آسیب های اجتماعی در فضای مجازی - بخش دوم

4) حریم خانواده آماج چشمان نامحرم

امروزه و باتوجه به سهل الوصول بودن امکانات تکنولوژیکی و توانایی بالای این ابزار در تصویربرداری و گرفتن عکس های حرفه ای تر، باعث ترغیب افراد در به کار گیری چنین وسایلی شده است. قطعاً با پیشرفت های صنعتی و تکنولوژیکی فرهنگ استفاده و به کارگیری وسایل پیشرفته هم به همراه خود آنها وارد زندگی انسان ها می شود. این در حالی است که عده ای نیز به تبع این پیشرفت ها در صدد سوء استفاده و شکستن حریم خصوصی افراد دیگر بر می آیند. اولین نکته و خطر متوجه خانواده ها و والدینی است که در رابطه با استفاده از این پیشرفت ها کم اطلاع هستند.
نوجوانان و جوانان به تناسب شرایط زمانی ای که در آن به دنیا آمده اند، با جدیدترین تکنولوژی ها در ارتباط بوده و نحوه تعامل و استفاده از آن را به خوبی می دانند. با گسترش روزافزون تکنولوژی و ارائه انواع فناوری های جدید در زمینه رایانه و نیز گوشی های همراه، بسیاری از افراد از چگونگی روند ارائه این فناوری ها و نیز حتی ابزارها و برنامه های موجود روی گوشی کودکان و نوجوانان خود هیچ گونه آگاهی ندارند.
گاهی بسیاری از نوجوانان و جوانان از نا آگاهی والدین سوءاستفاده کرده و اوقات خود را بی خود و بی جهت در فضای سایبری که آلوده به انواع مفاسد و حتی مشکلات امنیتی است، می گذرانند.
اینجاست که نبود مشاوره ای درست از جانب والدین موجب آن می شود که نوجوانان از روی ناآگاهی و سادگی خود در فضاهایی هم چون شبکه های اجتماعی به راحتی به دوستان مجازی خود اعتماد کنند و ویدئو ها یا تصاویر شخصی و حتی خانوادگی خود را با آنها به اشتراک گذارند.
نوجوانان از این نکته غافلند که شخصیت دوستانشان در این فضا کاملاً مجازی است و بسیاری از این افراد شخصیت واقعی خود را بروز نمی دهند و از اعتماد دوستان خود سوء استفاده کرده و حریم شخصی دیگران را زیر پا می گذارند. اما این مبحث تنها یک وجه از وجوه چندگانه ای است که باعث انتشار و «ریشیر»(بازنشر) ویدئوها و عکس های خصوصی افراد و خانواده ها می گردد.
شکل دیگری که چند وقتی است معمول شده، انتشار فیلم مهمانی ها و مراسمات خصوصی افراد توسط خود آنها آن هم به صورت آگاهانه است! عمده ترین دلیل برای اقدام افراد به چنین عمل زشت و بدون توجیهی، سرایت تفکرات سکولاریستی و لیبرالیستی توسط شبکه های ماهواره ای است؛ چراکه این شبکه ها با سوء استفاده از کم توجهی و نا آگاهی افراد درباره مباحث دینی، اخلاقی و اجتماعی، انجام ندادن این گونه کارها را ترجمانی از نگاه متحجرانه، دگم، امل مآبانه و حتی تعصبات جاهلی اعلام می کنند.
ایجاد موج بی غیرتی و بی عفتی در میان جوانان کشورها توسط شبکه ها و درگاه هایی صورت می گیرد که قصد استحاله و اضمحلال درونی باورها و فرهنگ آن افراد را دارند.
نکته دیگری که در این مسئله قابل بررسی است، ولنگاری و بی قیدی برخی از والدین نسبت به چگونگی تربیت و تعلیم و ارشاد فرزندانشان در حوزه های مختلف فرهنگی، دینی و اعتقادی است؛ چراکه اگر والدین به عنوان اولین مربیان بچه ها ابتدایی ترین مسلمات اخلاقی و اعتقادی را برای آنها تبیین و تشریح بکنند، با ورودشان به گستره اجتماع یا دستیابی به شبکه های اجتماعی مجازی دچار خودباختگی یا کمتربینی نسبت به باورها و داشته های شان نمی گردند.
در این میان تکلیف افراد بزرگسالی که عقلاً و منطقاً چنین اقدامی انجام می دهند، روشن است، چراکه ناموس پرستی و غیرتمندی تنها به انسانِ ضاحک ناطق تعلق ندارد، بلکه در میان حیوانات نیز دفاع از حریم خانواده و افرادش یک امتیاز و شاخصه غریزی محسوب می گردد. اما با تمام این مباحث لازم و ضروری است به افراد(احتمالاً ناآگاه) حاضر در شبکه ها و فضاهای مجازی انذار و تذکر لازم داده شود تا از خطرات و وجوه مورد سوء استفاده در این زمینه آگاهی یابند.
خداوند متعال در قرآن کریم با آیه «فأعتبروا یا أولی ألابصار»همه انسان های دارای بصیرت و بینایی را به عبرت آموزی از اتفاقاتی که برای دیگران شکل گرفته است، دعوت می کند تا خودشان گرفتار آن مصائب و مشکلات نشوند.

