دستوراتی درباره نبرد با فتنه جویان (خطبه ۱۷۳ نهج البلاغه)
وَ قَدْ فُتِحَ بَابُ الْحَرْبِ بَيْنَکُمْ وَ بَيْنَ أَهْلِ الْقِبْلَةِ، وَ لاَ يَحْمِلُ هذَا الْعَلَمَ إِلاَّ أَهْلُ الْبَصَرِ وَ الصَّبْرِ، وَ الْعِلْمِ بِمَوَاضِعِ الْحَقِّ
«هم اکنون درهاى نبرد ميان شما و (فتنه جويان از) اهل قبله گشوده شده است و اين پرچم (جهاد با مسلمانان منحرف) را جز افراد بينا، با استقامت و آگاه به موارد حق بر دوش نمى کشند»
اشاره به اين است که ما نخستين بار دراسلام، مجبور شده ايم که با افرادى که مدعى اسلام و اهل قبله اند به دليل بغى و طغيانشان پيکار کنيم و اين امر براى ظاهربينان و کوته فکران، بسيار مشقت بار است، لذا اين پرچم را جز آگاهان با استقامت و کسانى که حق را از باطل به خوبى مى شناسند، کسى ديگر نمى تواند بر دوش کشد.
آن گاه در ادامه مى فرمايد: فَامْضُوا لِمَا تُؤْمَرُونَ بِهِ، وَقِفُوا عِنْدَ مَا تَنْهَوْنَ عَنْهُ. وَ لاَ تَعْجَلُوا فِي أَمْر حَتَّى تَتَبَيَّنُوا، فَإِنَّ لَنَا مَعَ کُلِّ أَمْر تُنْکِرُونَهُ غِيَراً
آن چه را به شما فرمان داده شده انجام دهيد و در برابر آن چه نهى شده، توقّف نماييد و در هيچ کارى عجله نکنيد تا به اندازه کافى درباره آن تحقيق کنيد ; زيرا ما در برابر آن چه نمى پسنديد راه هاى تغيير داريم»
اشاره به اين است که در مسائل اجرايى جنگ و جزئيات کارها گاه امام و فرمانده دستوراتى مى دهد که مطابق ميل اکثريت مردم نيست.
مثلا دستور مى دهد که از طرف شمال به بصره حمله کنيد ، ولى اکثريت آن را مشکل مى پندارند و ترجيح مى دهند از طرف جنوب حمله کنند.
امام علی عليه السلام مى فرمايد: «در اين گونه موارد; عجله نکنيد در آن جا که خلاف شرع و مصلحت نيست، ما تغييراتى مى دهيم و خواست شما را تأمين مى کنيم; همچنين اگر مردم شکايتى مثلا از بعضى فرمانداران داشته باشند من همچون عثمان اصرارى بر ابقاى آن ها ندارم و نظر مردم را در آن جا موافق شرع و مصلحت است مى پذيرم و اين همان موضوع انعطاف است».
مطالب مرتبط
