دیدگاه طب سنتی درباره تغذیه ماه رمضان
دیدگاه طب سنتی درباره تغذیه ماه رمضان
روزه گرفتن در روزهای گرم و بلند تابستان کمی با فصل های دیگر فرق دارد. زود تشنه می شوید و اگر شاغل باشید در طول روز با کاهش میزان انرژی و فعالیت های جسمی روبه رو می شوید. روزه عبادت و تمرینی برای تحمل سختی هاست و اگر نکات روزه داری را خوب به کار نبرید روزهای سختی را پشت سر خواهید گذاشت. پس اگر می خواهید ماه رمضان را با سلامت کامل پشت سر بگذارید، راه های مفیدی را برای سلامت شما در این ماه پیشنهاد میکنیم. در ادامه با غذاهای ویژه ماه رمضان از دیدگاه طب سنتی ایران با طب ضیاءالصالحین همراه باشید.
نخوردن سحری ممنوع
خیلی ها بدون خوردن سحری روزه می گیرند و اصلا به ضررهای این کار فکر نمی کنند. نخوردن غذای مناسب در ماه رمضان خصوصا سحر، به بدن آسیب می رساند و باعث طولانی شدن گرسنگی و ضعف شدید طی روز می شود. اگر عادت دارید بدون خوردن سحری روزه بگیرید باید بدانید با دست خودتان باعث آسیب دستگاه گوارش تان مخصوصا معده و روده ها می شوید. پس تنبلی را کنار بگذارید و بدون سحری روزه نگیرید.
زیاده روی نکنید
زیاد خوردن در روزهای معمولی سال خوب نیست چه برسد به ماه رمضان که سیستم گوارشی بدن ساعت هایی را بدون مواد غذایی می گذراند. اگر فکر می کنید هر چه بیشتر بخورید دیر تر گرسنه تان می شود اشتباه می کنید. در خوردن وعده سحری و افطاری باید حد اعتدال رعایت شود. غذا و آب را به اندازه ای بخورید که بدن تان نیاز دارد. با رعایت نکاتی مانند رعایت قدرت هضم، رعایت عادت های غذایی و داشتن نشاط پس از غذا خوردن و خوردن وعده های سحری و افطاری باعث سلامت معده و بدن، رشد بیشتر عقل و سبکی بیشتر جسم تان می شوید.
متناسب با مزاج بخورید
غذای مناسب برای ماه رمضان و درست آشامیدن در همه حال توصیه می شود. در ماه مبارک رمضان و به ویژه در روزهای بلند و گرم سال، اهمیت بیشتری دارد. دقت کنید از غذاهایی استفاده کنید که با مزاج تان متناسب است. برای شروع نخست سراغ غذای لطیف و سبک تر بروید. هرگز قبل و بعد از غذا یا بین غذا آب ننوشید. غذای تان را خوب بجوید و پرخوری نکنید و همه چیز هم نخورید.
افزایش رطوبت بدن
برای کاهش عطش و مقابله با خشکی بدن در ساعات روزه داری، می توانید از ماءالشعیر طبیعی استفاده کنید. اگر بر اثر گرمی مفرط مزاج قلب، معده، کبد یا تولید حرارت مفرط در بدن و بر اثر تعب جسمی یا روانی طی ساعات روزه داری، دچار تشنگی شدید و کاهش رطوبت بدن می شوید، می توانید با مصرف ماءالشعیر طبیعی به جای آب و چای در سحر و ساعات پس از افطار، عوارض ناخواسته احتمالی را کاهش دهید.
گیاهی برای تقویت بنیه
در روزهای گرم سال به ویژه روزهایی که روزه می گیرید، از خوردن میوه های گرمسیری مانند موز و انبه (و کمتر آناناس) پرهیز کنید چراکه زیاده روی در خوردن آنها موجب افزایش غلظت خون می شود. گلاب، هم برای تقویت معده و دهانه آن و همچنین تقویت روح و قوا هنگام افطار بسیار مناسب است.