5) روان شناسی چت و کاربران چت روم ها

ز جمله نکات مهمی که افراد را به سمت چت روم ها می کشاند نیازهای افراد به دوستی و برقراری ارتباط اجتماعی به هر شکل و عنوانی است که اینترنت می تواند پاسخگوی این نیاز باشد؛ اینترنت به فرد کمک می کند تا شناخته نشود یعنی فرد می تواند در ورای این فناوری بدون اینکه هویت وی فاش شود به هر کاری دست بزند؛ بنابراین آزادی زیاد بدون داشتن مسئولیت را تجربه می کند.
جوان ایرانی، خسته از مناسبات متناقض اجتمـاعی، واقعیت هـای تلخ زندگی، ناکامی های کنونی و آینده ای ابهام آمیز از دریچه اینترنت بـه جهـانی دسـت می یابد که در آن فاصله ها مفهوم خود را از دست می دهند.
برخی آنرا تالار گفتمان> می نامند و اکثرا آنرا به نام چت روم> می شناسند، مثبت است یا منفی، سازنده است یا مخرب، مفید است یا مضر، هنوز این موضوع به بحث های تخصصی و کارشناسی راه نیافته است.
از جمله نکات مهمی که افراد را به سمت چت روم ها می کشاند نیازهای افراد به دوستی و برقراری ارتباط اجتماعی به هر شکل و عنوانی است که اینترنت می تواند پاسخگوی این نیاز باشد؛ اینترنت به فرد کمک می کند تا شناخته نشود یعنی فرد می تواند در ورای این فناوری بدون اینکه هویت وی فاش شود به هر کاری دست بزند؛ بنابراین آزادی زیاد بدون داشتن مسئولیت را تجربه می کند.
چت روم ها تکنیک ها و امکاناتی را در اختیار افراد می گذارند که به آن ها امکان می دهد تا تصویری مطلوب و قابل پذیرش از خود ارائه کنند. کاربران ممکن است در چت روم ها توصیف مجازی ای از ویژگی های رفتاری و شخصیتی خود ارائه دهند که با ویژگی های واقعی آن ها تفاوت بنیادی داشته باشد. افراد حتی این امکان را دارند که جنسیت، طبقه اجتماعی، تحصیلات، محل زندگی، شغل، درآمد و سایر مشخصات خود را خلاف واقع شرح دهند.
کاربران به واسطه گمنامی در چت روم ها به بازی نقش و خودافشایی پرداخته و با بیان آنچه که در دنیای واقعی امکان بازگو کردنش را ندارند، زمینه برقراری ارتباط در محیط مجازی را برای شکل گیری روابط صمیمانه آماده می سازند.جوانان و نوجوانان به لحاظ اجتماعی، عاطفی و جنسیتی نیاز به برقراری ارتباط دارند؛ اینترنت می تواند این امکان را برای پر کردن خلاء عاطفی این افراد فراهم کند.
با توجه به اینکه امکان ازدواج و برقراری رابطه سالم در جامعه مشکل است یک نوجوان و جوان به راحتی نمی تواند با فرد موردعلاقه خود صحبت کند یا نیاز خود را مطرح کند بنابراین می توان گفت، عوامل موثر بر این مسئله یعنی نیاز، دسترسی به اینترنت، تبلیغات منفی و سایت های مستهجن، شرایط و تصاویر غیراخلاقی می توانند به این مسئله دامن بزنند؛ جوانان علاوه بر نیاز اجتماعی شدن، در آستانه بلوغ نیازهای جنسی شان نیز فعال می شود.
و ترویج بیش از اندازه مسائل جنسی در چت رومها و سایتهای موجود به صورت عکس و یا فیلم در اینترنت ممکن است فرد را بیش از پپیش تحت تاثیر خود قرار دهد. همانقدر که یک آگهی تبلیغاتی 30 ثانیه ای می تواند نظر ما را در مورد خرید یک نوشیدنی تغییر دهد، مشاهده تصاویر محرک جنسی نیز می تواند ارزش ها و نگرش های جوانان را به طور کلی دگرگون سازد.
