نگاهی به فاجعه هولناک اسپایکر + تصاویر دلخراش

نگاهی به فاجعه هولناک اسپایکر + تصاویر دلخراش

در این بخش از ضیاءالصالحین، نگاهی به فاجعه هولناک اسپایکر به روایت تصاویر خواهیم داشت. با ضیاءالصالحین همراه باشید. 

گستردگی ابعاد این جنایت به حدی بود که آن زمان همه گمان می کردند این فاجعه در تاریخ بشر ثبت و ابعاد آن موضوعاتی مانند هولوکاست را که حتی فاقد سند هستند، تحت الشعاع قرار دهد. اما این قتل عام و نسل کشی خیلی زود فراموش شد و رسانه های جبهه مقاومت هم آن را رها کردند. حتی این جنایت دچار تحریف هم شد و عدد شهدای فاجعه اسپایکر توسط برخی رسانه ها کمتر از تعداد واقعی اعلام می شود.

اسپایکر نام پایگاهی در شمال عراق است که در اختیار نیروی هوایی ارتش عراق قرار دارد و از آن بعنوان دانشگاه علوم و فنون هوایی استفاده و جوانان نخبه این کشور در این دانشگاه افسری ضمن آموختن فنون پرواز و دیگر علوم و فنون هوا و فضا به استخدام نیروی هوایی عراق در می آیند.

جنایت اسپایکر در فاصله روز های ۱۱ تا ۱۵ ژوئن سال ۲۰۱۴ میلادی برابر با ۲۱ تا ۲۵ خرداد ۱۳۹۳ به وقوع پیوست و در آن جنایتکاران داعشی با همکاری تعدادی از افراد حزب بعث و قبایل منطقه، دانشجویان و کارکنان این پایگاه را با فریب از اسپایکر خارج و در حالی که کامل غیر مسلح و حتی لباس راحتی برتن داشتند به طرز فجیعی قتل رساندند.

پرداختن به ابعاد ماجرای جنایت اسپایکر از جمله موضوعاتی بود که در سال های اخیر دغدغه پرداختن به آن را داشتیم، اما با توجه به وقوع این جنایت در عراق، خصوصاً منطقه تکریت امکان حضور در صحنه و پرداختن به آن وجود نداشت. تا اینکه در آخرین سفر به عراق و رایزنی با برخی نهاد ها امکان حضور در تکریت و تهیه گزارش میدانی و گفت وگو با شاهدان این جنایت فراهم شد.

حرکت برای عزیمت به سمت اسپایکر را از بغداد به سمت شمال عراق آغاز کردیم و حوالی بعد از ظهر به سامرا رسیدیم. به دلیل نا امن بودن جاده، شب را در سامرا و در جوار مضجع شریف امامین عسکرین علیه السلام سپری کردیم و صبح به سمت تکریت به راه افتادیم.

شرایط شمال عراق متفاوت از نواحی مرکزی و جنوبی است و در این مناطق هنوز هستند کسانی که به حزب بعث وفادارند و همین وفاداری به بعثی ها سبب پیوستن آنها به داعش و دیگر گروه های تکفیری و تروریستی شد. اکنون هم باوجود ثبات در منطقه هنوز این مناطق ناامن است و حتی بومیان هم کمتر به تنهایی بین شهرهای شمالی عراق تردد می کنند.

به هرحال حرکت ما با همراهی دو خودرو مسلح به سمت تکریت آغاز شد. این شهر در ۱۴۰ کیلومتری شمال غرب بغداد قرار دارد و پس از عبور از سامرا شهر بزرگی در مسیر آن نیست. عبور از این مسیر بیابانی و لم یزرع و شنیدن موضوع ناامنی منطقه مقداری اضطراب به دل می انداخت اما در حدی نبود که ما را از سفر بازدارد و بالاخره پس از گذر از این مسیر با دیدن چند بنای عظیم که بقایای کاخ های صدام بودند، دریافتیم که به تکریت رسیده ایم.

شهری با قدمت چند هزار ساله با آثاری از دوران پیش از میلاد مسیح و تمدن آشور، مرکز استان صلاح الدین عراق و زادگاه صدام حسین دیکتاتور بعثی که در کرانه روز بزرگ دجله واقع شده است.

