در حال حاضر، کلینیک های ترک اعتیاد زیادی در سراسر دنیا مشغول به کار هستند تا راهی برای رهایی شهروندان از گوشی های هوشمند و رایانه های شخصی بیابند. در این مطلب، به برخی استدلال های رایج در این زمینه می پردازیم.
اینکه اعتیاد به تکنولوژی یا اینترنت در چه سطحی به عنوان یک اختلال پزشکی در نظر گرفته می شود، هنوز مورد بحث است. اصطلاح اعتیاد به تکنولوژی از اواسط سال ۱۹۹۰ رواج پیدا کرده، اما هنوز به جایگاه ثابتی در زمینه تشخیص اختلالات روانی دست نیافته است. در حال حاضر، کلینیک های ترک اعتیاد زیادی در سراسر دنیا مشغول به کار هستند تا راهی برای رهایی شهروندان از گوشی های هوشمند و رایانه های شخصی بیابند. در این مطلب، به برخی استدلال های رایج در این زمینه می پردازیم.
تا اوایل ماه گذشته، هند آخرین کشوری بود که در انجمن مبارزه با اعتیاد به تکنولوژی عضویت یافت. در انجام این کار، هند با کره جنوبی، چین، تایوان و سنگاپور همکاری می کند تا با استفاده از تکنولوژی اختصاصی کلینیک های ترک اعتیاد به مشکلات مربوط به بهداشت عمومی رسیدگی کنند.
علائم و ماهیت این اعتیاد از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ اما افراط در استفاده از گوشی همراه، اینترنت و شبکه های اجتماعی در اکثر موارد به سلامت ذهنی فرد آسیب می زند. چک کردن مداوم برنامه های پیام رسان و به روز رسانی مکرر آنها در بسیاری از موارد موجب بی خوابی، افسردگی و گوشه گیری اجتماعی می شود.
تحقیقات پزشکی محققان هندی در سال ۲۰۱۳ نشان می دهد که از بین ۲٫۷۵۰ شرکت کننده حاضر در مطالعه، شمار زیادی دچار اعتیاد به تکنولوژی هستند.
اعتیاد به تکنولوژی در آسیا و اقیانوسیه به یک اپیدمی تبدیل شده است. آسیا و حوزه اقیانوس آرام، مرکز بزرگ ترین مراکز ترک اعتیاد به تکنولوژی هستند. کشورهای این حوزه بیش از سایر کشورها تحت نفوذ گوشی های هوشمند قرار دارند.
۸۷% از جمعیت ۵٫۴ میلیونی سنگاپور از گوشی های هوشمند استفاده می کنند. در مقابل، نرخ استفاده از گوشی های هوشمند در ایالات متحده ۶۵٪ است که نسبت به آسیا و اقیانوسیه در شرایط بهتری قرار دارد. شهروندان سنگاپور نیز بیشتر از رسانه های اجتماعی استفاده می کنند. به عنوان مثال، یک کاربر سنگاپوری به طور میانگین هر بار ۳۸ دقیقه در فیس بوک می ماند که دو برابر بیشتر از میانگین یک کاربر آمریکایی است.
سنگاپور مرکز بزرگ ترین کمپین های ترک اعتیاد به تکنولوژی در سطح جهان است. یک برنامه سلامت سایبری قرار است به زودی در مدارس سنگاپور راه اندازی شود. بسیاری از کودکان سنگاپوری از سنین ۷ یا ۸ سال به گوشی های هوشمند دسترسی دارند و اعتیاد از همین سنین شروع می شود. کودکان از سنین نوجوانی خوره تکنولوژی هستند و به فیس بوک یا واتس اپ دسترسی دارند. این یعنی گوشی های هوشمند روزانه وقت زیادی از آنها می گیرد.
ایالات متحده و ریشه های اختلال اعتیاد به اینترنت
رفتاردرمانی شناختی (CBT) سنگ بنای تمام متدهای درمان اعتیاد به اینترنت است که توسط دکتر کیمبرلی ینگ، نویسنده و درمانگر پیشگام اعتیاد به اینترنت، توسعه یافته است. دکتر یانگ وب سایت netaddiction.com را در سال ۱۹۹۵ راه اندازی کرد. همان سالی که اصطلاح «اختلال اعتیاد به اینترنت» در مقاله ای از دکتر ایوان گلدبرگ بر سر زبان ها افتاد.
«اختلال اعتیاد به اینترنتِ» دکتر گلدبرگ در واقع نوعی کنایه بود که برای به سخره گرفتن کتابچه انجمن روانپزشکی آمریکا، یعنی «راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی» ارائه شد. گلدبرگ، اصول اعتیاد به قمار را با اصول اعتیاد به اینترنت مقایسه کرد. اما بسیاری از خوانندگان مقاله گلدبرگ، دیدگاه او را جدی گرفتند و از تجربیات شخصی خود در زمینه اعتیاد به اینترنت نوشتند.
گنجاندن مسئله اعتیاد به اینترنت در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی به روانپزشک ها کمک کرد که نوع «اعتیاد به اینترنت» را در بیماران خود تشخیص دهند.
با این حال، او با برچسب هایی که شرکت های ارائه دهنده خدمات بیمه درمانی آمریکا به بیماران می زدند تا شرایط بازپرداخت هزینه ها را محدودتر کنند، مخالف بود. به گفته او، اصول مشخصی در عرصه مراقبت های بهداشتی دولتی در ایالات متحده وجود ندارد.
دکتر یانگ معتقد است آنچه به عنوان «طرح جامع» کره جنوبی ارائه شده، پیشگامانه ترین طرح موجود برای پیشگیری و درمان اعتیاد به اینترنت در جهان است. به گفته دکتر یانگ، کره ای ها جامع ترین برنامه پیشگیرانه را دارند که حتی در کشور چین هم با استقبال مواجه شد.