غذای مناسب برای ماه رمضان
غذای مخصوص ماه رمضان: شله زرد، فرنی یا شیربرنج است و برای شروع افطار خوب است. اگر معده مرطوبی دارید روی آنها کمی دارچین و سیاه دانه بریزید. بد نیست که برای تقویت دهانه معده، همراه با فرنی، شله زرد یا شیر برنج تان کمی مربا بخورید. البته شاید برای کسانی که گرمی و خشکی زیادی در معده دارند، سوپ جو همراه با آلوبخارا مناسب تر باشد البته به شرطی که در آن قارچ نریزند. برای گرم مزاجانی که دچار ریزش صفرا به معده هستند (مثلا احساس سوزش یا درد گزنده ای سر معده دارند، دهان شان خیلی بدبوست، تحریک پذیر و عصبی شده اند)، شربت سکنجبین ولرم در شروع کار بسیار مفید است تا معده را از صفرا بشوید.
غذایی برای رفع عطش
برای کاهش تشنگی و عطش در ماه رمضان می توانید از شربت های سرکه شیره، سکنجبین یا شربت آبلیمو در وعده های سحری یا افطاری استفاده کنید. نوشیدن کمی عرق کاسنی به تنهایی یا همراه با یک قاشق چای خوری تخم خرفه در وعده سحری هم برای کاهش عطش در ماه رمضان به شما کمک می کند. توصیه می کنیم اگر خیلی تشنه می شوید، خوردن خورش های همراه با آلو و زرشک را در وعده سحری فراموش نکنید. در طول ساعات روزه داری هم می توانید عطش خود را با بوییدن سیب گلاب، خیار یا لیمو، اسپری کردن گلاب خنک در فضای اتاق، شست وشوی سر و گردن و سینه با آب خنک و تنفس هوا و نسیم خنک که حرارت زاید قلب را کم می کند، کاهش دهید.
روزه را چطور باز کنیم؟
از نیم ساعت پیش از افطار، کمی از چهار مغز بادام، گردو، فندق و پسته، به اندازه یک قاشق غذاخوری بکوبید (طوری که پودر نشود) و آن را در یک لیوان شیر داغ بخیسانید و مخلوط را با کمی شکر یا عسل شیرین کنید یا یکی، دو خرمای بدون هسته به آن اضافه کنید. در زمان افطار ابتدا خرما میل کنید و سپس مخلوط را هم بزنید و قاشق قاشق با کمی نان برشته شده، بخورید این یکی از غذاهای مناسب برای ماه رمضان است. یادتان باشد اگر خواستید خوراک دیگری بخورید، دست کم با یک ساعت فاصله بخورید.
کاهش عطش در ماه رمضان
نوشیدن ماءالشعیر بهتر از هر نوشیدنی دیگری می تواند در برابر استرس گرمایی و تشنگی و تحلیل رطوبت بدن، شما را محافظت کند. اگر معده سرد یا تری دارید بهتر است در هر لیوان آن یک قاشق مرباخوری عسل حل کنید و سپس بنوشید. ماءالشعیر طبیعی نباید غلیظ و ژله ای شود وگرنه تاثیر آن معکوس خواهد شد. اگر جو کاملا مرغوب و مناسب باشد، رنگ ماءالشعیر به سرخ ملایم و کمرنگ مایل می شود. هنگام مصرف عادی، ماءالشعیر را تکان دهید تا دُردی و بخش رقیق آن با هم مخلوط و بخش غذایی ماءالشعیر هم خورده شود.
برای تهیه این ماء الشعیر سنتی 50 گرم جوی پوست کنده سالم (نه پرک و نه نیمکوب) را با چهار لیوان آب (یک لیتر)، با حرارت ملایم، آهسته بجوشانید تا وقتی که جوها به حالت شکفته و کاملا پخته برسند. این زمان به طور متوسط 40 تا 50 دقیقه طول می کشد. پس از آن، تا این ترکیب سرد نشده، آن را صاف کنید و در جای خنک قرار دهید تا سرد شود. از این چهار لیوان، بیش از سه لیوان آب جو به دست می آید که حداکثر دو روز در یخچال قابل نگهداری است.
اگر از نوشیدن ماءالشعیر همراه با رسوب آن خوش تان نمی آید، فقط قسمت آبکی رقیق بالای آن را بنوشید و دُردی آن را دور بریزید، بدین ترتیب از کیفیت سردی و تری بخشی ماءالشعیر طبیعی بهره مند می شوید ولی از ماده مغذی آن سودی نمی برید. مصرف این فرآورده خانگی، به کسانی که مزاج گرم و خشک دارند کمک می کند تا از خشکی و زردی رنگ پوست بدن، گود افتادگی چشم ها، یبوست، غلظت خون، تحریک پذیری عصبی و آزردگی های کلیوی احتمالی دور بمانند.