همه این تعاریف باعث شده بود گمان کنیم شهری آباد و سرسبز در پیش داریم، اما با منطقه ای جنگ زده و ویران که امکانات اولیه زندگی هم در آن وجود نداشت، مواجه شدیم. البته توصیفی که از شهر شنیده بودیم هم این بود که صدام زادگاهش را بسیار آباد کرده اما وقوع جنگ، از حمله آمریکایی ها گرفته تا هجوم تکفیری ها خصوصاً داعش و زد و خورد های آنها با ارتش و نیروهای بسیج مردمی سبب وارد شدن آسیب های جدی به این شهر شده بود.

البته هدف ما از این سفر دیدن آبادی یا ویرانی تکریت نبود. از این رو بلافاصله راهی قتلگاه اسپایکر شدیم. قتلگاهی که زمانی محل کاخ های صدام و خوشگذرانی اش بود. او پل باعظمتی هم برفراز رود دجله برای دسترسی به کاخ هایش ساخته بود. اما این مکان امروز ویرانه ای بود که به موزه شهدای اسپایکر تبدیل شده بود.

آنچه ملاحظه می شد، هشت کاخ با عظمت روی بلندی بود که در کنار رود احداث شده، در این نقطه رود دجله به دو شاخه تقسیم شده و چند کیلومتر پایین تر دوباره به هم متصل شده بود. یعنی جزیره ای در وسط رود پدید آمده و صدام چنین مکانی را برای احداث کاخ هایش انتخاب کرده بود. چند کاخ این سمت رود، چند کاخ آن سمت رود و چند کاخ هم در جزیره وسط رودخانه. چند بنا هم در حال ساخت بوده که با سقوط صدام به حال خود رها شده بود.

هنگام پیاده شدن از ماشین با بوی تعفنی مواجه شدیم که بسیار عجیب بود. اولین توضیح حاضران هم درباره همین بوی نامطبوع بود. درست حدس زده بودیم. این بوی یکی از گورهای دسته جمعی بود که پیکرهای شهدا در آن باقی مانده بود و با گذشت سال ها هنوز بوی آن به مشام می رسید. به محض رسیدن، کار بازدید را آغاز کردیم، زیرا مأموران امنیتی گفتند به دلیل ناامنی منطقه زیاد نمی توانیم آنجا بمانید و باید قبل از تاریک شدن هوا به سامرا یا بغداد بازگردیم.

همان ابتدا تعدادی بنر و تابلو که تصاویری از این جنایت روی آن بود نظر ما را به خود جلب کرد. به سمت تابلو ها رفتیم. مردی عراقی جلو آمد و شروع به توضیح دادن درباره این جنایت کرد. بنر ها زیر یک پل نصب شده بود و در منتهی الیه خیابان هم ساختمانی یک طبقه قرار داشت که مقر بسیج مردمی عراق (حشد الشعبی) بود. ساختمانی که چند سال قبل داعش با تصرف منطقه، پرچمش را روی آن نصب کرده بود.

فرد راهنما به اتاقی رفت و تعدادی عکس برای ما آورد و شروع به توضیح دادن کرد: درست همین نقطه ای که ایستاده اید، دانشجو ها را از خودرو پیاده کرده و آنها را به چند دسته تقسیم کردند. عده ای را به محوطه جلوی کاخ ها بردند و عده ای را از کنار همین ساختمان به کنار رودخانه بردند. در حالی که تصاویر را در دست داشتیم به دنبال مسیر حرکت دانشجو های مظلوم راه افتادیم و با عبور از کنار ساختمان به نقطه ای رسیدیم که با دیدن آن ترس عجیبی به دلمان افتاد.

اینجا درست همان نقطه ای بود که در فیلم های منتشر شده توسط داعش بارها دیده بودیم. جایی که جوان ها را یکی، یکی لب رود می آوردند و با زدن گلوله به سرشان آنها را به درون آب پرت می کردند.

فرد راهنما که گویا مدت زیادی بود کسی را برای ارائه این توضیحات نیافته بود با شور و هیجانی خاص و در حالی که اشک می ریخت به شرح این جنایت می پرداخت. او هنگام توضیح، عکس های مربوط به گفته اش را هم به ما نشان می داد و برای جوانان وطنش همچنان می گریست. هنگامی که به کنار رود رسیدیم از شدت ناراحتی فریاد «یا حسین» سر داد و گفت: نمی توانید تصور کنید که این رود با عظمت از خون این جوانان به رنگ سرخ درآمده بود.