عکس ها، فیلم ها، مجلات، بازی های کامپیوتری، و پورنوگرافی در اینترنت که تجاوز و غیرانسانی شدن جنس مؤنث را در صحنه های مستهجن به تصویر می کشد، ابزاری قدرتمند در تغییر شکل دادن نگرش ها و آگاهی های جوان از رابطه جنسی می باشد. حداقل تاثیری که این امر می تواند بر روی جوانان بگذارد، تغییرات فاحش در شیوه نگرش و رفتار آنهاست که این امر با مشاهده تصاویر محرک جنسی تسریع خواهد شد.
در طول رشد جوانان و نوجوانان، یکی از دوره های حیاتی رشد وجود دارد که ذهن او را برای انجام فعالیت های جنسی برنامه ریزی می کند. در این مرحله به نظر می رسد که ذهن جوان برای مسائل مربوط به رابطه جنسی و اینکه جذب چه افرادی شود، برنامه ریزی میشود. قرار گرفتن در روابط نرمال، جهت گیری سالم جنسی را به جوان القا می کند، اما اگر جوان در این دوران با جنس مخالف خود و یا حتی موافق به صحبت در این امور و خود ارضایی بپردازد و یا با تصاویر محرک جنسی تحریک شود، دچار انحرافات جنسی میشود و جهت گیری های او نسبت به مسائل جنسی تا ابد در ذهنش به صورت تحریف شده حک می شود. به طوری که ماکروسافت به علت سوء استفاده از کودکان و هرزه نگاری در چت رومهای MSN از چهاردهم اکتبر , بسیاری از چت رومها را تعطیل کرد.
از مشکلات دیگر جوانان ما این است که متأسفانه ما نتوانسته ایم به خوبی فرهنگ خود را به نوجوانان و جوانان عرضه و آنطور که متناسب با نیاز و درک علایق جوانان باشد معرفی کنیم از طرفی عواملی همچون فشارهای اقتصادی مشکلات خانوادگی، بیکاری، فقدان برنامه مناسب برای پر کردن اوقات فراغت، نبودن تفریحات سالم، عدم امکان ازدواج، فشار گروه های همسال می تواند به گرایش نوجوانان به اینترنت و ورود به چت روم ها موثر باشد.
به دلیل دسترسی آسان به اینترنت و شناخته نشدن فرد و مخفی ماندن هویت واقعی وی، تنوع در ارتباطات، عدم نیاز به سرمایه گذاری، نداشتن ریسک در این زمینه، گرایش به اینترنت و چت رو مها بیش از پیش در میان نوجوانان و جوانان دیده می شود.
ما(خانواده ها) باید تلاش کنیم و اگر دیر بجنبیم، دیر جنیدن ما خلایی ایجاد می کند که وسایل ارتباط جمعی به سرعت آن را پر می کنند. باید فضایی ایجاد کنیم که نوجوانان احساس کند، تحت هر شرایطی ما تکیه گاهی قابل اعتماد او هستیم، تکیه گاهی دلسوز که می تواند به او رو کند. اگر چنین نشود، شخص ثالثی در چت روم های شبکه جهانی اینترنت منتظر آنها خواهد بود.
عواملی که باعث استفاده ی جوانان از چت روم ها می شود:
بیشتر افرادی که از نظر روحی افسرده بوده و به حالات پریشانی دچارند بیش از دیگران به چت معتاد می شوند.
فرار از واقعیت و گریز از دنیای واقعی و ارتباط آسان از طریق صفحات رایانه و سایت های اینترنتی، چت و اتاق های گفت وگو به مکانی برای تبادل افکار قشر جوان جامعه تبدیل شده است.
در بسیاری از موارد کاربران اینترنت، نام، شغل، جنس و سن خود را مخفی نگه می دارند، انسان های منزوی وقتی در زندگی واقعی احساس امنیت نمی کنند از طریق این رسانه راه نجاتی برای خود ایجاد می کنند.اینترنت فضایی است که جوانان ما برای ایفای نقش فرصت پیدا کرده اند و امکان خصوصی بودن آن به گسترش آن در بین جوانان دامن زده است.
به نظر این جوانان، اینترنت جانشین فضای عمومی خواهد شد که دست آنها در اغلب امور باز خواهد شد و به کاربران اجازه مشارکت بیشتری در سطح جامعه می دهد.

