برنامه ريزى از ارکان مديريت و از جمله وظايف اصلى مديران است، و نقشى اساسى در موفقيت و پيشرفت سازمان ها دارد. ضرورت برنامه ريزى قبل از هر گونه اقدام و اهميت ويژه آن مسئله اى عقلى است، و تبيين و استدلال چندانى نياز ندارد. روشن است که اقدام به هر کاري، بدون بررسى جوانب مختلف آن و قبل از برنامه ريزى لازم، بيانگر نقصان عقل و يا عدم بهره گيرى مناسب از اين نعمت بزرگ الهى است و پيروزى و موفقيت در کار را ارزانى انسان نخواهد کرد.
حضرت على (عليه السلام) عقلى بودن مسئله برنامه ريزى را مورد تاکيد قرار داده و مى فرمايد: ادل شى ء على غزاره العقل حسن التدبير[1] (بهترين دليل بر کمال عقل ، خوب برنامه ريزى کردن است.)
در برخى روايات نقل شده از امام على (عليه السلام) به بعضى از آثار مثبت برنامه ريزى اشاره شده است، مانند جلوگيرى از اشتباه، افزايش بهره ورى، مقابله با تهديدات، کمک به تصميم گيرى اثر بخش، ايجاد آرامش درونى، کمک به حل مشکلات سازمان و مصونيت از پشيمانى.
البته بايد توجه داشت که صرف برنامه ريزى، موجب موفقيت سازمان نمى شود، بلکه برنامه اى مى تواند مقدمات موفقيت و پيشرفت سازمان را فراهم کند که اصولى، منطقى و متناسب با امکانات و شرايط سازمان طراحى شده باشد. برنامه ريزى غير اصولى و نامتناسب، نه تنها کمکى به پيشرفت سازمان نمى کند، چه بسا باعث شکست، ناکامى و حتى فروپاشى سازمان شود.
امير مؤمنان على (عليه السلام) مى فرمايد:
سوء التدبير، سبب التدمير[2] (بدي برنامه ريزى کردن، موجب هلاک و فرو پاشى است.)
-----------------------------------------------------
[1] غررالحکم ودرر الکلم، حديث 3151.
[2] همان، ح 5571.
