جواز جمع بین صلاتین

جواز جمع بین صلاتین

آیا می شود نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشاء را باهم خواند یا باید هر کدام در وقت مخصوص خودش باشد؟

* * * * *     * * * * *     * * * * *

به گفته شهید اول، از نظر فقیهان شیعه جمع بین دو نماز جایز است.[شهید اول، ذکری الشیعه، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۳۱.] چرا که بر اساس احادیث، پیامبر(صلی الله علیه وآله و سلّم)[صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۳۲۲؛ بخاری، صحيح بخاری، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۱۳۸؛ مسلم، صحيح مسلم، ۱۳۷۴ق، ج۱، ص۴۸۹، ح۷۰۵.] و امامان معصوم(علیهم السلام)[کلینی، الكافی، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۸۶-۲۸۷.] در شرایط عادی و غیرعادی(جنگ، ترس، سفر، باران و...) نمازهای واجب روزانه را هم با یک‌دیگر و هم جداگانه به‌جا آورده‌اند. پیامبر(صلی الله علیه وآله و سلّم) دلیل انجام هم‌زمان دو نماز در شرایط عادی را جلوگیری از به سختی و زحمت افتادن امت خود بیان کرده است[شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۳۲۲؛ مسلم، صحیح مسلم، ۱۳۷۴ق، ج۱، باب الجمع بين الصلاتين فی الحضر، ص۴۹۰، ح۷۰۵.] البته فقیهان شیعه، خواندن جداگانه دو نماز توسط پیامبر(صلی الله علیه وآله و سلّم) را دلیل بر مستحب بودن آن[شهید اول، ذکری الشیعه، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۳۵.] و نیز وجود وقت مشترک[ابن ادریس حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۹۸.] می‌دانند.

بیشتر فقهای سنی جمع بین دو نماز را در شرایط عادی جایز نمی‌دانند.[سرخسی، المبسوط، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۴۹.] و فقط آن را در صورت داشتن عذر مانند سفر، بیماری و بارش باران مجاز می‌دانند.[نگاه کنید به: نووی، شرح بر صحیح مسلم، ۱۳۹۲ق، ج۵، ص۲۱۸، ح۲۱۲.] همچنین روایات درباره سنت پیامبر(صلی الله علیه وآله و سلّم) در جمع بین دو نماز در شرایط معمولی، از نظر آنان به موارد داشتن عذر تأویل می‌شود.[برای نمونه نگاه کنید به: نووی، شرح بر صحیح مسلم، ۱۳۹۲ق، ج۵، ص۲۱۸.] البته فقهای همه مذاهب اسلامی جمع دو نماز را در ایام حج در عرفات و مزدلفه در نماز مغرب و عشاء جایز می‌دانند.[موسوی، جمع بین دو نماز، ۱۳۹۳ش، ص ۳۴؛ سبحانی، العقيدة الإسلامية على ضوء مدرسة اهل‌البيت، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۴۰.] هرچند که محمد بن ادریس شافعی برخلاف دیگر فقهای چهارگانه اهل‌سنت که حج و عمره را سبب جایز بودن جمع بین دو نماز می‌دانند، در این مورد سفر را سبب جایز بودن جمع بین دو نماز می‌داند.[جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۱۹.]

* * * * *     * * * * *     * * * * *