جواهر لعل نهرو، سیاستمدارِ استقلال طلب و اولین نخست وزیر هند، در 14 نوامبر سال 1889م در اللَّه آباد هند به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات خود در رشته حقوقِ دانشگاه كمبریج انگلستان، به قضاوت در هند مشغول شد. نهرو در سال 1918م به پارلمان هند راه یافت و در 1929م به ریاست پارلمان رسید. او در1920 درنهضتی كه به رهبری مهاتما گاندی با هدف آزادی هند از سلطه سیاسی انگلستان به راه افتاد شركت كرد و با نهضت های ملی همراهی نمود. نهرو در طول مبارزات ضداستعماری خویش 10 بار دستگیر و زندانی شد و روی هم رفته، در حدود سیزده سال از عمر خود را در زندان گذراند. نهرو در سال های زندان هم بیكار ننشست و به نگارش كتب مختلفی پرداخت. نهرو در همین سال ها، طی مسافرتش به مسكو تحت تاثیر ماركسیسم قرار گرفت و بعضی از روش های مبارزه كمونیست ها را در هند به كار بست. البته مهاتما گاندی كه مبتكر اصل مبارزه منفی بود، غالباً با نظریات نهرو درباره شدت عمل و تحرك بیشتر در مبارزه مخالفت می كرد. نهرو نیز كه از نفوذ كلام گاندی در میان مردم هند آگاه بود و در عین حال احترام عمیقی نسبت به او داشت، روش های خود را در مبارزه تعدیل می نمود. جواهر لعل نهرو پس از استقلال هند، به عنوان اولین نخست وزیر این كشور انتخاب شد و تا زمان مرگ، به مدت هفده سال، رهبری بلامنازع هند را برعهده داشت. نهرو در این مدت در صحنه سیاست بین المللی نیز درخشید و همواره به عنوان یك شخصیت برجسته و صلح دوست مورد احترام مجامع جهانی بود. وی بنیادهای سیاسی - اقتصادی هند را پایه گذاری كرد و از یك كشور استعمارزده و بلادیده و دستخوش تفرقه، قدرت یكپارچه ای را در جنوب آسیا پدید آورد. كار مثبت عمده نهرو برای هند، اصرار وی بر این امر بود كه هند به صورت یك دموكراسی غیرمنفك از آرمان های دنیایی و غیردینی باقی بماند. وی با گذراندن قانونی، نظام طبقه در هند را برانداخت و كارهایی كه برای از بین بردن فقر و عقب ماندگی انجام داد، سبب ایجاد انقلاب اساسی اجتماعی و اقتصادی شد. نهرو از قهرمانان استقلال هند و از رهبران متفكر مبارزات مردمی این كشور طی سال های استقلال به شمار می رود. او هم چنین به اتفاق جمال عبدالناصر و ژوزف تیتو و احمد سوكارنو رهبران وقت مصر، یوگسلاوی و اندونزی از بنیان گذاران جنبش عدم تعهد به شمار می روند و حیثیتی بین المللی دارند. جواهر لعل نهرو در ژانویه 1964م دچار حمله قلبی شد و نیمی از بدنش فلج گردید تا این كه سرانجام در بیست و هفت مه 1964م در هفتاد و پنج سالگی درگذشت.
