اعتكاف مجموعه اى مركب از مهم ترين عبادات واجب و مستحب است. لذا معجونى است شفابخش و سازنده، هم اثر نماز در آن است كه ياد خدا و بازدارندگى از گناهان باشد و هم نتيجه روزه كه خداوند فرمود:
الصُّوم لى و أنا اجزى به [1]
روزه براى من است و من جزا مى دهم.
همچنين بعضى از تروك حج در اعتكاف وجود دارد مانند ترك عطر زدن و بوييدن گياهان و گلهاى معطر و مجادله.
و هم دعا در آن است. راستى كه اين مجموعه عبادات اگر با زمزمه نماز شب و اعتراف به گناهان همراه شود چه آثار بابركتى در پى خواهد داشت.
1. نزديكى به خدا
اعتكاف به جهت توجه به مجموعه نمازها و دعاها و مناجات ها، زمينه رسيدن به قرب الهى است.
2. تقويت اراده
كسى كه مدتى در محلى اقامت گزيند و از خوردن و آشاميدن و حرف زدن در غير امور عبادى كه به طور طبيعى به آنها تمايل دارد پرهيز كند، خود به خود تمرينى است براى اجتناب از خواهشهاى نفسانى ديگر، و زمينه اى است براى تقويت اراده.
3. انس با معنويت
در پرتو اعمالى چون اعتكاف كم كم ارتباط روانى خاصى ميان انسان و مسجد، قرآن، نماز شب و ادعيه به وجود مى آيد. به گونه اى كه انسان مشتاق ارتباط با اين امور مى شود و دورى از آنها برايش سخت مى گردد.
4. خودسازى
سه روز به خانه خدا پناه بردن و از همه چيز و همه كار دل بريدن و روزه داشتن و شب و روز به ياد خدا بودن و عبادت كردن و تلاوت قرآن و سرانجام در خويشتن فرو رفتن، برنامه سازنده عجيبى است كه در خودسازى بسيار مؤثر است.
5. كاهش فساد
به عقيده جرم شناسان اجتماعى، گسترش مسائل معنوى باعث كم شدن جرم و فساد در جوامع مى گردد و در اين ميان اعتكاف مى تواند نقش مهمى ايفا كند. چون مشتمل بر چند عبادت است و آثار معنوى ويژه اى حتى بر افراد غيرمعتكف بر جا مى گذارد. معتكفان با اين عمل خويش مى توانند موجى از معنويت و تفكر را در جامعه ايجاد كنند.
6. آمرزش گناهان
پيامبر اكرم(صلی الله علیه وآله) فرمود:
مَن اعتَكَف ايماناً و احتِساباً غُفِرَ له ما تقدم مِن ذَنبِه [2]
هركسى كه از روى ايمان و باور قلبى و براى تحصيل رضايت پروردگارش معتكف شودتمام گناهان گذشته اش بخشيده مى شود.
7. ايجاد زمينه مناسب براى انديشه و تفكر