معایب:

*چت روم دنیای است که افراد قادرند در آن هویت خویش را پنهان کنند که نتیجه آن مهار اخلاقی و اجتماعی در دنیای سایبر است. بواسطه اینکه هویت افراد در چت روم ها پنهان است، روابط ایجاد شده، می تواند موجب ایجاد سوء تفاهم و در نتیجه ضربه عاطفی شود. ممکن است این روابط به دنیای واقعی نیز کشیده شود و اثرات سوئی را در بر داشته باشد
* ازدواج های ناموفق اینترنتی، استثمار جنسی، ورود به شبکه شرکت های هرمی و خروج ارز از کشور، سایت های مستهجن و غیراخلاقی در کمین کسانی است که بدون آگاهی وارد آن می شوند.
* چت روم اولین مکانی است که یک جوان ایرانی احساس آزادی می کند و معمولا مورد برخورد خانواده، دولت به آن واقع نمی شود که این آزادی باعث سوءرفتارهای در بین جوانان می شود.
* وقت گذرانی بیش از حد از چت رومها علاوه بر تلف کردن پول و سرمایه باعث می شود تا کاربران در انجام تکالیف تحصیلی کوتاهی نمایند و دچار افت تحصیلی شوند.
* یکی از ایرادهای اساسی چت، نامنظم بودن آن است، یعنی هر کس از هر کجا با هر اطلاعاتی می تواند به آن مطلبی اضافه کند.
* یکی دیگر از جنبه های منفی چت روم ها، ورود بی هویت اشخاص در آن است و با توجه به تحقیقات انجام گرفته کسانی که نسبت به دیگران کمتر از چت رو مها و کلا اینترنت استفاده می کردند، ارتباط فیزیکی بهتری با خانواده و دوستان خود داشتند. استفاده از چت رومها نیز مشکلات خانوادگی زیادی را ایجاد می کند که این استفاده زیاد از اینترنت باعث می شود تا فرد نتواند با خانواده خود ارتباط برقرار کند و روابط خانوادگی و زندگی زناشویی دچار اختلال می گردد.