خروش رود دجله و غرش آب و عرض وحشتناک آن اضطراب را در ما تشدید می کرد. آنجا درست زیر پل باعظمتی بود که روی رود دجله در زمان صدام احداث شده بود. جالب بود وسط پل براثر اصابت راکت هواپیمای جنگنده آمریکایی فروریخته بود، اما پل به قدری استحکام داشت که بومیان با ورق های آهنی دوطرف پل را به هم وصل کرده و بدون داشتن پایه زیر آن، از روی پل تردد می کردند. تکه کنده شده از پل هم هنوز زیر آن آویزان بود.

از راهنما پرسیدم: اصلاً داعش چگونه توانست این همه جوان را از پایگاه اسپایکر خارج کند و به اینجا بیاورد؟ پاسخ داد: داعشی ها می دانستند در صورت درگیری با پایگاه اسپایکر یا شکست می خورند و یا تلفات سنگینی می دهند. از این رو با کمک بعثی ها و برخی قبایل منطقه، نقشه ای شوم برای خارج کردن دانشجو ها و خلع سلاح آنها کشید.

تعدادی از داعشی ها با لباس مردم عادی سراسیمه به جلوی پادگان می روند و به آنها می گویند: داعش با تمام قدرت در حال نزدیک شدن به این منطقه است و اگر به اینجا برسد همه شما را قتل عام می کند. با ما بیایید تا شما را به مناطق امن ببریم. تعداد این افراد زیاد بوده و برخی از آنها هم چهره موجهی داشتند. ظاهراً فرمانده پایگاه هم به جوانان اطمینان می دهد که شما به جای امنی منتقل می شوید. به این صورت جوانان حاضر در پایگاه با تعداد زیادی خودرو از سواری گرفته تا کامیون و وانت به تکریت و محدوده کاخ های صدام منتقل می شوند و آنجا متوجه می شوند که در چنگال داعشی ها گرفتار شده اند.

برخی از این جوانان حتی لباس راحت بر تن داشتند و از ترس جانشان با همان لباسی که در آسایشگاه بودند سوار ماشین ها شده بودند. آنها دسته دسته به قتلگاه می آمدند و خبر نداشتند چه سرنوشت دردناکی تا لحظاتی دیگر در انتظارشان است.

ابتدا از آنها سؤال می شود کدام یک از شماها شیعه هستید. ابتدا همه سکوت می کنند، اما در ادامه برخی از دانشجویان شروع به معرفی جوانان شیعه می کنند. به این صورت جوانان شیعه جدا شده و آنها را گروه گروه به قتلگاه می برند. عده ای را به کنار رود، گروهی را به کنار گور بزرگ از قبل حفاری شده و برخی را هم به محوطه ای در پشت کاخ ها برده و همه را قتل عام می کنند. راهنما هنوز می گریست و با اشک و آه برای ما ابعاد این جنایت را شرح می داد. او از جمله اولین کسانی بود که پس از بازپس گیری منطقه از داعش به تکریت آمده و با حجم عظیم پیکر ها روبرو شده بود.

از او پرسیدم تعداد دقیق شهدا چند نفر هستند؟ گفت: متأسفانه آماری که رسانه ها از تعداد شهدا می دهند یعنی ۱۷۰۰ شهید، آمار درستی نیست. تا این لحظه ۱۹۳۵ نفر را شناسایی کرده ایم و احتمالاً تعداد شهدا بیش از این است که همه از شیعیان هستند. این افراد نخبگانی هستند که در پایگاه اسپایکر مشغول تحصیل بودند و با این جنایت لطمه بزرگی به کشور ما عراق وارد شد، زیرا نخبگان زیادی را از دست دادیم.