تدابیر سنتی را آویزه گوش کنید
غذا باید براساس فصل و ماه انتخاب شود. یادتان باشد که در فصل گرم سال دستگاه گوارش انسان ضعیف می شود و به همین دلیل است که ایرانیان از دیرباز در تابستان و روزهای گرم سال غذاهای سبک با مزاج معتدل مایل به خنک مانند آب دوغ خیار می خوردند. روزه های بلند تابستانه دستگاه گوارش را ضعیف تر می کند پس رعایت تدابیر خوردن و آشامیدن در روزه داری، بسیار مهم و لازم است. ابتدا از شرایط بدنی و مزاجی خود مطلع شوید و پس از آن غذاهای مناسب فصل را انتخاب کنید؛ مثلا غذاهای خیلی سنگین مانند کله پاچه، حلیم، آبگوشت یا غذاهای خیلی گرم و خیلی شیرین یا تند را از برنامه غذایی ماه رمضان حذف کنید.
تشنگی در ماه رمضان
اگر در ماه رمضان غذاهای ادویه دار گرم و خشک، غذاهای مولد صفرا، خوراک های چرب و سرخ کردنی بخورید، شک نکنید که طی روز تشنگی امان تان را می برد. کارهای بدنی زیاد و سنگین، گرمای روز و تابش آفتاب، بوها، فکر و خیال، استرس و احساساتی که موجب افزایش گرما در مغز و قلب و معده و کبد می شود همگی دلایلی هستند که شما را در روز تشنه تر می کنند.
پرخوری و شیرینی ممنوع
باتوجه به طولانی بودن روزهای تابستان و فاصله کم وعده های افطاری و شام با سحری، از پرخوری در زمان افطار و پس از آن پرهیز کنید، در صورت رعایت نکردن دچار ناراحتی های گوارشی می شوید. در روزهای ماه مبارک رمضان بهتر است کمتر از شیرینی ها، به ویژه شیرینی هایی مانند زولبیا و بامیه یا پشمک استفاده کنید. توصیه شده در مناطقی که درخت نخل رشد نمی کند، از مصرف زیاد خرما پرهیز شود ولی در مناطق خرماخیز زیاد خوردن آن منعی ندارد.
دور این غذاها خط بکشید
تا می توانید از خوردن خوراکی های چرب، مخصوصا در وعده سحری، پرهیز کنید چون باعث عطش و تشنگی زیاد طی روز می شود. اما اگر گاهی غذای چرب می خورید کافی است پس از آن (به ویژه در وعده افطار) کمی پودر رازیانه را با نبات در آب مخلوط کنید و بنوشید تا عوارض آن را کم کند و به گوارش بهتر خوراک کمک کند.
شام را کی میل کنیم؟
باز کردن روزه و آغاز یکباره افطار با خوراک های سنگین معمول، به ویژه در افراد گرم مزاج و کسانی که معده های گرمی دارند، به بدن آسیب می رساند. هر مزاجی که دارید برای باز کردن روزه، از یک استکان آب گرم و یک عدد خرما استفاده کنید و اگر خیلی احساس گرسنگی می کنید، دو تا سه لقمه غذا بخورید تا کمی گرسنگی تان رفع شود. شام را دست کم یک ساعت بعد از افطار میل فرمایید.
بیشتر بخوانید : تغذیه صحیح و اصولی در مـاه رمضـان
ویژه نامه های مرتبط :
مـاه مبارک رمضـان - ویژه نامه ضیافت الله
ویژه نامه احکام روزه و روزه داری
مجموعه استیکر مـاه رمضـان (ایام و مناسبتها)
دعاهای تصویری روزانه مـاه مبارک رمضـان
ویژه نامه پیام ادعیه روزانه مـاه مبارک رمضـان
ویژه نامه نشانی از آسمان - ویژه مـاه مبارک رمضـان
ویژه مـاه مبارک رمضـان - ویژه نامه چندرسانه ای مـاه ترین مـاه
افزودن دیدگاه جدید