محاسن:

* چت، از آنجایی که امکان ارتباط نوشتاری و غیر رودررو را فراهم می کند، به جوانان کمک می کند تا راحت تر به ابراز احساسات و منویات خویش بپردازند.
* ماهیت غیر رودرروی ارتباطات الکترونیکی اینترنتی می تواند انگیزه ی بیشتری را برای فعالیت کاربران که در دنیای واقعی قادر به انجام آن نیستند یا از انجام آن واهمه دارند فراهم سازد که ریسک شرمندگی در آن کمتر است.
ارتباطات اینترنتی در محیط های چت، ضمن آنکه تقویت کننده روابط غیر وابسته به زمان و مکان است، به محملی برای جستجو و ارضای کنجکاوی های جوانان نیز تبدیل شده است.
* کاهش هزینه ی برقراری ارتباط علی الخصوص برای افرادی که با خارج از کشور تماس دارند.

نتیجه:

در هر حال نمی توان منکر جذابیت های ارتباط بواسطه چت شد. اما این نکته را نیز نباید از یاد برد که فضای مجازی، فضایی است که در عین داشتن تهدیدها و محدودیت ها، می تواند فرصت ها و قابلیت های زیادی را نیز همراه داشته باشد. سیاست گذاران باید در درجه اول نیازهای جوانان را به خوبی شناسایی کنند و در درجه دوم این فضا را بدرستی مدیریت کنند و به سمت تولید محتوای مناسب و سالم در قالب های جذاب و متناسب با ذائقه جوانان بروند. تا زمانی که به لحاظ فرهنگی، اقدامی عملی صورت نگرفته و برنامه ریزی مدونی برای اوقات فراغت جوانان وجود ندارد، نباید انتظار داشت که جوانان از تهدیدهای مربوط به استفاده از تکنولوژی های جدید مصون بمانند. در نتیجه در این بین سه امر ضروری می نماید: شناخت نیازهای جوانان، آگاه سازی آنان و تدبیر و برنامه ریزی صحیح برای اوقات فراغت آنها.

پایش راهکارها

1) اقدامات پیشگیرانه

در هر مسئله اجتماعی، پیشگیری بسیار مفید و مؤثرتر و کم هزینه تر از درمان است و همواره این موضوع دغدغه ی دانشمندان علوم اجتماعی و سیاست گزاران دستگاه های قضایی و نهاده های اجتماعی بوده است. به نظر می رسد برای پیشگیری از ارتکاب اعمال مجرمانه و بزهکاری در جامعه و خصوصاً نوجوانان یا جوانان راه کارهای به نظر می­رسد.
1.سازمان های آموزش و پرورش، بهزیستی، نیروی انتظامی، قوه قضائیه، سازمان زندان ها، شهرداری ها، شوراهای محلی و بومی، سازمان امور جوانان و دیگر سازمانهای مربوط باید به منظور اجرای برنامه های عملی پیش گیرانه با هم به هماهنگی بیش ترو دقیق تر برسند.
2.صدا و سیما، رسانه های محلی و جمعی و سراسری می بایست با آگاهی دادن به خانواده ها، برای نظارت و کنترل بیشتر آنان بر فرزندان و گوشزد کردن میزان مجازات جرایم در صورت ارتکاب جرم توسط آنان، مقدمات پیشگیری را از نهاد خانواده، فرهنگ سازی نمایند. چه بسا خانواده هایی که با دانستن این موارد، فرزندان خود را از انحرافات باز داشته و کنترل بیش تری اعمال نمایند.
3.نیروهای انتظامی در محل های جرم خیز با اتخاذ تدابیر امنیتی بیش تر واقداماتی به منظور کمک به خانواده ها، بخصوص نوجوانان و جوانانی که درمعرض آسیب قرار دارند، می تواند اثر قابل توجهی بر کاهش جرایم ایفا نماید.
3.یکی دیگر از موارد قابل ملاحظه اطلاع رسانی شفاف رسانه های جمعی برای تشویق جوانان با اعلام تسهیلات و فرصت هایی که جامعه برای آنان قرار داده است می تواند زمینه های ارتکاب تخلف را در جوانان به میزان قابل ذکری کم نماید.
4.نیروی پر تلاش پلیس در صورت تجهیز به ادوات لازم برای مقابله جدّی با باندهای مخوف انواع گوناگون بزهکاری اجتماعی در جامعه از دیگر موارد مؤثر در حوزه کاهش آسیب های اجتماعی است.
5.اقدامات امنیتی برای مراکز حساس تجاری، بانکی و....

