اهمیت و ضرورت ولایت فقیه در عصر غیبت

اهمیت و ضرورت ولایت فقیه در عصر غیبت

ضرورت ولایت فقیه در زمان غیبت و دلیل آن چیست؟

اگر بخواهیم بطور خلاصه ضرورت ولایت فقیه و ادله آن را بیان کنیم، باید بگوییم:

1: در جامعه اموری وجود دارد که حفظ نظام اجتماعی به آنها بستگی دارد و جزء وظیفه افراد جامعه نیست مثل قضاوت و ولایت بر امور و حفظ نظم داخلی و مرزها و دستور جنگ یا دفاع در صورت حمله دشمنان و... این کارها بر عهده هر کسی نیست بلکه مسؤول جامعه عهده دار آن است.

2: دین اسلام دینی است سیاسی و دستورات آن به امور عبادی محدود نیست بلکه بیش تر دستورات اسلام در باره اداره شهرها و نظم اجتماع و تأمین سعادت دنیوی و أخروی می باشد مثل احکام معاملاتی، سیاسی، جزایی و قضایی و مالیاتهایی که دولت اسلامی به وسیله آنها اداره می شود مانند خمس و زکات و... به همین دلیل شیعه و سنی بر ضرورت وجود رهبر و حاکم اسلامی اتفاق نظر دارند. و این امر از ضروریات اسلام است و هر چند در شرایط و خصوصیات رهبر و نوع تعیین آن در میان شیعه و سنی اختلاف است.

3: اداره شهرها از مسایل روحانی و دینی مردم جدا نیست از صدر اسلام سیاست و دین با هم آمیخته بوده و رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم شخصاً امور مسلمین را اداره می نموده است و انجام امور جامعه را بر عهده داشتند، حاکم و عامل تعیین می کردند و خمس و زکات و مالیاتهای شبیه به آن را طلب می کردند خلفای پس از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نیز بر همین روش و سیره رفتار می کردند چنان چه امام جماعت مسجد، حاکم هم بود و این روش ادامه داشت و حتی مساجد جامع در کنار ساختمان حکومتی ساخته می شد و خلفا، خود نمازهای جمعه و عید را اقامه می کردند و خود به مسائل حج می رسیدند. این امور که بیان شد از امور اجتماعی و ضروری شیعه بود که شیعه در عصر ائمه علیهم السلام به خاطر پراکندگی و عدم داشتن قدرت نمی توانستند آن را اقامه کنند و ائمه آنان را از رجوع به حکام جور منع می کردند آیا ممکن بوده است که ائمه علیهم السلام شیعه را از رجوع به حکام جور نهی کنند و در عین حال به این امور بی توجه باشند و شیعه را بلا تکلیف رها کرده و کسی را معین نکنند تا شیعه در حل اختلافات یا تصرف در اموال بی مالک و بی دفاع که خدا راضی نیست به آنها بی توجهی شود به آنان رجوع کنند.

4: به هر تقدیر ما قطع داریم که یاران ائمه در این مورد به ائمه رجوع کرده و از ایشان سؤال کرده اند و آنان هم پاسخ داده اند و برای شیعه کسانی را نصب کرده اند تا در صورت عدم دسترسی به امام علیه السلام به آنان رجوع کنند. و باز قهری و قطعی می دانیم که امام فقیه عادل را برای این امر نصب می کرده اند و در مقبوله عمر بن حنظله {الکافی ج : 1 ص : 67،حدیث10} قطعاً مقصود از حاکم کسی است که مردم در امور اجتماعی به او رجوع می کنند همان اموری که شارع راضی به تعطیلی آنها نخواهد بود هر چند در عهد غیبت امامان علیهم السلام باشد. و با این توصیف ولایت فقیه از جانب ائمه علیهم السلام ثابت است و ما حتی نیازی به مقبوله عمر بن حنظله نداریم و آن تنها شاهدی و تأییدی بر مدعای ما است.

توضیحات:

در روایت مقبوله عمر بن حنظله آمده است دو مرد شیعه که بر سر دین یا میراث اختلاف داشتند از امام صادق علیه السلام سؤال کردم که آیا جایز است مسأله را نزد حاکم یا قاضی جائر زمان ببرند امام فرمودند:(هر کس در حق یا باطلی، مسأله ای را نزد آنان ببرد همانا نزد طاغوت رفته است و آن چه بر او حکم شده است گرفتن آن حرام است هر چند حق ثابت او باشد زیرا این مال را به حکم طاغوت گرفته و خداوند امر کرده است که به طاغوت کفر ورزند خداوند تعالی در قرآن فرموده (قصد دارند برای رفع مشکل نزد طاغوت بروند در حالی که خدا دستور داده که به طاغوت کفر ورزند ، «یُرِیدُونَ أَن یَتَحَاکَمُوا إِلی الطغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَن یَکْفُرُوا بِهِ»{سوره نساء، آیه 60} گفتم پس چگونه عمل کنند: فرمود «به کسی مراجعه کنند که حدیث ما را نقل می کند و در حلال و حرام ما نظر می دهد به او حکم او راضی شوند همانا من او را بر شما حاکم قرار داده ام پس اگر حکم کرد به حکم ما و از او قبول نکرد همانا حکم خداوند را سبک شمرده و ما را رد نموده و هر کس ما را ردّ کند خدا را ردّ نموده است و این کار در حد شرک به خدا است».

کتاب های ولایت فقیه یا حکومت اسلامی امام خمینی (ره)، کتاب ولایت فقیه آیت الله جوادی آملی و حکمت حکومت فقیه ، حسن ممدوحی؛ نگاهی نو به حکومت دینی سید مسعود معصومی ، تحقیقی پیرامون ولایت فقیه دکتر حبیب الله طاهری ، مبانی مشروعیت در نظام ولایت فقیه دکتر مصطفی کواکبیان می توانند مراجع خوبی برای این مبحث باشند.