مروری بر زندگی میرزا ابوالحسن مشکینی(ره)

میرزا ابوالحسن مشکینی در سال ۱۳۰۵ هجری قمری در یکی از روستاهای اطراف مشکین شهر به نام «احمدآباد» از استان اردبیل به دنیا آمد.
تحصیلات
وی در ۱۵ سالگی به شهر اردبیل سفر کرد و به فراگیری علوم اسلامی پرداخت. او در آن شهر دورۀ مقدمات و سطح را به پایان رساند و پس از هشت سال، در سال ۱۳۲۸ هجری قمری، برای خوشه چینی از خرمن علم و دانش علمای بزرگ اسلام در حوزه علمیه نجف اشرف عازم آن شهر شد. حدود یک سال از درس مرحوم «آخوند خراسانی» را درک کرد و پس از وفات ایشان به درس یکی از برجسته ترین شاگردان ایشان یعنی محقق بزرگ «شیخ علی قوچانی» رفت. او هشت سال از محضر آن عالم اندیشمند بهره برد و در سال ۱۳۳۷ هجری قمری به کربلا رفت تا از مجلس درس «میرزا محمدتقی شیرازی» نیز بهره ببرد. یک سال از محضر آن دانشمند بزرگ استفاده کرده، سپس به حوزۀ علمیۀ نجف بازگشت و خود یکی از علمای برجستۀ آن حوزه گردید و به تدریس و تربیت شاگردان پرداخت و شخصیتهای بزرگی را تحویل جهان اسلام داد که هر یک از چهره های سرشناس حوزه های علمیه به شمار می آیند.[1] بزرگانی مانند حضرت آیت الله نجفی مرعشی یکی از شاگردان ایشان است.
سخنان علما
علمای بزرگی به ستایش ایشان پرداخته اند که اینک به سخنی چند از آنان اشاره می کنیم:
← آقا بزرگ تهرانی
علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی دربارۀ ایشان می فرماید: «انه عالم فاضل و فقیه نحریر و مدرس کبیر حسن التقریر». یعنی «ایشان دانشمندی فاضل و فقیهی توانا و مدرسی بزرگ است. وی از بیانی رسا نیز برخوردار است».
← علامه امین
علامه سید محسن امین در کتاب ارزشمند خود «اعیان الشیعة» دربارۀ ایشان می فرماید: «انه عالم فاضل مدرس مؤلف». یعنی «ایشان دانشمندی فاضل و مدرس و نویسنده است».
← علامه امینی
علامه امینی در کتاب «معجم رجال الفکر و الادب» دربارۀ ایشان می فرماید: «انه عالم فقیه اصولی من اساتذة الفقه و الاصول». یعنی «ایشان دانشمندی فقیه و اصولی و از اساتید فقه و اصول است».[2]
اساتید
میرزا ابو الحسن مشکینی از محضر علمای بزرگی بهره برده است مانند: ۱- محقق بزرگ شیخ محمد کاظم آخوند خراسانی ۲- آیت الله سید محمدکاظم طباطبایی یزدی ۳- شیخ الشریعه اصفهانی ۴- محقق شیخ علی قوچانی ۵- امام مجاهد آیت الله العظمی میرزا محمد تقی شیرازی
شاگردان
علمای فراوانی در محضر ایشان تربیت شده اند مانند: ۱- آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی، وی دروس سطح اصول مانند «کفایة الاصول» را نزد ایشان خوانده است.[3] ۲- شیخ محمد طاهر بن شیخ عبدالله بن شیخ راضی ۳- سید مرتضی فرزند سید جواد خلخالی ۴- سید احمد بن سید علی اصغر بن امیر محمد تقی مرعشی حائری، معروف به شهرستانی ۵- سید محمدصادق بحرالعلوم ۶- سید علی نقی حیدری مؤلف کتاب «اصول الاستنباط» ۷- سید نعمت الله جزائری بن سید محمد جعفر ۸- سید هادی حسینی تبریزی ۹- سید مرتضی بن سید محمد حسینی فیروزآبادی صاحب کتاب «عنایة الاصول»
تالیفات
وی دارای تالیفات ارزشمندی است از جمله: ۱- حاشیه بر کفایه ۲- حاشیه بر عروة الوثقی ۳- حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری ۴- حاشیه بر کتاب الطهارة شیخ انصاری ۵- حاشیه بر رسالۀ عملیه ۶- رسالة فی الترتب ۷- رسالة فی الرضاع ۸- کتاب الصلاة الکبیر ۹- کتاب الزکاة ۱۰- رسالة فی المعنی الحرفی ۱۱- رسالة فی الکر ۱۲- کتاب المناسک ۱۳- الفوائد الرجالیة
وفات
این عالم اندیشمند سرانجام پس از عمری خدمت به اسلام و تالیف آثاری ارزشمند و تربیت شاگردانی بزرگ، در روز دوشنبه ۲۷ جمادی الثانی سال ۱۳۵۸ هجری قمری در شهر کاظمین دیده از جهان فرو بست. بدن مطهرش را به نجف اشرف بردند و در حرم امیرمؤمنان حضرت علی علیه السّلام در حجره ای در سمت راست مقبرۀ استادش حضرت آیت الله سید محمد کاظم طباطبایی یزدی به خاک سپردند.[4]

منبع: نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. 
---------------------------
پی نوشت:
[1] نقباء البشر، ج۱، ص۳۸.
[2] معجم رجال الفکر و الادب، ص۴۱۴.
[3] قبسات من حیاة السید المرعشی، ص۳۱-۴۲.
[4] اعیان الشیعة، ج۲، ص۳۳۶.