2) شناسایی مشکلات نوجوان و جوانان ( راهکارها و انتظارات )

از آنجا که، بیشترین آسیب های ارتکابی با زمینه های بحران ساز از سوی نوجوانان و یا جوانان ایجاد می شود، اهمیت ارایه ی راهکارهای احصاء شده، برای این عده از ضروریات طرح مسأله است. علاوه بر اقدامات پیش گیرانه فوق الذکر، شناخت مشکلات نوجوانان وجوانان با رویکرد خواسته های این قشر، امری لازم و ضروری است.
در همین ارتباط نکاتی مورد طرح و بحث است که در ذیل به آن ها می پردازیم:
1.نیازهای روحی، شخصیتی و روانی این دسته با تمرکز براثر وکیفیت ارضای این نیازها در شادابی و نشاط فرد از شاخصه های بسیار مؤثر این مسأله است. نرسیدن جوانان ـ خصوصاً ـ به خواسته های طبیعی ( غیرجنسی ) و ارضا نشدن این نیازها ویا ارضای ناقص آن ها، دارای اثرات مخربی در ادامه ی زندگی آنان بوده موجب به انحراف کشیده شدن این عده می گردد.
2.در مطالعه ی شخصیت های جوان و نوجوان بزه کار، چیزی که توجه را جلب می کند اینکه تعداد فراوانی از اینان دارای مشکلات بدنی و جسمی از قبیل کم توانی حرکتی، نقص های گفتاری، شنیداری و یا مواردی از این قبیل هستند که لزوم توجه به این نیازها از دیگر داده های حل این مسأله می باشد.
3.در گروه نوجوان و جوان، کم تر فردی یافت می شود که با داشتن وضعیت تحصیلی مطلوب و موفق، خود را به سوی تخلفات قانونی بکشاند و یا اگر ندرتاً چنین شود، کاملاً تصادفی است. پس توجه به وضعیت آموزشی و تحصیلی این گروه، نوعی بازدارندگی نوجوانان و جوانان از انحراف خواهد بود.
4.با تمرکز بر این اصل که در سن نوجوانی و جوانی، احساسات بر عقل و اندیشه غلبه دارد لزوم توجه به مشکلات عاطفی اهمیت خود را نشان می دهد. مشکلاتی از قبیل خودکم بینی یا خود بزرگ بینی، زود رنجی های عاطفی، افسردگی، خیال بافی، خوش بینی یا بدبینی، ترس و اضطراب ناشی از بیماری های روحی، پرخاشگری یا ظلم پذیری و از این قبیل، مواردی است که درای اهمیت اصلاح و توجه است.
5.توجه به مشکلات اخلاقی و رفتاری ناشی از تمایلات زودهنگام و فرهنگ سازی نشده ی جنسی، مانند مکاتبه و تماس های چشمی یا تلفنی با دختران و به طور کلی جنس مخالف و یا معاشرت های غیر اخلاقی با جنس مخالف و موافق، حضور در میهمانی های امروزی تحت عناوین متفاوت پارتی، استمناء، دیدن فیلم های سکسی و فرار ناشی از فشارهای مدیریت نشده ی خانه و مدرسه، استعمال مشروبات الکلی و موادمخدر و روانگردان و. .. از دیگر نکات قابل توجه این موضوع است.
حال این پرسش مطرح است که برای برآوردن خواسته های این گروه، به چه چیزهایی باید توجه کرد. مطالعه ی مفصل این موضوع نشان می دهد که نیازهای نوجوانان و جوانان در 10 عنوان قابل احصاء و اعمال نظر کارشناسی است:
1.نیاز به وجود هویت فردی و خانوادگی و اجتماعی.
2.نیاز به آرامش و احترام.
3.نیاز به خانواده و تعلق به آن.
4.نیاز به محبت و عطوفت واقعی.
5.نیاز به احساس امنیت روحی ـ روانی و جسمی.
6.نیاز به تشویق و تقدیر و البته رهبری و نصیحت.
7.نیاز به مشخص بودن هدف و غایت خاص زندگی با روشنگری و آینده نگری.
8.نیاز به اعتقاد و ایمان. ( اندیشه های دینی، مذهبی، عقیدتی و فلسفی )
9.نیاز به احساس استقلال با لحاظ محدودیت های عفلی و منطقی.
10.نیاز به احساس بلوغ و توانایی و کمال در بین اطرافیان و شکوفایی.

