آسیب شناسی و تاثیر فضای مجازی بر خانواده - بخش سوم
پدیده هایی همچون بازیگری و تغییر هویت، گسترش و تولید ناهنجاری اخلاقی، انزواطلبی واقعی، رفتار اجتماعی شبکه ای، تغییر سبک زندگی، اعتیاد مجازی زندگی دوم، تاثیر بر بنیان خانواده، ترویج بی دینی، نقض حریم خصوصی و... از پیامدهای فضای مجازی محسوب می شوند. در این نوشتار با ضیاءالصالحین همراه باشید تا در مورد آسیب شناسی و تاثیر فضای مجازی بر خانواده بیشتر بدانید.
ایجاد رابطه ی اعتماد بین والدین و فـرزندان
فرزندان از کودکی به والدین خود اعتماد دارند، پدر و مادر خود را قبول دارند و حرف های خصوصی خود را به ایشان می گویند این والدین هستند که با برخی اعمال ناصحیح سلب اعتماد از فرزندان خود می کنند. عـدم درک صـحیح کودک در صورت انجام خطا و اشتباه، سرکوفت زدن به کودک در صورت انجام خطا، مطرح کردن خطای کودکان در بین فامیل و دوستان کودک، مقایسه ی نابجای کودک با هم سن و سالان دوست و فامیل و احترام نـگذاشتن بـه شخصیت کودک در اجتماع همه و همه باعث سلب اعتماد فرزندان از والدین می شود و در این صورت به والدین خود اعتماد نمی کنند و بهترین راه در امان ماندن از سرزنش های والدین نگه داشتن یا حتی دروغ گـفتن می دانند، به دلایل مختلفی نوجوانان ممکن است دچار خطا و اشتباه در فضای مجازی شوند، فرزند باید به پدر و مادر خود اعتماد داشته باشند. تا در صورت بروز لغزش به اطلاع والدین برسانند تـا از آسـیب های احـتمالی بعدی جلوگیری کند.
نکشاندن روابـط فـضای مـجازی به فضای واقعی
جوانان مخصوصا دختران نباید روابط در فضای مجازی را به دنیای واقعی سرایت دهند و با کسانی که هیچ سابقه ی آشـنایی در دنـیای واقـعی ندارند، قرار و مدار در پارک و دانشگاه و... بگذارند. افراد سودجو بـه راحـتی می توانند با کشاندن افراد به مکان های مختلف از ایشان سوء استفاده نموده و آنها را مورد آزار و اذیت قرار دهند. دختران در ایـن مـورد بـاید بیشتر رعایت نمایند و با اندک آشنایی به جنس مخالف اعـتماد نکنند. به حرف های عاشقانه و دلسوزانه ی دیگران دل نبندند تا از صدمات و لطمات غیر قابل جبران در امان باشند. که پشیمانی هـای بـعدی سـودی نخواهد داشت.
پرهیز از وبگردی های بی هدف
دختران بعلت حـضور بـیشتر در منزل تمایل بیشتر برای حضور در فضای مجازی دارند و البته زمان بیشتری در اختیار، این مطلب به مـعنای حـضور کـم پسران در اینترنت نیست، به عبارتی جنس تهدیدهایی که برای دختران است بـا جـنس تـهدید پسران متفاوت است و البته آسیبش برای خانواده بیشتر و این از روحیه ی عاطفی دختران ناشی مـی شود کـه بـیشتر مورد طعمه ی سودجویان قرار میگیرند.
لذا خانواده ها باید محدودیت هایی بصورت مستقیم و غـیرمستقیم بـرای حضور فرزندان مخصوصا دختران در استفاده از اینترنت اعمال نمایند. شناسایی سایت های معتبر و تفریحی و خـبری و... ذخـیره ی آنها در سیستم و ارائه ی آن سایت ها به فرزندان جهت استفاده ی ایشان از جستجوی بی هدف در اینترنت مانع مـی شود تـا فرزندان مان از آسیب فضای مجازی و اتلاف وقت و جوانی در امان بمانند.
استفاده از رسانه ها
اسـتفاده از ظـرفیت هـایی همچون رسانه های دیداری و شنیداری، روزنامه ها، جملات و نشریات برای نهادینه شدن فرهنگ سایبری و بـخش آگـهی های آموزنده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در رادیو، تلویزیون در جهت افزایش آگاهی خـانواده در خـصوص خـطرات ناشی از فضای مجازی ، اینترنت و ساخت و پخش فیلم ها و سریال هایی با موضوع اینترنت، فضای مجازی و مزایا و معایب آن.
استفاده از پلیـس سـایبری
آگـاهی و هوشیاری بیشتر پلیس سایبری در مورد انواع جدید جرایم رایانه ای و احترام از جهت نـاکار آمـد کردن دسیسه های دشمنان در این زمینه و وضع قوانین سختگیرانه تر جهت برخورد با مجرمان جرایم ایـنترنتی و اجـرایی نمودن این قوانین.
