فضیلت ماه خدا

بسم الله الرحمن الرحیم. لاحول و لا قوه الّا بالله العلی العظیم…
یا أیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُون؛۱
اى افرادى که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته شده است؛ همان گونه که بر کسانى که قبل از شما بودند، نوشته شد؛ باشد که پرهیزکار شوید.
آیات و روایات متعددی درباره عظمت و جایگاه ماه مبارک رمضان وجود دارد؛ از جمله پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:
ای مردم! این ماه، ماهی است که خدا فقط به شما اختصاص داده است و آقای همه ماه ها می باشد. در آن، شبی است که از هزار شب بهتر است. در این ماه، درهای جهنم بسته می شود و درهای بهشت باز می گردد. هرکس وارد این ماه شود و خدا او را نیامرزد، از رحمت خدا دور شده است.۲
یکی از خصوصیات ماه مبارک رمضان، این است که رحلت وصی همه پیغمبرها -از حضرت آدم گرفته تا خاتم علیهم السلام- در ماه مبارک بوده است که یا به شهادت رسیده اند و یا فوت کرده اند. آثار عجیبی برای این ماه است. از روایات، استفاده می شود که آثار این ماه در هیچ یک از یازده ماه دیگر نیست. همان طور که پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:
هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیَافَهِ اللهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أهْلِ کَرَامَهِ اللهِ أنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَهٌ وَ عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَاب ؛۳
ماه مبارک رمضان، ماهی است که در آن به مهمانی خدا دعوت شده اید و در آن، اهل کرامت و احترام شمرده شده اید. نَفَس های شما در آن، تسبیح و خواب شما در آن، عبادت و عملهای شما در آن، مورد قبول و دعاهای شما در آن، مستجاب است.
این فضایل و آثار، به ماه رمضان اختصاص دارد. ماه رمضان، ماه ضیافت و مهمانی خدا است. معنای ضیافت چیست؟ ضیافت به معنای بایگانی کردن پرونده ها، عفو و بخشش گناهان و نزول رحمت و برکات الهی و کنترل شدن شیطان است. یگانه ماهی که شیطان در آن، غل  و زنجیر می شود، ماه مبارک است. شیطان و بچه هایش را غل  و زنجیر می کنند که سراغ ناصری نروند. کسی می پرسید: «شما که می فرمایید شیطان در ماه مبارک، غل  و زنجیر است، پس این گناهان که در این ماه اتفاق می افتد از کجاست؟» گفتم: «شیطان قبلاً برای این ها سرمایه  گذاری کرده است. این ها خودکار شده اند. قبلاً شارژشان کرده است؛ لذا دیگر خودشان دنبال گناه می روند».
لکن این کید شیطان و این شارژی که کرده، ضعیف است. همین  که فردی واقعاً «یا الله» بگوید، یا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را صدا بزند، درست می شود. به این صحبت ها نباید اعتنا کرد و نباید ناامید شد. خدا تمام خطاهای چندین ساله ما را با یک شب که برویم در خانه او و بگوییم اشتباه کردیم، می بخشد. این ماه، یک سکوی پرش به سوی حضرت حق می شود که باید آن را غنیمت شمرد. حیف است این ماه با ماه های قبل و بعد، برای ما فرقی نکند. مقتضی موجود است و حضرت حق هم آماده پذیرش می باشد و فقط رفتن ما لازم است تا او هم بفرماید: خوش آمدی.

اقسام روزه داران
ماه مبارک رمضان، ماه روزه است. آثاری برای روزه بیان شده است؛ برای مثال، فرموده اند کسی که روزه بگیرد، دعایش مستجاب است. کسی که روزه بگیرد، مهمان خداست. کسی که روزه بگیرد، خود خدا مزد او است.۴ اما سؤال این است که آیا همه این آثار برای همه روزه دارها است؟ هر کسی که روزه بگیرد دعایش مستجاب است؟ هر کسی که روزه بگیرد ملائکه با او مصافحه می کنند؟ هر کسی روزه بگیرد، خود خدا مزد اوست و….؟! جواب این است که روزه بر سه قسم است و هر قسمی، یک اثری دارد. روزه عام، روزه خاص، روزه خاص الخاص. روزه عام این است که از نُه چیزی که روزه را باطل می کند -که بزرگان در رساله ها نوشتند- خودداری شود. آن  وقت این روزه، یک آثار حداقلی دارد؛ مثلاً موجب سلامتی بدن است. زکات بدن شمرده می شود و موجب تخفیف گناهان و نجات از عذاب الهی است. همچنین سبب رفع تکلیف روزه است و دیگر قضا و کفاره هم ندارد. چنین شخصی عذاب هم نمی شود.