3) وظایفی که خانواده در پیشگیری از آسیب ها بر عهده دارد

اولین نهادی که فرد در آن قرار می گیرد و بالطبع از آن اثر می پذیرد، خانواده است و این خانواده اثرات اساسی در فرهنگ سازی و پیشگیری ازانحرافات فرزند دارد. مؤلف در ذیل به وظایف خانواده، با محوریت جلوگیری از آسیب اشاره می کند.
 نیازهایی که در بالا برای گروه نوجوان و جوان برشمرده شد در موضوع « وظایف خانواده » مورد توجه و بحث است. ایجاد محیط و بستر مناسب و سازگار در خانواده؛ التزام و پایبند بودن عملی پدر و مادر و حتی دیگر منسوبین درجه یک فرد به آموزه های دینی با نگرش به ایجاد اعتقاد عمیق دینی فرزندان از کودکی؛ درک متقابل فرزندان و پدر و مادر از یکدیگر که موجب ایجاد بستری مناسب برای احساس آرامش و امنیت روحی ـ روانی فرد می شود؛ برطرف کردن نیاز های مادی نوجوان و جوان به فراخور حال و یا ایجاد روحیه ی پذیرش موقعیت اقتصادی خانواده در اجتماع؛ ایجاد رابطه ی مبتنی بر دوستی و رفاقت با فرزند برای ایجاد ارتباط مؤثر فرزند و انتقال نیازها و احساسات خود به والدین؛ توجه به نیازهای روحی، روانی، شخصیتی و عاطفی کودکان و نوجوانان برای ایجاد فضای مطلوب و آرام در خانه و خانواده؛ پر کردن اوقات فراغت فرد با نگاه به توانایی ها و خواسته و مطلوبات طبیعی و منطقی کودک یا نوجوان و جوان؛ اشراف نامحسوس بر وضعیت فرزند و مراقبت در رفتار و اعمال فرزند با توجه به حرمت ها و حساسیت های او و نادیده نگرفتن آزادی های احساسی وی و لزوم شناخت افراد مورد ارتباط با فرزند؛ توجه به شناخت و یا کمک به انتخاب دوست با دادن اطلاعات لازم و آماده سازی روحی و فکری فرزندان بر خطر انتخاب دوست و رفیق نا مناسب، از مهم ترین عناوین این مبحث است که توضیح هر یک از موارد آن نیاز به مجال و فرصت خاص خود است.

