از حکمت های حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله و سلامه علیه

  بسم الله الرحمن الرحیم 
                             از حکمت های حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله و سلامه علیه
                               در محضر آیت الله استاد محمد شجاعی (مد ظله العالی)

حکم 6

                                          « مَن لَم یُجـاهد نَفسه لَم یَنل الفُــوز»
                                                     غررالحكم جلد 2 ص509
یعنی هر کس با نفس خود جهاد نکرد، هرگز به مقصد نایل نشد و فائز نگشت.
در این بین خدعه عجیبی هست و آن اینکه انسان فریب می خورد و آنچه از شرّ نفس و مهلکه های آن در خصوص کسانی می شنود، همه را مخصوص آنان می پندارد و چنین گمان میکند که او از این مهلکه ها در امان است و این قبیل مهلکه ها او را تهدید نمی کند، غافل از اینکه او خود نیز، یا به این مهلکه ها اگر چه در مرتبه پایین تر باشد، گرفتار است و نمی داند، و یا اگر فعلا هم گرفتار نباشد، زمینه آن در وجود او هست که اگر مراقب نفس خود نبوده و مراقبت و جهاد دائم نداشته باشد، به آنها گرفتار شده و به همان وادی ها کشیده خواهد شد.
چه بهتر به این نکته دقیق توجه داشته باشیم که این خدعه عجیب هم از نفس است تا انسان را فریب دهد و نگذارد او به مراقبت و جهاد با نفس بپردازد و مانع کار نفس بشود و آن را از خواسته ها و هواهای آن باز دارد. (دقت شود)

بسیار بوده اند و هستند کسانی که به نظر خود مراقب نفس خود بوده اند، لکن بدون اینکه خود بدانند در طول حیات دنیوی مشمول مکاید نفس گردیده و بعد از مرگ و وقتی کار از کار گذشته است متوجه قضیه می شوند. اَللهم ّ أعوذُ بک مِن شرّ نفسـی.

            آنچه در فرعون  بود  انــدر تو  هست               لیـک   اژدرهات  محــبوس   چَـه   است
            ای دریغ  آن جمله احــوال تو  هست               تـو  بر  آن  فرعـون  بر   خواهیش  بست
            آنچه  گفتــم جملگی احــوال  توست               خود  نگفتم  صـــد  یکی  ز  آنها  درست 
            گـــر  ز تــو   گوینــد  وحشت  زایـدت               ور  ز  دیــــگر   آن   فســـــــــان    آیـدت 
            چه  خرابت  مــی کند نفس لعیـــــن               دور   می اندازدت  سخت   این  قریــــن 
            این جراحت ها  همه  از نفس توست              لیک مغلوبی ز جهل ای  سخت  سست 
            آتشت  را  هیـــزم  فرعـــون  نیســت               ز آنکه  چون  فرعون  او   راعون   نیست 
            گلخــن نفس تـو  را  خاشـاک نیست               و  رنه  چون  فرعون او شلعه زنی است
                                                                                                  (دفترسوم مثنوی) 
شکایت از نفس خود را به سوی پروردگار خود ببریم و از جناب او مدد بخواهیم و چه بهتر در این مقام، مناجات الشّاکین امام زین العابدین صلوات الله و سلامه علیه را زیاد بخوانیم و با حال تضرّع و حضور قلبی بخوانیم و به عبارتی، با حال شکایت دردمندانه بخوانیم که علاوه بر شکایت از نفس، شکایت از دل سخت خود، از چشم بی اشک خود، و از شیطان سرکش را به پیشگاه پروردگار برده ایم و از او مدد خواسته ایم، و او اجابت کننده فقیران و دل شکستگان است، علی الخصوص آنجا که با گریه و اشک چشم است. 

            رحمتم موقوف آن خوش گریه هاست               چون گِرست از بحر رحمت موج خاست
                                                                                                 (دفتردوم مثنوی)