روزه خاص چیست؟ روزه خاص، این است که از این نُه چیز پرهیز کند و اضافه بر آن، اعضا و جوارحش هم از گناه پرهیز کنند؛ مثلاً چشمش هم روزه باشد و به نامحرم نگاه نکند. زبانش هم روزه باشد و دروغ نگوید، غیبت نکند، فحاشی نکند. پایش هم روزه باشد و در هر مجلسی حاضر نشود. گوش هایش هم روزه باشد؛ یعنی به موسیقی گوش ندهد. آثار روزه خاص چیست؟ اثرش این است که مثلاً عملش مقبول است. یک نمازش، ثواب هفتاد نماز در ماه های دیگر را دارد. این روزه است که سپری برای آتش جهنم می شود. تمام جوارحش پاک می شود. تمام گناهانش آمرزیده می شود. صفای قلب می آورد.
امام باقر علیه السلام به جابر فرمودند:
ای جابر! هر کس وارد ماه رمضان شود و روزهایش را روزه بگیرد و شب زنده داری نماید و زبان و چشم و دیگر اعضایش را از گناه باز دارد، از گناهانش خارج می شود، مثل روزی که تازه از مادر متولد شده بود.۵
حالا من روزه گرفته ام؛ اما چقدر غیبت، تهمت، فحاشی و چشم چرانی کردم؟ تازه می خواهم آثار معنوی روزه هم برایم باشد! این طور که نمی شود. انسان باید یک مقداری خودش را کنترل کند، تا بتواند مورد عنایت خاصه حضرت حق قرار بگیرد.
قسم سوم، روزه خاص الخاص است. این خیلی مهم است؛ یعنی هم از آن نه چیز پرهیز می کند و هم اعضایش روزه هستند و گناه نمی کنند و اضافه بر آن، صفات رذیله اش را هم از بین برده است. قلبش هم از غیر حق روزه است؛ یعنی همیشه متوجه حق است. ابداً معصیت نمی کند؛ حتی فکر معصیت هم نمی کند. غرق خداست. همان طور که پیغمبر صلی الله علیه وآله وسلم راجع به امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «علی، غرق در خداست».۶همین تعبیر را هم حضرت اباعبدالله علیه السلام درباره حضرت علی اکبر علیه السلام می کنند که او غرق در خداست.
این قسم سوم روزه داری چه اثری دارد؟ این ها هستند که خوابشان عبادت، نفس کشیدنشان تسبیح، عملشان مقبول و دعایشان مستجاب است. این افراد، هرچه از خدا بخواهند به ایشان می دهد. بعضی همه ثواب ها را برای همه روزه دارها می دانند در حالی که این حساب ها نیست. درست است که خدا، ارحم الراحمین است؛ اما عادل و حکیم و قهار هم هست.

حکایت
یک نمونه از افراد دسته سوم را عرض کنم. حضرت عیسی علیه السلام یک بار از خدا درخواست کرد که: «پروردگارا! آیا ممکن است یکی از اولیای الهی را به من نشان بدهی که درجه و مقامش در بهشت مثل من باشد؟» خطاب شد: «در فلان بیابان، دهی است و در آن، یک پیرزنی در یک قلعه ای هست که از امت تو هم هست و از اولیای ما است». نشانی کامل را گرفت و حرکت کرد و رسید به آنجا. وارد قلعه که شد، دید پیرزنی است که چشمانش نابیناست و بدنش هم خیلی نحیف است و قدرت راه رفتن و حرکت ندارد. در عین حال، یک پارچه دور خودش گرفته است و مشغول ذکر است. حضرت عیسی علیه السلام که وارد شد گفت: «السلام علیک یا امه الله!». پیرزن هم گفت: «علیک السلام یا روح الله!» حضرت عیسی علیه السلام گفت: «من را که تا به حال ندیده ای. با هم که صحبت نکرده¬ایم. چشم هایت هم که نابیناست. از کجا فهمیدی که من روح الله هستم؟» گفت: «یا روح الله! آن کسی که من را به تو معرفی کرد، تو را هم به من معرفی کرد».
آن زن، دائماً حمد و ثنای الهی می گفت و شکر نعمت های خدا را به جا می آورد: «الحمد لله علی نعمائه و الشکر علی آلائه». حضرت عیسی گفت: «برای کدام نعمت، خدا را شکر می کنی؟ » گفت: «یا عیسی! هیچ کس مثل من، نعمت به او تمام نشده است». گفت: «خوب؛ خدا چه نعمتی به تو داده است؟» گفت: «قلبی به من داده است شاکر، زبانی داده است ذاکر، بدنی بر بلا صابر. کیست که غنی تر از من باشد؟ بدنم مال او است؛ هر بلایی می خواهد بدهد، بدهد. تشکر می کنم از عنایاتی که به من کرده است. چشم من را گرفته است؛ لذا گناه نمی کنم. پایم را گرفته؛ لذا گناه نمی کنم. وسایل گناه را از من گرفته است».
