فضیلت روزه روز بیست و پنجم ذی القعده / روز دحوالارض

فضیلت روزه روز بیست و پنجم ذی القعده / روز دحوالارض

فضیلت روزه روز بیست و پنجم ذی القعده (روزه روز دحوالارض) از کتب معتبر و معروف شیعی چون اقبال الاعمال، بلدالامین، مفاتیح الجنان، زادالمعاد و مصباح المتهجد گردآوری شده است.

فضیلت روزه روز بیست و پنجم ذی القعده (مفاتیح الجنان)

اعمال ماه ذی القعده؛ روز بیست و پنجم، روز دحوالارض است و یکی از آن چهار روز است که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است .از حَسَن بن علی وَشّا روایت است که گفت من کودک بودم که با پدرم در خدمت امام رضا علیه السلام شام خوردیم در شب بیست و پنجم ماه ذی القعده و فرمود:هر که روزش را روزه بدارد (یعنی روز بیست و پنجم ماه) چنان است که شصت ماه را روزه داشته باشد و به روایت دیگر است که فرمود در این روز حضرت قائم علیه السلام قیام خواهد نمود و در روایتی روزه اش ‍مثل روزه هفتاد سال است و در روایت دیگر کفّاره هفتاد سالست و هر که این روز را روزه بدارد و شبش را به عبات بسر آورد از برای او عبادت صد سال نوشته شود و از برای روزه دار این روز هر چه در میان آسمان و زمین است استغفار کند و این روزی است که رحمت خدا در آن منتشر گردیده و از برای عبادت و اجتماع به ذکر خدا در این روز اجر بسیاریست.

پیشنهاد ویژه: ویژه نامه روز دحوالارض - روز 25 ذی القعده

فضیلت روزه روز بیست و پنجم ذی القعده (اقبال الاعمال)

جلد اول، شروع ذکرهای اعمال ماه های سه گانه، یعنی شوال، ذی القعده و ذی الحجه از کتاب اقبال الاعمال، باب دوم، فوائد ماه ذی القعده، فصل نهم: روز بیست و سوم ماه ذی القعده (در ادامه فصل نهم به فضیلت روزه روز بیست و پنجم می پردازد:)

 سپس مطالبی را در رابطه با فضیلت و شرافت روز  بیست و پنجم  ذیقعده که در ذهن ما می آید، ذکر می کنیم.

شیخ «محمد بن یعقوب کلینی» -رحمه اللّه-در کتاب «کافی» آورده است: «محمد بن عبد اللّه بن صیقل» می گوید:

روز  بیست و پنجم ماه ذیقعده، حضرت ابو الحسن الرضا - علیه السّلام - در «مرو» از منزل بیرون آمد و به ما فرمودند: این روز را روزه بگیرید، من نیز امروز روزه هستم. 

عرض کردیم: فدایت گردیم! امروز مصادف با چه روزی است؟ فرمود:روزی است که رحمت خدا در آن گسترده شد و زمین مسطح گردید و «کعبه» منصوب شد و حضرت آدم - علیه السّلام - به زمین هبوط کرد.[کافی، جلد 4، ص 149، نیز ر.ک: تهذیب، ج 4، ص 304]

فصل یازدهم، روایت دیگر در فضیلت روز دحو الارض

«ابو جعفر محمد بن بابویه» در کتاب «من لا یحضره الفقیه» و کتاب «ثواب الاعمال» آورده است: «حسن بن وشّاء» می گوید:

در زمان نوجوانی همراه با پدرم در شب  بیست و پنجم ذیقعده در خدمت امام رضا-علیه السّلام-شام خوردیم. 

حضرت به پدرم فرمود: در شب  بیست و پنجم ذیقعده، حضرت ابراهیم و عیسی بن مریم به دنیا آمدند و نیز در آن شب، زمین از زیر «کعبه» گسترانده شد. بنابراین، هرکس روز  بیست و پنجم ذیقعده را روزه بدارد، همانند کسی است که  شصت سال روزه داشته است.[من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 89]

طبق روایتی در کتاب «ثواب الاعمال» -که اکنون یک نسخه از آن نزد ما موجود است-آمده است: 

