آیا فرشته ها بر انسان سجده کرده اند؟

آیا فرشته ها بر انسان سجده کرده اند؟

محور و علت اساسی طرح این سؤال، جریان خلقت حضرت آدم علیه السلام می باشد. وقتی خداوند اراده فرمود که انسان را بیافریند، فرشتگان در نهایت ادب و احترام و به قصد پرسش و استفهام، از خداوند پرسیدند که: آیا ما برای تسبیح و تقدیس تو کافی نیستیم؟! و اصولاً خلقت انسان برای چیست؟

وقتی خداوند راز خلقت انسان را برایشان بیان فرمود و به فرشتگان نوید داد که انسان خلیفه خدا، در زمین است، فرشتگان متواضعانه دعوت پروردگارشان را (مبنی بر سجده بر حضرت آدم) پذیرفته و از سر اخلاص و احترام، بر آدم سجده کردند.

در میان فرشتگان و یا بهتر بگوییم در صف فرشتگان، ابلیس قرار داشت که او نیز مدت طولانی، عبادت خداوند را می کرد؛ اما در درونش رازی مکتوم و مستور بود که هیچ کس جز ذات اقدس حق تعالی بر آن آگاهی نداشت. رازی که مدت ها پنهان بود اما در جریان خلقت حضرت آدم علیه السلام، از آن پرده برداری شد، کفر ابلیس بود. آری او از مدت ها قبل کافر شده بود ولی استکبار و عنادش در قضیه سجده نکردن بر حضرت آدم، از این کفر پنهان، پرده برداشت.

حتما این جمله را بارها شنیده ای که فرشته ها به انسان سجده کرده اند و انسان، مسجود ملائک (سجده شده توسط ملائک) است! وقتی از کسانی که این حرف را می زنند، بپرسی چرا اینطور فکر می کنند، می گویند خود خدا در قرآن گفته که وقتی حضرت آدم را خلق کرد، به فرشته ها گفت به او سجده کنند.["فَإِذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فيهِ مِنْ رُوحي‏ فَقَعُوا لَهُ‏ ساجِدين" یعنی: پس چون او را [كاملاً] درست كردم و از روح خويش در آن دميدم، سجده‏ كنان براى او [به خاک‏] بيفتيد: سوره حجر، آیه 29. و سوره ص، آیه 72]

با این حساب برای اینکه ببینیم آیا فرشته ها به من و تو سجده کرده اند یا نه، باید یک نگاهی به ماجرای خلقت حضرت آدم علیه السلام بیاندازیم.

هزاران سال پیش، خدای مهربان تصمیم گرفت موجود جدیدی به نام آدم خلق کند و محل زندگی او را زمین قرار دهد. وقتی خداوند بدن آدم را آفرید، از بین ارواح مختلفی که قبلا خلق کرده بود، یک روح را انتخاب کرد و آن را در جسم آدم قرار داد. بعد به فرشته ها که داشتند با تعجب به این موجودِ تازه خلق شده نگاه می کردند فرمود قرار است از نسل این موجود که اسمش را آدم گذاشته ام، بهترین مخلوقاتم را روی زمین بیاورم تا جانشین من در بین مردم باشند و آنها را به راه درست هدایت کنند.در بین این بندگان خوبم، 14 نفر هستند که گل سر سبد خلقتم محسوب می شوند. اصلا اگر آن 14 نفر نبودند نه آسمان، نه زمین، نه شما، نه این آدم و نه هیچ یک از مخلوقات دیگر را نمی آفریدم.[ امام رضا علیه السلام فرمودند خداوند درباره ی مقام و منزلت اهل بیت علیهم السلام خطاب به آدم فرمود: "... وَ هُمْ خَیرٌ مِنْكَ وَ مِنْ جَمِیعِ خَلْقِی وَ لَوْلَاهُمْ مَا خَلَقْتُكَ وَ لَا خَلَقْتُ الْجَنَّةَ وَ النَّارَ وَ لَا السَّمَاءَ وَ الْأَرْضَ‏" یعنی: ایشان از تو و از همه ی مخلوقاتم برترند. اگر آنها نبودند تو را خلق نمی كردم و همچنین نه بهشت و جهنم و نه آسمان و زمین را نمی آفریدم ...": بحارالانوار، ج 26، ص 273] حالا به احترام اینکه قرار است آن 14 وجود شریف از نسل این مخلوق جدید پای به زمین بگذارند، به او (یعنی به آدم) سجده کنید![پیامبر در این باره می فرمایند: "إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى خَلَقَ آدَمَ فَأَوْدَعَنَا صُلْبَهُ وَ أَمَرَ الْمَلَائِكَةَ بِالسُّجُودِ لَهُ تَعْظِیماً لَنَا وَ إِكْرَاماً وَ كَانَ سُجُودُهُمْ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عُبُودِیةً وَ لِآدَمَ إِكْرَاماً وَ طَاعَةً لِكَوْنِنَا فِی صُلْبِهِ‏" یعنی: "خداوند آدم علیه السلام را خلق کرد و ما را در صُلب آدم مستقر نمود و به ملائک هم امر فرمود برای بزرگداشت و احترام به ما بر آدم [که ما در صُلب او بودیم] سجده کنند. پس سجده ی ملائک برای عبودیت خدا و برای اکرام و بزرگداشت ما بود که در صلب آدم بودیم: بحارالانوار، ج 11، ص 140]

فرشته ها هم فرمان خدا را اطاعت کردند و برای بزرگداشت آن 14 نفر (یعنی حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و دوازده امام مهربان مان) جلوی حضرت آدم علیه السلام به سجده افتادند.

پس سجده ی فرشته ها مقابل حضرت آدم علیه السلام اولا به دلیل گوش دادن به فرمان خدا و دوم برای احترام گذاشتن به اهل بیت علیهم السلام بوده است. نه اینکه به من و تو یا بقیه انسان ها سجده کرده باشند!

حالا دیدی آنهایی که فکر می کنند انسان ها آنقدر مقام و منزلت شان بالاست که حتی فرشته ها به آنها سجده کرده اند، چقدر ماجرا را اشتباه متوجه شده اند؟!

نویسنده: زهرا مرادی