4) دیگر نهادها چه وظایفی دارند؟

غیر از خانواده، مدرسه و سایر نهاده های اجتماعی و حاکمیتی مانند آموزش و پرورش، صدا و سیما، نیروهای انتظامی و امنیتی، وزارت خانه هایی مانند ارشاد اسلامی، سازمان هایی همچون بهزیستی، یا حتی مجلس و قوه ی قضاییه، هرکدام در نوع خود وظایفی در این ارتباط دارند که در ادامه به برخی از آن ها می پردازیم.
برقراری ارتباط کارساز فی مابین والدین با مربیان و خودداری از واگذاری امورتربیتی بچه ها، تنها به مدرسه یا خانواده؛ راه اندازی اماکن مشاوره ی اثرگزار در محلات و مراکز آموزشی؛ جدی گرفتن موضوع فرار از تحصیل یا انتخاب تنبیه اخراج برای دانش آموزان و دانشجویان و اطلاع رسانی مناسب و به هنگام خانواده یا مدرسه؛ آموزش نیروهای مرتبط با انتظام اجتماع برای شناسایی مشکلات و نحوه ی برخورد با آن ها؛ در نظر گرفتن لزوم توجه به عفت عمومی و مجازات مفسدین در منظر عموم برای تنذیر دیگران؛ متعادل ساختن فضای آرام اجتماعی با تقویت معنوی و اصولی «امر به معروف و نهی از منکر» با تکیه بر حرمت های فردی و اجتماعی؛ ایجاد بسترهای مناسب امنیتی از قبیل امنیت آتیه ی شغلی، حرفه ای، اقتصادی و. .. با در نظر گرفتن اولویت شغل برای آحاد جامعه؛ ایجاد جاذبه و تقویت روحیه ی کار در شهر های کوچک با رویکرد بازدارندگی از مشاغل گذری و کاذب که موجب حجوم به کلان شهر ها شده است؛ برپایی و فعال نگه داشتن مراکزی برای ورزش، تفریح، مشاوره و آموزش مهارت های زندگی با توجه به اثر این کنش بر پرکردن اوقات فراغت؛ راه اندازی مراکز ارایه ی تسهیلات مالی و اعتباری ازدواج یا مسکن و البته اشتغال؛ تحت پوشش قرار دادن جوانان در قالب های حمایت بیمه ای و تأمین اجتماعی؛ آماده سازی زندانیان برای بازگشت سالم به جامعه و ایجاد زمینه های پذیرش آنان در بین مردم ؛ این ها مواردی است که عیناً یا کلاً توسط اکثر اندیشمندان علوم اجتماعی و حتی متخصصان قضایی برای پیشگیری مطرح بوده است.
البته عده ای از جامعه شناسان و مددکاران پیشنهادات دیگری نیز در این زمینه دارند که از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود.
1.توجه با خانه و خانواده و حقوق بانوان.
2.ایجاد بسترهای آموزشی برای زوجین در طول زندگی برای جلوگیری از کشمکش و طلاق مؤثر بر تربیت فرزندان.
3.توجه حاکمیتی به اهمیت سرمایه گذاری های فرهنگی برای نسل جاری و جوان در رسانه های گروهی.
4.ایجاد مراکز ترقیبی آموزش زوجین برای تربیت مناسب تر فرزندان و ادامه ی پروسه ی آموزش پدران و مادران در مقاطع تحصیلی، بلوغ جسمی، ازدواج و. ..
5.توجه به لزوم آموزش مهارت های زندگی به پسران و دختران برای آشنایی با وضعیت مردان و زنان از نظر روحی و جسمی با تبیین نیاز آنان به هدف و نیز اثرمسائل جنسی در تثبیت وضعیت زندگی زناشویی زوجین.
6.ایجاد و استقرار مداوم مراکز مددکاری حرفه ای در تمامی محل ها با توجه به فراوانی جمعیتی آن منطقه.
7.ایجاد بسترهای مناسب ازدواج جوانان با تشویق و ترقیب برای برپایی سنت مقدس پیامبر اکرم (ص) یعنی تشکیل خانواده و زندگی مشترک.
در پایان شایسته است به این نکته ی بنیادین و اساسی اشاره شود که برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی و چه بسا تمامی آسیب های خانوادگی و اقتصادی و. ..، تمسک به ظرفیت های بالای اعتقادی دین مبین اسلام، بدون ورود نظرات شخصی و غیرکارشناسی افراد، مؤثرترین و کارسازترین روش است.

منبــــع : مجله پایش سبک زندگی ش 2 , فلاحتی،حمید