وقوع جنگ اول تریاك بین چین و انگلستان (1839م)

در آستانه قرن نوزدهم میلادی، در حالی كه سه قرن از تماس و تجارت پرتغالی ها با چین می گذشت، چندین كشور اروپایى دیگر نیز به تجارت با چین مشغول بودند كه مهم ترین آن ها، انگلستان بود. در نیمه اول این قرن، انگلیسی ها با تسلط كامل بر هندوستان و انحصار بازار چین، در شمار قدرت مسلط استعماری آسیا قرار گرفتند. آن چه كه انگلستان را بیش از دیگران، به توسعه تجارت با چین برمی انگیخت، گسترش فعالیت های اقتصادی آنان با هند و نواحی مجاور آن بود. از جمله كالاهایى كه انگلیسی ها به چین وارد می كردند تریاك بود. افزایش مصرف تریاك و شمار معتادان چینی، كم كم دولت چین را به واكنش واداشت و در نهایت در سال 1839 واردات و فروش این ماده مخدر را ممنوع كرد. اما انگلیسی ها كه به راحتی نمی توانستند از این تجارت سودآور چشم پوشی كنند، به قاچاق این ماده مُهلِك ادامه دادند. در این میان، دولت چین با قدرت تمام، با قاچاق تریاك مقابله كرد. در عوض، انگلیسی ها به بهانه ضبط و مصادره تریاك های متعلق به بازرگانان انگلیسی، جنگی را در اول ژوئیه 1839م به راه انداختند كه به جنگ تریاك معروف شد. نیروهای متجاوزْ در نخستین مراحل جنگ، بندر كانتون در جنوب چین را به توپ بستند و بندر تجاری هُنْگْ كُنْگْ را نیز به تصرف خود درآوردند. چینی ها پس از تحمل خسارات فراوان در این جنگ، سرانجام به شرایط صلح انگلیس گردن نهادند. در نهایت به موجب قراردادی كه در 19 ژوئیه سال 1842م بین دو طرف به امضا رسید، بندر مهم هنگ كنگ به انگلیس تسلیم گردید و پنج بندر بزرگ چین برای تجارت و رفت و آمد كشتی های خارجی آزاد شد. بندر هنگ كنگ سرانجام پس از بیش از یك صد و پنجاه سال، در اول ژوئیه 1997م به حاكمیت چین بازگشت.