«در این روز حضرت قائم-عجّل اللّه تعالی فرجه الشّریف-قیام خواهد کرد.»[این روایت در کتاب «ثواب الاعمال» نوشته مرحوم صدوق وجود ندارد. شاید سید-رحمت الله- این روایت را از کتاب دیگری به این نام از نویسنده دیگر، نقل نموده است]

فصل دوازدهم، (روز 25 ذی القعده) یادآوری تفضّل خداوند-جلّ جلاله-در گسترانیدن زمین و بسط آن برای بندگان و اشاره به برخی از اسرار این بخشش و تفضل الهی

هر حیوان ناگزیر باید جایی داشته باشد که در آنجا سکنی گزیده و خود را از آزار و اذیّت موجودات دیگر نگاه دارد. ازاین رو، یکی از منّت ها و بخشش های بزرگ خدا، ایجاد زمین برای سکنی گزیدن موجودات است و یکی از اسرار آن این است که خداوند - جلّ جلاله - پایه گذاری و تدبیر ایجاد زمین را به فرشتگان و یا به ویژگان دیگر واگذار نکرده است، بلکه خود با دست قدرت و رحمت خویش این کار را عهده دار شده و آن را از گنج های بردباری، گذشت و مهرورزی خویش آکنده کرده است.

بنابراین، ای انسانی که خداوند تو را به نور عقل مشرف گردانیده و به ربّ الارباب اعتراف داری، در این نکته تأمل کن که اگر در سرای نیستی، فقیر و نیازمند باشی و برای ساختن و فراهم کردن مسکنی - که برای زندگی در آن سکنی گزینی تا از گرمای تابستان و سرمای زمستان در امان باشی - پول و یا کرایه نداشته باشی، اگر در این موقعیت، پادشاه زمان بدون این که آن پادشاه را بشناسی و خدمت او را کرده باشی، بر تو دلسوزی کرده و با دست خود مسکنی برای تو بسازد و آن را از انواع نیکی هایی که بدان نیاز داری، آکنده سازد و قلب و تن و پا و دست و افراد خانواده و فرزندان تو را به زحمت نیندازد، آن گاه از تو بخواهد که در آن سکنی گزینی و داخل آن بشوی و ببینی که از انواع ذخایر آکنده است، در این موقعیت چگونه آن پادشاه بزرگ را دوست داشته و حق بزرگ او را ادا می کنی و چگونه به نیکوکاری فراگیر او اعتراف می نمایی؟ بنابراین، دست کم خداوند - جلّ جلاله - نیز نزد تو همانند آن پادشاه - که مملوک حضرت پروردگار- جلّ جلاله - است - باشد و این در حالی است که ریشه همه مواهب از خدا است. نیز-خداوند رحمتت کند! -در روز سالگرد ایجاد این مسکن جدید، همانند روز عید به حق فراگیر مولای بزرگوار بر بندگان، اعتراف کن و در این روز و روزهای دیگر، به سپاسگزاری و ستایش و بزرگداشت خداوند - جلّ جلاله - مشغول باش و مبادا چنین روزی بر تو بگذرد و تو ارزش آن را کوچک شمرده و از مولای خود و مقام والای او غفلت ورزی و از سپاسگزاری از او که بر تو واجب است، احساس تنبلی کنی و در نتیجه از چشم عنایت او افتاده و خوار گردیده و مورد سرزنش قرار گیری، آنجا که می فرماید:

