بیابان گبی [Gobi Desert] یکی از مرگبارترین بیابان های دنیا

بیابان گبی [The Gobi Desert]

بیابان گبی بزرگترین و پهناورترین بیابان آسیا با ۱،۳۰۰،۰۰۰ کیلومتر مربع وسعت یکی از مرگبار ترین بیابان های دنیا به دلیل قرار گرفتن جاده ابریشم در آن و همچنین تشکیل دادن بخش اعظمی از امپراطوری مغول، به شهرت رسیده است. این بیابان، در جنوب مغولستان و شرق بیابان تکله مکان و شمال غربی چین واع شده است و شامل بیابان های استپ و فلات های نیمه بیابانی می شود. بیابان گبی از اطراف توسط کوه های آلتای (Altai Mountains)، بیابان تکله مکان (Taklamakan Desert) و فلات تبت احاطه شده است. با وجود داشتن آب و هوای نا مناسب، شب های به شدت سرد و روز های سوزان، این منطقه محل سکونت گونه های متعددی از حیوانات مانند شترهای بلخی است. عده ای نیز معتقدند که اولین تخم دایناسورها در این مکان یافت شده است. و نیز گردشگران با تحمل سختی راه، عبور از بیابان بزرگ گبی در کشور چین، قدم گذاشتن بر روی شن های روان را تجربه می کنند. بیابان گردی، یکی از جاذبه های گردشگری است که امروزه طرفداران زیادی دارد.

آب و هوا: بیابان گبی بسیار سرد است ولی به ندرت در آن برف دیده می شود. این بیابان بالاتر از سطح دریا قرار گرفته است و میزان بارندگی آن تا ۱۹۰ میلی متر در هر سال است.

حفاظت و محیط زیست

سازش: به منظور زنده ماندن در گبی، گیاهان به از دست دادن برگ های خود تا بارندگی مجدد نیازمند هستند. این گیاهان دارای ریشه های طولانی هستند که توانایی جذب آب را از مناطق بزرگ دارا هستند.
کویرزایی: بیابان گبی طی فرایندی به نام کویرزایی در حال گسترش است. این بیابان در حال گسترش به مراتع چین است. توفان های گرد و غبار به شدت صدمات سنگین به کشاورزی را افزایش می دهند.
گیاهان: گیاهان این صحرا شامل درخت اشنان، پیاز وحشی، بوته زار صحرا و علف هستند.
حیوانات: گبی خانه گونه های مختلف حیوانات از قبیل آهوی دم سیاه، شترباختری، گرگ ها، موش خرمای وحشی اروپایی مخطط، الاغ های وحشی مغولی، خرس قهوه ای، پلنگ برفی و آبچلیک است.

هرچند بیابان گبی تنها پنجمین بیابان بزرگ در جهان است، بیابان گبی یک منطقه خشک متمایل به توسعه در قاره آسیا است.محدوده گستردگی این بیابان دو کشور است و بخش های شمالی و شمال غربی چین و جنوبی مغولستان را پوشش می دهد. گبی از مسدود شدن بیشتر بارش ها به وسیلهٔ هیمالیا رنج می برد. با این حال این بدین معنا نیست که این منطقه از بارش بی بهره است. در واقع گبی سالانه ۷ اینچ بارش دارد. گبی بسیار سرد است و این به خاطر موقعیت شمالی آن و ارتفاع آن است (حدود ۱۵۲۰ متر بالاتر از سطح دریا، در بالاترین نقطه) در نتیجه، گاهی اوقات (اگر چه کم ولی) حتی سرما و برف دیده می شود و برف تپه های گبی را می پوشانند. دما در زمستان و پاییز در آنجا می تواند به ۴ درجه سلسیوس برسد. در زمستان گبی جای تفریح نیست و دمای هوای آن گاهی به ۵٠ درجه سلسیوس نیز می رسد. این بیابان به مراتب از سایر بیابان ها، شن کم تری دارد. در عوض طبقات بیابان عمدتاً سنگ برهنه است. به این دلیل که در اکثر موارد باد به صورت شلاق از فلات عبور می کند.

گبی به پنج منطقه مجزای زیست محیطی تقسیم می شود:
۱) بیابان های استپ شرقی گبی
۲) فلات نیمه کویری آلاشان
۳) دریاچه های دره استپ کویری گبی
۴) حوزه نیمه بیابانی جونغاریا
۵) رشته کوه های تیان شان

بیابان های استپ شرقی بیشتر مناطق شرقی را تحت پوشش خود قرار می دهد که این مساحت حدود ۲۸۱۸۰۰ کیلومتر مربع است. این منطقه از بخش درونی فلات مغولستان در شمال چین تا خود مغولستان امتداد پیدا می کند. تعداد زیادی دریاچهٔ نمک و مناطق کم ارتفاع در گبی شرقی همچون کوه یین وجود دارد.

آلاشان فلات نیمه بیابانی در منطقهٔ غربی و جنوب غرب بیابان استپ شرقی گبی واقع شده است. بسیاری از این فلات ها از حوضه های بیابانی و رشته کوه های کم ارتفاع تشکیل شده است ازجمله: گبی محدودهٔ آلتایی، کوه های هلان و کوه های کیلیان. دریاچه های درهٔ استپ بیابانی گبی بین کوه های خانگای وگبی محدودهٔ آلاتای در شمال فلات آلاشان واقع شده است. حوضهٔ نیمه بیابانی جونغاریا بین رشته کوه تیان شان در جنوب و کوه های آلتای در شمال واقع شده است. منطقه از گوشهٔ جنوب شرقی در مغولستان تا چین گسترش یافته است و بخش های شمالی استان سین کیانگ در چین را پوشش می دهد. رشته کوه های تیان شان به عنوان مرز میان حوضهٔ جونغاریا و بیابان تکله مکان در غرب عمل می کند. تلکه مکان به علت دارا بودن حوضهٔ شنی و احاطه شدن توسط رشته کوه های بلند به صورت جدا از گبی به شمار می آید.

بسیاری از حوادث تاریخی مهم در گبی رخ داده است. این بیابان خانهٔ سنگواره های بسیاری از دایناسورهای قدیمی است که تاکنون کشف شده است.همانند سایر کشفیات مهم فسیلی. گبی بخش اعظمی از امپراتوری مغول، یکی از بزرگ ترین امپراتوری های جهان در طول قرن ۱۳ و ۱۴ را تشکیل داد بود. گبی همچنین شهرهای مهمی برای توقف و استراحت بازرگانانی که از اروپا به چین سفر می کنند در خود داشته است. مارکو پولو، کاشف مشهور ایتالیایی، با شهرهای افسانه ای گبی در حماسهٔ ۲۴ سال سفر خود در آسیا در راه بازگشت به ونیز برخورد کرده و آن را در کتاب سفرهای مارکو پلو ذکر کرده است.

بیابان گبی همچنین به رشد و توسعهٔ خود ادامه داده، که توسعهٔ سریع آن برای همسایگانش هشدار دهنده است. کشور چین با تبدیل شدن مراتع خود به بیابان بیشترین ضربه را می بیند. حتی این توسعه سکونت انسان ها را نیز با خطر مواجه می کند.

بیابان گبی [The Gobi Desert]