به راه افتادیم و به نزدیکی یکی از کاخ ها رفتیم که سردر آن نوشته بود «قصر صلاح الدین»؛ بنای مستحکمی که راکت جنگنده آمریکایی تنها یک حفره در دیوار آن ایجاد کرده بود. کنجکاوی سبب شد از مأموران حاضر در محوطه بخواهیم اجازه ورود به کاخ را به ما بدهند، آنها هم پذیرفتند و با هم وارد کاخ شدیم. بنای باشکوهی که زمانی محل عیش و نوش دیکتاتور بزرگ عراق یعنی صدام بود اکنون به خرابه ای تبدیل شده و آن همه شکوه تنها یک لوستر روی سقف آن باقی مانده بود.

از راهنما درباره کاخ ها پرسیدیم. او گفت: این کاخ ها تا قبل از سقوط صدام بسیار زیبا و باشکوه و همه منطقه هم سرسبز و آباد بود. اما بلافاصله پس از اینکه خبر سقوط صدام منتشر شد، عده ای به کاخ ها هجوم آورده و هر آنچه در کاخ ها بود را غارت کردند. این لوستر هم به دلیل ارتفاع زیاد و دسترسی نداشتن سر جایش ماند که به مرور زمان آن هم تقریباً از بین رفته. آن زمان تقریباً همه کاخ ها مورد حمله جنگنده های آمریکا قرار گرفت و اینجا کم کم به ویرانه ای تبدیل شد.

با خود فکر می کردم صدام برای بنا کردن این کاخ ها همه عراق را به فقر کشاند و جنایت های زیادی کرد، اما شاید بیش از چند روز در این کاخ ها حضور پیدا نکرد، زیرا مقر اصلی اش در بغداد بود. راهنما می گفت: صدام در مناطق مختلف عراق کاخ های این چنینی بنا کرد، اما این همه ظلم و غارت مردم ثمری برایش نداشت. او مُرد و این کاخ ها هم ویران شدند.

از قصر ویرانه صلاح الدین خارج شده و به سمت گوری دسته جمعی که در نزدیکی آن بود رفتیم. بوی تعفن از فاصله دور هم به مشام می رسید. راهنما می گفت: هنوز پیکر شهدای زیادی در این گور باقی مانده و روند خارج کردن آنها و آزمایش DNA به کندی انجام می شود. در حالی که هنوز خانواده های این عزیزان چشم انتظار خبری و یا چند تکه استخوان از عزیزشان هستند. البته پیکر های زیادی شناسایی و تحویل داده شده، اما هنوز خانواده های بی شماری چشم انتظار خبری از فرزندشان هستند.

لابلای خاک های گور دسته جمعی هنوز تکه هایی از لباس ها، کفش، دمپایی و حتی استخوان های شهدا مشاهده می شد. راهنما می گفت: اگر در امتداد رود دجله حرکت کنید، شاید بین نیزار ها هنوز آثار استخوان های شهدا برجا باشد. ای کاش باقی مانده این پیکر ها هرچه زودتر جمع آوری، شناسایی و تحویل خانواده هایشان شود.

راه را ادامه دادیم و به محوطه دیگری رسیدیم. یکی از افراد حاضر گفت: اینجا محلی است که جوانان یکی یکی در آن رها شده و سپس آنها را با گلوله به شهادت می رساندند. آن قدر این کار را انجام دادند که همه این محوطه چند صد متری لبریز از پیکر های شهدا شد. دیدن تصاویر این فاجعه بسیار تلخ و تکان دهنده بود و این همه قساوت و سنگدلی باور نکردنی.

به راستی چه می شود که یک انسان به جایی می رسد که به راحتی هزاران انسان نخبه را بی دلیل قتل عام کرده آن هم در مکانی که محل عبرت است. جایی که صدام بنا کرد و پس از جنایت های فراوان دست آخر نابود شد و امروز تاریخ برای داعشیان جنایتکار تکرار شد و آنها هم سرانجامی جز نابودی نداشتند. 

هوا هر چه تاریک تر می شد نیروهای امنیتی فشار را برای ترک منطقه بیشتر می کردند. اما تلاش ما برای ماندن برای این بود که بتوانیم به ابعاد بیشتری از جنایات تکفیری ها پی ببریم. دست آخر در حالی که هوا رو به تاریکی بود به سمت بغداد راهی شدیم.

جاده باریک و خلوت، تاریکی هوا و فکر جوانان نخبه ای که بی گناه پرپر شدند، لحظات سختی برایمان رقم زد و آنچه بر ما می گذشت سکوت بود و سکوت.