(وَ کَأَیِّنْ مِنْ آیَةٍ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ یَمُرُّونَ عَلَیْها وَ هُمْ عَنْها مُعْرِضُونَ‏)[سوره یوسف، آیه 105]«چه بسیار نشانه ها در آسمان ها و زمین که از آن ها روی گردانده و می گذرند.» نیز- خداوند رحمتت کند! - توجه کن که اگر در منزل خود برای راحتی خود به فرش و بساطی نیاز داشته باشی و پادشاه زمان با دست خود فرش و بساط برای تو بگستراند، آیا جز این است که با مال و زبان و افراد و خانواده و فرزندانت به مراقبه و دوستی و خدمت او همت می گمارید؟ بنابراین، مبادا خداوند - جلّ جلاله - نزد تو کمتر از آن پادشاه باشد، در حالی که زمین را به عنوان فرش برای زندگی تو گسترانیده و روزی تو را در آن قرار داده است. نیز- خداوند تو را رحمت کند! - در این روز متذکر بخشش و نیکوکاری خداوند -جلّ جلاله-به خود باش که چگونه کعبه باعظمت را فروفرستاد و آن را به عنوان درگاه خود و جایگاه گشایش درهای گذشت و رحمت خویش هنگام گستاخی بر او، قرار داد و از تو خواست که هنگام توجه به او، روی به سوی آن کنی و با زیارت آن، از او خشنود گردی، در حالی که تو به پلیدی گناهان و زشتی عیب ها و کاستی ها آلوده ای. بنابراین، بر ضعف دل و بر نازکی پوست و جسم خود رحم کن و آن ها را در معرض این خطر قرار مده که مولی و مالک دنیا و آخرت بر تو روی آورد و تو را به سوی خود بخواند و تو از او روی گردانده و بر او گستاخی نمایی. خداوند رحمتت کند! اگر وجود خود را نابود گردانی، از کجا به دست خواهی آورد؟ اگر در بقای خود اهمال ورزی، از کجا کسب خواهی کرد؟ اگر از زندگانی خود رو بگردانی، از کجا برای تو حاصل خواهد شد؟ اگر از تندرستی خود بگریزی، از کجا دستگیرت خواهد شد؟ و چه کسی در برابر عذاب سخت او، از تو حمایت خواهد کرد؟ و اگر از نزدیک یا دور بر تو غضب کند، چه کسی خشم او را از تو دفع خواهد کرد؟ و اگر از تحت حمایت و هجرت به سوی او خارج گردی و آنچه را که در صورت عدم وجود او بقایی ندارد، بگزینی و بر او مقدم بداری، برای دفع گرفتاری ها و مصیبت ها از خود و رسیدن به آرزویت، به چه کسی امید داری؟ خداوند رحمتت کند! پس به طواف بر گرد کعبه کرم او بازگرد و با خاکساری بر درگاه بردباری و رحمت و نعمت های گذشته او طواف کن و از روی فروتنی بر گونه هایت سرشک بریز و پیش از به پایان رسیدن اشک چشم، پلک ها را برهم بفشار و آب از آن جاری ساز و در حد توان در راه دوستی و قرب او، گریه کن و همانند کسی که به گناه بزرگ خود آگاه و از برطرف ساختن ناراحتی خود ناتوان است، بر آنچه در انجام آن کوتاهی ورزیده ای، ناله سر ده؛ که در این صورت، خداوند - جلّ جلاله - را نسبت به خود مهربان، بردبار، مهرورز یافته و در تحمل نابخردی های خود رؤوف خواهی دید. اگر در برابر او خاکساری نکنی، برای چه کسی سزاوارتر از او خاکساری خواهی کرد؟ اگر برای او سرشک نریزی، برای چه کسی اشک خواهی ریخت؟ به خدا سوگند، در آن لحظه، در ضمن مناجات و دعا و تضرّع به درگاه خدا-جلّ جلاله-از من نیز یاد کن.

فصل سیزدهم، فضیلت افزون شب و روز دحو الارض

در حدیثی آمده است که امیر مؤمنان علی بن ابی طالب-صلوات اللّه علیه - می فرمودند.

اولین رحمتی که از آسمان به سوی زمین نازل شد، در روز  بیست و پنجم ذیقعده بود. 

از این رو، اگر کسی این روز را روزه بدارد و در شب  بیست و پنجم ذیقعده به شب خیزی و عبادت بپردازد، عبادت  صد سال برای او خواهد بود، به گونه ای که گویی تمام روزهای آن را روزه داشته و شب های آن را برای عبادت به پا خاسته باشد. 

نیز هر گروهی در این روز برای پرداختن به یاد خداوند -عزّ و جلّ- گرد هم آیند، از هم جدا نشده خواسته هایشان داده می شود. 

«هم چنین در این روز یک میلیون رحمت از جانب خدا فرود می آید و  نود و نه [%] از آن در حلقه های ذکر ذاکران و کسانی که این روز را روزه داشته و در این شب به عبادت پرداخته اند، نهاده می شود.

در روایت دیگر آمده است که رسول خدا-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم-در ضمن حدیثی فرمودند:

«خداوند در پنج   شب باقی مانده از ذیقعده رحمت خود را نازل می کند. بنابراین، هرکس این روز را روزه بدارد، همانند روزه  هفتاد سال برای او خواهد بود.»