عدم انتشار اطلاعات شخصی و خانوادگی
نوجوانان باید نسبت بـه عـدم انتشار اطلاعات و تصاویر و فیلم های شخصی خـود و خـانواده حـساسیت داشته باشند. محل زندگی و آدرس منزل و محل کـار پدر و مـادر و دانشگاه و شماره تلفن و... از جمله مسایلی که نباید به فضای مجازی منتشر شوند خـانواده هـا باید آگاهانه با این مـسایل بـرخورد نموده و بـه فـرزنان خـود گوشزد نمایند که به هیچ عـنوان فـردی نباید اطلاعات زندگی خود را بدهند تا از صدمات و لطمات برخی شیادان در امان بـمانند.
وظـایف مسئولان
در پیام حضرت آیت الله خامنه ای بـرای تشکیل این شورا هـمچنین آمـده است: این شورا وظیفه دارد مـرکزی بـه نام مرکز ملی فضای مجازی کشور ایجاد نماید تا اشراف کامل و به روز نـسبت بـه فضای مجازی در سطح داخلی و جـهانی و تـصمیم گـیری نسبت به نـحوه ی مـواجهه ی فعال و خردمندانه ی کشور بـا ایـن موضوع از حیث سخت افزاری، نرم افزاری و محتوایی در چارچوب مصوبات و رای عالی و نظارت بر اجرای دقـیق تـصمیمات در همه ی سطوح تحقق یابد.
اینترنت محلی
ایـنترنت محلی طـرحی اسـت کـه از مدت ها قبل قـرار بود در کشور اجرایی شود اما تاکنون به ثمر نرسیده بدیهی است که در صورت برقراری چـنین شـبکه ای، کنترل بر فضای مجازی بسیار آسـان تر مـی شود. بـنابراین انـتظار مـی رود تا مسئولان هـر چـه سریعتر به برقراری این شبکه اهتمام ورزند.
حضور افراد آگاه در شبکه های اجتماعی
در حال حـاضر نـیز شـاهد حضور افراد آگاه و ارزشی در فضاهایی همچون فـیسبوک (Facebook) هـستیم کـه مـی توانند بـا حـضور در کنار جوانان و نوجوانان که می خواهند فضای متفاوت را تجربه کنند، ضمن جلب اعتماد آنان بعنوان افرادی آگاه و مسلط به قوانین شرعی، شبهات موجود در ذهن جوانان و هـم به افرادی که منحرفانه شبهه پراکنی می کنند پاسخ دهند.
نتیجه گیری:
ارتباط از طریق فضای مجازی در سال های اخیر جایگاه قابل توجهی در بین نسل جوان جامعه ما پیدا کرده اسـت. شـبکه های اجتماعی در ابعاد مختلف افراد (فردی و اجتماعی) تأثیر گذارند. در شکل دهی به هویت نقش دارند و حتی روی ابعاد اقتصادی و اجتماعی و سیاسی جوامع هم تأثیر گذارند. امروزه با توجه به نـقشی کـه تاکنون در ابعاد مختلف زندگی داشته اند، نمی توان آنها را نادیده گرفت.
در حال حاضر فضای مجازی و اینترنت ابزاری مناسب برای توسعه ی افکار و اندیشه های بشری مـحسوب مـی شود، به شرط آن که در راه صـحیح اسـتفاده شود. افراد باید برای ورود به دنیای مجازی اطلاعات کافی در اختیار داشته باشند، تا دچار مشکلات مالی و اجتماعی نشوند.
ارتباطات سالم در فضای مجازی و لزوم هوشیاری جـوانان و خـانواده ها نسبت به تـهدیدات فـضای مجازی در درجه ی نخست اولویت قرار دارد. پیشگیری از آسیب های اجتماعی و توجه والدین به رفتار فرزندان بسیار مهم می باشد و برای جلوگیری ازهم پاشیدگی خانواده ها، والدین باید تا حدودی به فناوری های روز دنـیا مـسلط باشند و آگاه باشند که تغییر در رفتار فرزندان به معنای ایجاد تغییر در طرز فکر آنهاست و هنگامی که بنیان فکری و شخصیت آنها بصورت ناصحیح شکل گیرد، راه نفوذ شیادان به حـریم خـصوصی افراد و مـحیط امن خانواده باز می شود.
لذا، چنانچه خانواده ها نسبت به شیوه های جدید ارتباط فرزندان خود آگاهی و شـناخت کافی ولازم را داشته باشند، از انجام بسیاری از جرایم و ارتباطات پنهانی آنان جـلوگیری بـه عـمل می آید. از همین روست که رهبر فرزانه ی انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای می فرمایند: مسئولان وظایف متعدد و مهمی دارند، از جمله افزایش آگـاهی هـای عمومی، تقویت آموزش و پرورش و جدی تر پرداختن به فعالیت های مرکز ملی فضای مـجازی، در ایـن صـورت می توان از فضای مجازی بعنوان یک فرصت بهره گرفت، بی آنکه تهدیدهای آن برایمان دردسـرساز شود.
منبع: مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، شماره 4 , جعفریان، حمید
مطالب مرتبط:
مطالب مرتبط
