هنگام تولد اين نوزاد حضور نداشت تا مژده ولادت را به آن حضرت
برسانند .
انقلاب اسلامی در ذات خود دو شاخصه ی مشخص دارد؛ یکی «نفیِ نظام ظلمات جهانی که به حاکمیت خدا در مناسبات بشری پشت کرده» و دیگری «نظر به معنویتی متعالی که انسان در بستر آن معنویت به کمک حضرت ولی عصر«عجل الله تعالی فرجه» رشد می کند».
در این مبحث مفهوم تعذر هم از نظر لغوی و هم از نظر اصطلاحی بررسی می گردد و همچنین مفهوم تعذر تسلیم و انواع تعذر توضیح داده می شود.
