آثار و منافع نماز شب

پرسش: لطفاً برخی از منافع نماز شب را برای ما بنویسید.

پاسخ:
در خصوص منافع نماز شب سؤال فرموده بودید، نماز شب منافع متعدد مادّی و معنوی دارد مرحوم آیت الله قاضی استاد مرحوم علامه طباطبایی در سفارشی به یكی از شاگردان فرموده بودند: «دنیا می خواهی نماز شب بخوان، آخرت می خواهی نماز شب بخوان».
بنابراین منافع نماز شب صرفاً منافع اُخروی نیست بلكه منافع مادّی و معنوی فراوانی در همین دنیا دارد از جمله این كه، باعث اعتماد به نفس پایدار می شود، اعتماد به نفسی كه كلید بسیاری از پیروزی های انسان محسوب می شود. در سایة اعتماد به نفس است كه انسان به بسیاری از اهداف خود دست می یابد، ارتباطش با دیگران خوب می شود و بسیاری از آثار دیگر.
اعتماد به نفس از عزّت نفس و كرامت انسانی و احترام به خود ناشی می شود و كرامت نفسانی و احترام به خویشتن نیز در سایة ارتباط با خدا پیدا می شود چرا كه وقتی انسان خود را صرفاً مملوك و مخلوقِ مالك با تدبیری چون خداوند بداند و فقط برای او دلش بلرزد و فقط برای او به سجده افتد، هم حق بندگی را بجا می آورد و هم قوت قلب و اعتماد به نفس پیدا
در اینجا بهتر است منافع نماز شب را در بخشی از آیات و روایات پی گیری كنیم، كه البتّه به ترجمة آنها بسنده می كنیم:
1ـ آیة شریفة 79 سورة اسراء: «بخشی از شب را بیدار بمان كه برایت غنیمت است و چه بسا پروردگارت تو را به مقام پسندیده ای برگزیند.»
پس یكی از آثار نماز شب، مقام محمود و پسندیده ای است كه خداوند برای بندگان نماز شب خوان در نظر می‌ گیرد.
2 و 3 و 4: در میان احادیث قدسی، خداوند در خطابی به یكی از پیامبرانش، ضمن تجلیل از بندگانی كه نماز شب می خوانند می فرماید: «من به آنها سه چیز می دهم: اوّل: در دلشان نور خود را حك می كنم. دوّم: آن كه اگر آسمان ها و زمین ها و به سنگینی تمامی موجوداتِ آنها در میزانشان باشد در نظرشان كم و بی مقدار می نمایم (كنایه از این كه همت آنها را بالا می برم و قدرت معنوی بالایی برایشان در نظر می گیرم)، سوم: آن كه با روی خودم روی به آنها می كنم، تصور می كنی كسی می داند كه من به كسی كه با روی خودم به او رو كرده باشم می خواهم چه بدهم؟»(1)
بقیة آثار و منافع نماز شب را در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله) پی می گیریم:
نماز شب: 5ـ وسیله ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائكه. 6ـ سنّت و روش پیامبران و نور معرفت و ریشة ایمان می باشد (چون به وسیلة نماز شب، ایمان تقویت می شود). 7ـ بدن را آرامش می دهد. 8ـ شیطان را خشمناك می كند. 9ـ سلاحی است بر علیه دشمنان. 10ـ وسیله ای است برای اجابت دعا و قبول شدن اعمال. 11ـ روزی‌ انسان را توسعه می دهد. 12ـ شفیع بین‌ ملك الموت و نمازگزار می شود. 13ـ چراغ و فرش قبر و جوابِ (دو فرشتة) منكر و نكیر می باشد. 14ـ در قبر تا قیامت مونس و زائر نمازگزار خواهد بود. 15ـ هنگام قیامت نماز شب بر سر نمازگزار سایه می افكند. 16ـ تاجی بر سرش و لباسی بر بدنش می باشد. 17ـ در قیامت نور پیش رویش و حائل و مانع بین‌ او و آتش دوزخ خواهد بود. 18ـ برای مؤمن حجتی است نزد خدا. 19- وسیلة سنگینی میزان اعمال و حكم عبور بر صراط است. 20 ـ كلید بهشت است. زیرا نماز تكبیر، حمد، تسبیح، تمجید، تقدیس، تعظیم، قرائت و دعا است. به درستی كه نمازی كه در وقتش خوانده شود افضل اعمال است.(2) البتّه منافع دیگری نیز در روایات برای نماز شب آمده است كه به همین مقدار اكتفاء می شود خداوند به ما و شما توفیق انجام این عمل بابركت را عنایت فرماید.

پی نوشت:
1. - به نقل از كتاب : ملكی تبریزی . میرزا جواد . نماز شب ناله ای در شبگیر . ص 13 . بخشی برگزیده از «كتاب اسرار الصلوة»،. ترجمة : محمد . تحریرچی. تهران . انتشارات علامه طباطبایی . چاپ اوّل . 1363 .
2. - امینی . ابراهیم . خودسازی یا تزكیه و نهذیب نفس . ص 243 . به نقل از : بحارالانوار . ج 78 . ص161 . قم . شفق . چاپ اوّل . 1367 .