روزه داری در ادعیه روزانه ماه مبارک رمضان
اشاره
از جمله نیازهای اساسی مبلّغان در ارائه سخنرانیهای پر محتوا و مناسب به ویژه در ماه مبارک رمضان، دسترسی به متون پر بار دینی، برای بکارگیری در سخنرانیهای خود می باشد. اما گستردگی منابع از یک سو و تداوم مجالس وعظ در ماه مبارک رمضان از سوی دیگر، مبلّغ را در ایجاد تنوع و جذّابیت مطالب با مشکل روبرو می سازد.
این نوشتار، با توجه به مجال اندکی که دارد، تلاش کرده است با پردازش یک مفهوم از دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان، البته بر خلاف ترتیب موجود در دعاهای روزانه و بلکه براساس نیاز در سخنرانی، مبلّغان محترم را در این راستا، تا حدودی یاری نماید. از این رو می کوشد با باز پروری مفهوم مورد نظر و اتخاذ شده از دعا و بررسی جنبه های گوناگون آن از زبان آیات، روایات و داستانهای مختلف، این مهم را به انجام رساند، اما به جهت محدود بودن مجال، تحلیل و پرورش مطالب عنوان شده را به عهده خود مبلّغان نهاده تا بر مبنای ذوق سرشار خود، آن را برای روزه داران ماه ضیافت الهی بازگو نمایند. از این رو، این نوشتار از توضیح آیات و احادیث کناره گرفته است. امید است مورد استفاده هر چه بیشتر مبلّغان محترم قرار گیرد.
سخن اول: روزه داری
پاداش روزه داری
خداوند متعال برای روزه داران امت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پاداشهایی را در نظر گرفته است. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «اُعطِیت اُمَّتی فِی شَهرِ رَمضانَ خَمْساً لَمْ یعْطِهِنَّ اُمّةُ نَبِی قَبْلی أمَّا الواحِدَةُ: فَاِذا کانَ أوّلُ لَیلَةٍ مِنْ شَهرِ رَمَضانَ نَظَرَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ إلَیهِم وَمَن نَظَرَ اللهُ إلَیهِ لَمْ یعَذِّبْهُ أبَداً وَأمَّا الثّانِیةُ: فَإنَّ خُلوفَ أفْواهِهِمْ حینَ یمْسُونَ عِنْدَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ أطیبُ مِنْ ریحِ المِسْکِ وَأمَّا الثّالِثَةُ فإنَّ المَلائِکَةَ یستَغْفِرونَ لَهُم فِی لَیلِهِم وَنَهَارِهِم وَأمّا الرّابِعَةُ فإنَّ اللهَ عَزَوَجَلَّ یأمُرُ جَنَّتَهُ اَنْ اسْتَغْفِری وَ تَزَینی لِعِبادی فَیوشَکَ اَنْ یذْهَبَ بِهِمْ نَصبُ الدُّنْیا وَ اَذاها وَ یصیرُوا اِلی جَنَّتی وَکِرامَتی وَأمَّا الْخامِسَةُ فَإذا کانَ آخِرُ لَیلَةٍ غَفَرَ لَهُمْ جَمیعاً فَقَالَ رَجُلٌ فی لَیلَةِ القَدْرِ یا رَسولَ اللهِ؟ فَقالَ: ألَمْ‌تر إلَی العُمّالِ إذا فَرِغُوا مِنْ أعْمالِهِمْ وُفُّّوا؛»(1) «به امت من در ماه رمضان پنج چیز داده شده که به امت هیچ پیغمبری پیش از من داده نشده است.
اول: هرگاه شب اول ماه رمضان فرا رسد خداوند به سوی آنان نظر می کند و کسی که خدا به او نظر کرده هرگز او را عذاب نمی کند.
دوم: بوی بد دهان آنان به هنگام غروب در نزد خدا خوشبوتر از بوی مشک است.
سوم: ملائکه برای ایشان در شب و روز استغفار می کنند.
چهارم: خداوند بلند مرتبه به بهشتِ خویش امر می کند که برای بندگان من استغفار نموده و خود را برای آنان تزیین کن. پس چه نزدیک است که سختیها و اذیتهای دنیا، آنها را [در خود فرو] ببرد و به سوی بهشت من و کرامت من بروند.
پنجم: هرگاه شب آخر فرا رسد، خداوند همة آنان را می آمرزد.
مردی گفت: یا رسول الله[آیا] در شب قدر [این گونه می شود؟] پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: [خیر] مگر ندیده ای که کارگران هر گاه کارشان تمام شود، مزد به آنها می دهند؟»
اندرون از طعام خالی دار *****تا در او نور معرفت بینی
تهی از حکمتی به علت آن ***** که پُری از طعام تا بینی
شرط روزه داری راستین
قال جعفر بن محمد علیهما السلام: «إذا صُمتَ فَلْیصُمْ سَمعُکَ وَبَصَرُکَ وَشَعْرُکَ وَعَدَّدَ أشیاءَ غَیرَ هَذا وَقالَ لاتَکونَنَّ یومَ صَومِکَ کَیومِ فِطْرِکَ؛(2) هر گاه روزه گرفتی پس باید گوش و چشم و موی تو نیز روزه باشد. امام چیزهای دیگری نیز غیر از اینها را برشمرد و فرمود: نباید روزی که روزه هستی با روزی که روزه نیستی یکسان باشد.»
قال رسول الله صلی الله علیه و آله: «رُبَّ قائِمٍ حَظَُّهُ مِنْ قِیامِهِ السَّهْرُ وَرُبَّ صائِمٍ حَظُّهُ مِن صِِیامِهِ الْعَطَشُ؛(3) چه بسا شب زنده داری که بهره اش از شب زنده داری اش فقط شب بیداری است و چه بسا روزه داری که بهره اش از روزه داری، فقط تشنگی است.»
رمضان؛ میدان مسابقه
امام مجتبی علیه السلام در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان از کنار جماعتی که مشغول خنده و شوخی بودند عبور کردند. حضرت با ناراحتی به آنها فرمود: «خدا ماه رمضان را میدان مسابقه بندگان قرار داده است. دسته ای گوی سبقت می ربایند و پیروز می شوند و تعدادی هم از دیگران عقب می مانند و سرافکنده می شوند. عجیب است در روزی که پیشی گیرندگان پیروز شده اند و عقب ماندگان زیانکار گردیده اند، جمعی به شوخی و خنده مشغولند. به خدا سوگند اگر پرده در افتد، امروز نیکوکار، مشغول پاداش خود و عقب افتاده، گرفتار بدیهای خود است و برای احدی فرصتی جهت شوخی و لهو و لعب باقی نمی ماند.» (4)
منبع: مجله مبلغان، شماره71، 30 سخنرانی با الهام از 30 دعای ماه مبارک رمضان.
------------------------------------
پی نوشت:
[1]. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404 ق، ج96، ص367.
[2]. محمد بن یعقوب الکلینی، اصول کافی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، 1365 ش، ج4، ص87؛ شیخ طوسی، التهذیب، تهران دار الکتب الاسلامیة، 1365 ش، ج4، ص194.
[3]. بحار الانوار، ج96، ص374.
[4]. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، انتشارات اسلامیه، بی تا، ج2، ص174.
افزودن دیدگاه جدید