تولد "یوهان گوتِنْبرْگْ" دانشمند آلمانی و مخترع ماشین چاپ (1400م)

 گوتنبرگ  در حدود سال ۱۴۰۰ در شهر ماینز آلمان به دنیا آمد و در اواسط قرن تمام فعالیت خود را وقف هنر چاپ كرد. معروف ترین كار او كتاب مقدس گوتنبرگ می باشد كه حدود سال ۱۴۵۴ در ماینز چاپ شده است. البته نام گوتنبرگ در هیچ یك از كارهای چاپی او، حتی در كتاب مقدس گوتنبرگ كه مسلماً با تجهیزات او چاپ شده است، به چشم نمی خورد.

گوتنبرگ ظاهراً كاسب خوبی نبوده و نتوانست از اختراع خود پول زیادی به دست آورد. او در دعاوی متعددی گرفتار شد كه در یكی از آنها محكوم شد تجهیزات خود را به شریكش یوهان فاست واگذار کند. گوتنبرگ در سال ۱۴۶۸ در ماینز درگذشت. چاپ باسمه ای قرن ها قبل از گوتنبرگ در چین شناخته شده بود، باستان شناسان نیز توانسته اند یك كتاب چاپی كه تاریخ آن به سال ۸۶۸ برمی گردد در چین کشف کنند. مهر و انگشترهای خاتم نیز كه اساس كارش همان شیو ه چاپ باسمه ای می باشد از زمان های باستان به كار گرفته می شده است. در غرب نیز قبل از گوتنبرگ با چاپ آشنا بودند.
چاپ باسمه ای، امكان تولید نسخه های متعدد از یك كتاب را فراهم می كرد اما یك مشكل اساسی داشت از آنجا كه برای هر كتابی باید یك سری كامل و جدید از صفحات ساخته می شد و حروف روی چوب حک می شد، این روش برای تولید كتاب های مختلف عملی نبود. گفته شده است كه سهم عمد ه گوتنبرگ در صنعت چاپ اختراع حروف چاپی قابل جابجایی بوده است.
در واقع حروف چاپی قابل جابجایی نیز در اواسط قرن یازدهم در چین توسط شخصی به نام بی شنگ اختراع شده بود. اما چون صنعت چاپ تنها پس از اروپا و پس از اینکه چینی ها روش های جدید آن را از اروپایی ها فراگرفتند در چین همگانی شد، صنعت چاپ به شکل امروزی اش را به بی شنگ و چینی ها نسبت نمی دهند. حروف چاپی را در آن زمان با نوعی سفال می ساختند كه طبعاً نمی توانست زیاد بادوام باشد. بعدها چینی ها و كره ای ها در ساخت حروف چاپی قابل جابجایی اصلاحاتی به وجود آوردند، پس از آن دولت كره در اوایل قرن پانزدهم از ایجاد یك كارگاه ریخته گری برای تولید حروف چاپی فلزی حمایت كرد و پس از آن و مدتی قبل از گوتنبرگ، كره ای ها حروف چاپی فلزی را جایگزین حروف سفالی كردند.

روش چاپ گوتنبرگ:
با این روش می شد ۲۴۰ صفحه در ساعت چاپ کرد. كاغذ سال ها قبل در چین توسط تسائی لون اختراع شده بود و در غرب نیز قبل از گوتنبرگ به شكلی گسترده از آن استفاده می شد. این تنها عامل از عوامل چهارگانهٔ مورد نیاز چاپ بود كه گوتنبرگ به شكل آماده در دسترس داشت. اگر چه در مورد سه عامل دیگر قبل از گوتنبرگ كارهایی انجام شده بود ولی گوتنبرگ اصلاحات و ابداعات مختلف و متعددی در هر یك از آنها پدید آورد. وی ظاهرا بدون اطلاع از كار چینی ها، حروف قابل انتقال را اختراع كرد و برای هر یك از حروف الفبا یك حرف جداگانه به كار برد. حروف متحرك را چینی ها اختراع كردند، ولی گوتنبرگ كه حرفه اش زرگری بود، آلیاژ مناسب برای ریخته گری حروف را از سرب و آنتی موآن به دست آورد و سپس نسبت هر یك از این دو فلز را به گونه ای انتخاب كرد كه حروف بیش از حد سخت و نرم نباشند. وی برای مركب روغنی چاپ هم فرمول مناسبی یافت همچنین پرس مناسبی هم برای چاپ ابداع کرد و خلاصه با رفع موانع و حل مشكلات، عمل چاپ را میسر و اجرایی كرد.
صنعت چاپ برخلاف تمام اختراعات پیشین اصولاً یك دستگاه تولید انبوه است. یك نسخه از یك كتاب چاپی به خودی خود چیزی برتر از نسخه خطی آن نیست اما مزیت اصلی چاپ در تولید انبوه آن است. آنچه كه گوتنبرگ ابداع كرد تنها یك ابزار و یك وسیله و یا حتی انجام یك سلسه اصلاحات در آنچه كه وجود داشت، نبود بلكه ابداع یك سامانهٔ كامل تولید بود. با مقایسهٔ توسعهٔ بعدی اروپا و چین می توان تصویری از تأثیر گوتنبرگ بر تاریخ جهان به دست آورد.
در هنگام گوتنبرگ اروپا به سرعت پیشرفت كرد در حالی كه پیشرفت چین، كه تا مدتها بعد هنوز از چاپ باسمه استفاده می كرد، نسبتاً كند بود و می توان گفت صنعت چاپ عامل بسیار مهمی در گسترش و پیشرفت دانش بوده است. تقریبا ۲۰ سال پس از نخستین تلاش های گوتنبرگ در امر چاپ، این صنعت در ونیز، فلورانس، پاریس و لیون در حدی مختصر و محدود رواج یافت چون دستگاه چاپ گوتنبرگ، هزینه های بسیار زیادی داشت درنتیجه تنها برای ثروتمندان قابل دسترسی بود و به همین دلیل تا مدت های طولانی استقبال چندانی از آن نشد. ۳۰۰ سال پس از اختراع دستگاه چاپ گوتنبرگ، یک نمایشنامه نویس آلمانی به نام آلوئیس زنه فلدر، چاپ سنگی یا لیتوگرافی را در سال ۱۷۹۶ میلادی اختراع كرد.