تشخیص اعتیاد به فناوری
چین دارای بیش از ۳۰۰ مرکز ترک اعتیاد به اینترنت است. در سال ۲۰۰۷، گزارش شد که ۱۳٫۷ درصد از جوانان این کشور (در حدود ۱۰ میلیون نفر) از اختلال اعتیاد به اینترنت رنج می برند. این افراد بیش از ۳ ساعت در روز به انجام بازی های آنلاین می پرداختند. با این حال، در فوریه امسال، شبکه دولتی CCTV مدعی شد که ۲۴ میلیون جوان چینی به اینترنت اعتیاد دارند.
سیر صعودی اعتیاد به اینترنت به طرح این سوال منجر شده که تلاش های دولت چین برای کنترل یا درمان اعتیاد از طریق تاسیس مراکز مخصوص و تدوین مقررات مشخص ثمری داشته است یاخیر؟باید توجه داشت که نرخ اعتیاد به اینترنت در این کشور در طول ۷ سال دو برابر شده است. برای پاسخ به این پرسش باید دید آیا انگیزه کافی برای تشخیص و درمان این عارضه در کشور وجود دارد یا خیر. به هر حال، باید توجه داشت که چین، از جمله کشورهایی است که سانسور زیادی را در فضای اینترنت اعمال می کند. شهروندان چینی از دسترسی به رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک محروم هستند. متخصصان امر بر این باورند که اندازه گیری نرخ اعتیاد به اینترنت در کشورهای غربی نسبت به کشورهای آسیایی دشوارتر است. چون اعتیاد در این کشورها نمود کمتری دارد.
چرا تشخیص مستقل اعتیاد به اینترنت ممکن است بی ثمر باشد؟
در نوامبر سال ۲۰۱۲، مطالعه محققان دانشکده اقتصاد لندن در زمینه اعتیاد به اینترنت در میان جوانان اروپایی از برداشتی متفاوت از مفهوم اعتیاد به اینترنت پرده برداشت. محققان انگلیسی به جای استفاده از واژه اعتیاد برای مشکلات مربوط به استفاده از اینترنت از اصطلاح «استفاده بیش از حد» برای توصیف الگوهای رفتاری جوانان در زمینه اعتیاد به اینترنت استفاده کردند.
بر اساس استدلال محققان، درست است که استفاده از اینترنت به صورت مفرط باعث تضعیف عملکرد کودکان در مدارس شده و تنش بین اعضای خانواده را افزایش می دهد؛ اما نمی توان گفت که استفاده بیش از حد از اینترنت علت بروز این مشکلات است. بلکه صرفا می تواند نشانه یا نتیجه مشکلات مرتبط با این اختلال باشد.
تیم تحقیقاتی دانشکده اقتصاد لندن از ۵ مؤلفه اصلی اعتیاد به اینترنت که توسط روانشناس انگلیسی دکتر مارک گریفیث تعریف شده اند، در تحقیقات خود استفاده کرد. آنها در بررسی های خود از کودکان شرکت کننده در مطالعه خواستند که بگویند هر چند وقت یک بار موارد زیر را تجربه می کنند:
• به خاطر اینترنت بدون خوردن شام خوابیدم
• بدون اینترنت حس بدی دارم
• حتی وقتی حوصله ندارم، در اینترنت می چرخم
• کمتر از همیشه با خانواده و دوستانم وقت می گذرانم و وقت کمتری برای انجام تکالیف مدرسه دارم
• سعی کردم زمان کمتری در اینترنت باشم، اماموفق نشدم
آنها دریافتند که تعداد بسیار کمی از شرکت کنندگان هر ۵ مؤلفه فوق را تجربه کرده اند؛ این یافته ها نشان می دهد که مسئله اعتیاد به اینترنت آنقدرها هم که گفته می شود، جای نگرانی ندارد. با این حال، محققان معتقدند که استفاده بیش از حد از اینترنت و مشکلات مربوط به فضای آنلاین با هم در ارتباط هستند. این مشکلات شامل مشکلات روانی و عاطفی و سوء مصرف مواد مخدر هستند.
از منظر روانشناختی، مردم به این دلیل به استفاده افراطی از اینترنت روی می آورند که مشکلات اجتماعی یا روانی خود را جبران کنند و کمبود رفاه زندگی شان را در فضای آنلاین به فراموشی بسپارند. مطالعات محققان حاکی از این است که حس خواهی (تمایل به داشتن هیجان و لذت حسی)، تنهایی و اختلالات عاطفی (از جمله افسردگی و داشتن اعتماد به نفس پایین) با استفاده بیش از حد از اینترنت مرتبط هستند.
از این رو، کودکانی که به لحاظ روانی آسیبپذیر هستند، بیشتر در معرض خطر استفاده افراطی از اینترنت قرار دارند، چون می خواهند مشکلات شخصی خود را در فضای آنلاین جبران نمایند. دانستن این مسئله برای روان درمانگر یا مشاور بسیار مهم است. چون خود کودک، استفاده افراطی از اینترنت را یک مشکل نمی داند. از نظر او، استفاده بیش از حد از اینترنت، یک واکنش مثبت در قبال چالش های اجتماعی، روحی و روانی رایج در زندگی روزمره است. در این میان افرادی با خصوصیت معتادشونده، مسلما بیشتر در معرض توسعه این اختلال در خود هستند.
با همه ی این ها به نظر می رسد که پزشکان همچنان بر صحت وجود چنین اختلالی با هم هم نظر نیستند و برخی قبول ندارند که اصلا چنین اختلالی وجود دارد.
منبع: medicalnewstoday