نیز براساس روایت دیگر فرمودند:

«در شب  بیست و پنجم ذیقعده، رحمت از آسمان فرود آمد و فرمان بزرگداشت کعبه بر حضرت آدم-علیه السّلام-نازل گردید. بنابراین، هرکس این روز را روزه بدارد، همه موجودات میان آسمان و زمین برای او طلب مغفرت می کنند.»

فصل چهاردهم، دعای روز  بیست و پنجم ذی القعده (ابتدا به فضیلت روزه در این روز پرداخته است)

افراد متعدد از جمله جدّم «ابو جعفر محمد بن حسن طوسی» -که خداوند جلّ جلاله روانش را پاک و قبرش را نورانی کند! -در کتاب «مصباح کبیر» آورده است: 

«در روز  بیست و پنجم ذیقعده، زمین از زیر کعبه گسترانیده شد و روزه داشتن این روز مستحب است»

و در روایت آمده است که

روزه آن با روزه  شصت ماه برابری می کند

فضیلت روزه روز بیست و پنجم ذی القعده (زاد المعاد)

اعمال ماه ذی القعده؛ روز بيست و پنجم ذى القعده روز «دحو الارض» است، يعنى پهن شدن زمين از زير كعبه بر روى آب و روز بسيار مباركى است.

و كلينى از محمّد بن عبد اللّه روايت كرده است كه حضرت امام رضا عليه السّلام در شهر مرو در روز بيست و پنجم ماه ذى القعده بيرون آمدند و فرمودند كه امروز را روزه بداريد كه من نيز روزه‌ام. گفتيم: فداى تو شويم، اين چه روز است؟ فرمود كه اين روزى است كه رحمت خدا منتشر گرديده است و زمين در اين روز پهن شده است و كعبه در اين روز نصب شده است و حضرت آدم در اين روز به زمين فرود آمده است.[إقبال الأعمال: ص 616]

و ابن بابويه رحمه اللّه روايت كرده است از حسن وشا كه گفت: من با پدرم در خدمت حضرت امام رضا عليه السّلام شام خورديم در شب بيست و پنجم ذى القعده، پس فرمود هركه روزش (یعنی روز بیست و پنجم ذی القعده) را روزه بدارد چنان است كه شصت ماه را روزه داشته باشد و حضرت قائم در اين روز ظاهر خواهد شد.

و از حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله منقول است كه حق تعالى رحمت خود را بر بندگان در اين روز فرستاده است و روزه‌اش مثل روزۀ هفتاد سال است و به روايت ديگر رحمت از آسمان در اين روز نازل شده است و تعظيم كعبه بر آدم در اين روز نازل شده است و هركه اين روز را روزه بدارد هرچه در ميان آسمان و زمين است براى او استغفار كنند و طلب آمرزش نمايند.

و از حضرت امير المؤمنين عليه السّلام مروى است كه اوّل رحمتى كه از آسمان به سوى زمين نازل شده در بيست و پنجم ماه ذى القعده بود، هركه اين روز را روزه دارد و شب او را به عبادت بايستد از براى او عبادت صد ساله نوشته شود كه روزها را روزه داشته باشد و شب‌ها را به عبادت به سر آورده باشد و هرجماعتى كه در اين روز جمع شوند براى ذكر پروردگار خود پيش از آن‌كه متفرق شوند حاجت ايشان برآورده شود و در اين روز هزار هزار رحمت از جانب حق تعالى بر بندگان نازل مى‌گردد و نود و نه رحمت از آنها مخصوص جمعى است كه مجتمع گردند و به ذكر خدا مشغول شوند و روزش را روزه بدارند و شبش را عبادت كنند.

فضیلت روزه روز بیست و پنجم ذی القعده (بلدالامین)

ماه ذی القعده؛ روز بیست و پنجم ماه است که در این روز زمین از زیر خانه کعبه پهن شده است و روزه گرفتن در این روز معادل روزه شصت ماه است.

فضیلت روزه روز بیست و پنجم ذی القعده (مصباح المتهجد)

ماه ذی القعده؛ روز بیست و پنجم ماه است که در این روز زمین از زیر خانه کعبه پهن شده است و روزه گرفتن در این روز مستحب است و روایت شده است که روزه گرفتن در این روز معادل روزه شصت ماه است.