بندگان خدا و روزه داران واقعی به این درجه می رسند؛ یعنی همیشه به یاد خدا هستند و لذا خدا هم عطاهای ویژه به ایشان عنایت می کند. همان طور که فرمود:
المؤمن ینظر بنور الله؛۷
مؤمن با نور خدا می بیند.
خدا شاهد است من دیده ام و در کتاب ها هم نوشته اند که بعضی اشخاص در اثر تقوا و پرهیز از گناه، گذشته و آینده را می دیدند. گناه، قلب را از پا در می آورد. ببین شیطان چقدر بازارش رواج دارد؟ اما در مقابل گاه گاه یک کسی در خانه خدا می رود. در قرآن می گوید: «إِنَّ اللهَ اشْتَرى  مِنَ الْمُؤْمِنینَ أنْفُسَهُمْ وَ أمْوالَهُمْ بِأنَّ لَهُمُ الْجَنَّه»؛۸ یعنی خدا خریدار است. خداوند می خرد؛ اما آیا ما هم فروشنده هستیم؟ ما که چیزی نداریم. مُهر گدایی را خدا در پیشانی ما زده و فرموده: «انتم الفقراء الی الله».۹ به هر حال خدا می خرد. چه چیز را می خرد؟ همین نمازهای ناقص و همین روزه گرفتن ها یا صدقه دادن یا احسان به فقرا. یک دست به سر بچه یتیم کشیدن، یک «یا الله» گفتن در شب و نصف شب، این ها متاع ماست.جالب اینجاست که با نعمت های او همه این کارها را می کنیم؛ اما باز خدا از ما می خرد؛ لذا با کمال اطمینان در خانه اش برو؛ او قبول می کند و می خرد. ممکن است شما بگویید: من فلان گناه را کردم و خدا من را نمی بخشد؛ اما چه کسی است که معصیت نکرده باشد؟ دامن های همه ما آلوده به گناه است. برادرها! همه در نزد خدا رو سیاهیم؛ لکن خدا بخشنده است. مخصوصاً موقع افطار که می شود، خدا میلیون میلیون می بخشد. وقتی نشستی سر سفره، شروع به دعا کردن کن. اول دعا برای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می کنی؛ بعد هم به خودت دعا می نمایی و افطار می کنی. مطمئناً خدا می بخشد. خدای خوبی داریم! می توانیم تمام این پرونده ها را با صادقانه رفتن به درِ خانه خدا، بایگانی کنیم. به جان امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف قسم! با کریمان کارها دشوار نیست؛ خیلی آسان است. خدا خیلی مهربان است.

حکیمانه
نصیب های گوناگون از تلاوت
قال علی علیه السلام: من قرأ القرآن و هو قائم فی الصلاه کان له بکلّ حرف مائه حسنه و من قرأ و هو جالس فی الصلاه فله بکلّ حرف خمسون حسنه، و من قرأ فی غیر صلاه و هو على وضوء فخمس و عشرون حسنه و من قرأ على غیر وضوء فعشرحسنات و ما کان من القیام باللّیل فهو أفضل لأنّه أفرغ للقلب؛۱۰
حضرت علی علیه السلام فرمود: هر کس که در حال ایستاده، در نماز، آیه اى از کلام خداوند متعال را تلاوت کند، خداوند در برابر هر حرف، یک صد حسنه برایش مى نویسد و اگر در نماز در حال نشسته بخواند، خداوند سبحان در برابر هر حرف، پنجاه حسنه برایش مى نویسد و هر کس در غیر وقت نماز، در حالی که وضو دارد قرآن بخواند، خداوند در ازای هر حرف به او بیست و پنج حسنه عطا کند و کسی که در غیر نماز در حالی که وضو ندارد، قرآن تلاوت کند، در برابر هر حرف، ده حسنه به او عطا کنند و تلاوتی که در هنگام شب زنده داری باشد فضیلتش بیشتر است، چراکه قلب انسان فارغ تر و توجه او بیشتر است.
------------------------
پی نوشت ها:
۱. سوره بقره: ۱۸۳.
۲. کافی، ج ۴، ص ۶۷.
۳. وسائل  الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۱۳.
۴. کافی، ج ۴، ص ۶۳.
۵. من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۹۸.
۶. بحارالأنوار، ج ۳۹ ، ص ۳۱۳.
۷. بحارالأنوار، ج ۷، ص ۳۲۳.
۸. خدا از مؤمنان جان ها و مال هایشان را خرید، تا بهشت از آنان باشد. سوره توبه: ۱۱۱.
۹. یا أیُّهَا النَّاسُ أنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللهِ وَ اللهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمید. اى مردم! شما [همگى] نیازمند به خدایید. تنها خداوند است که بى نیاز و شایسته هر گونه حمد و ستایش است! سوره فاطر: ۱۵.
۱۰. محجه البیضاء، ج ۳، ص ۲۲۰.
------------------------
منبع : محو دلدار