اوضاع شبکه ملی اطلاعات در این روزها

اوضاع شبکه ملی اطلاعات در این روزها

درحالی که دسترسی به اینترنت جهانی در چند روز گذشته با محدودیتهایی مواجه بوده است، اما وب سایت های داخلی که از سرورهای داخلی هم استفاده می کردند، در دسترس کاربران قرار داشته و این اتفاق از نتایج شبکه ملی اطلاعات اعلام شده است.

این روزها که محدودیت دسترسی به اینترنت با تصویب شورای امنیت ملی صورت گرفته است، وب سایت های داخلی از جمله سایت بانک ها و ادارات دولتی، خبرگزاری های داخلی و و ظاهرا تمامی وب سایت هایی که سرورهای داخلی دارند، قابل دسترس هستند؛ البته برای دستیابی به این سایت ها باید بجای جست وجوی آن در گوگل، بصورت مستقیم آدرس آن را در نوار اینترنت بنویسید.

با نوشتن آدرس وب سایت داخلی مورد نظر، سایت مذکور با وجود محدودیت دسترسی به اینترنت جهانی، برای شما به نمایش درمی آید و به نظر می رسد این همان شبکه ملی اطلاعات است که در چند سال گذشته بارها به آن اشاره شده و شاید تا پیش از اختلالات این چند روز، کمتر بصورت ملموس استفاده از آن مورد توجه قرار گرفته بود.

ابزارهای داخلی اینترنت هنوز کامل نشده اند

اگرچه موتور جست وجو، پیام رسان و ایمیل از خدماتی هستند که مردم برای استفاده از آنها هنوز هم به سرویس های خارجی وابستگی دارند و نمونه داخلی شان با وجود تاکیدهای مکرری که از سوی مرکز ملی فضای مجازی می شود، آنطور که باید و شاید ساخته نشده، اما اگر اتفاق مشابه قطعی اینترنت در روزهایی رخ می داد که شبکه ملی اطلاعات و سرورهای داخلی نبودند، دسترسی به وب سایت های داخلی هم برای کاربران ممکن نبود.

طرح شبکه ملی اطلاعات در کشور از اواخر سال ۱۳۸۴ مطرح و مهم ترین دلیل پیاده سازی این شبکه در آن سال کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد، اما در سال های بعد عملا اجرای این طرح با کندی صورت گرفت تا این که در دوره وزارت محمود واعظی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم، اجرای این طرح پیگیری و در نهایت در اواخر همان دولت فازهای اول، دوم و سوم آن افتتاح و رونمایی شد.

در سند «ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» که سایت مرکز ملی فضای مجازی منتشر کرده، آمده که شبکه ملی اطلاعات بعنوان زیرساخت ارتباطی کل فضای مجازی، شبکه همه شبکه های کشور است. شبکه ملی اطلاعات متشکل از زیرساخت های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی، شبکه ای حفاظت شده نسبت به اینترنت و شبکه ای با امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطی سراسری برای آحاد مردم است.

این شبکه در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران با پشتیبانی کامل از دیگر اقدامات آموزشی، حقوقی و قضایی به نحو مطلوب و مطمئن تامین کننده نیازهای ارتباطی برای انواع ذی نفعانی که حداقل یکی از آنها در داخل کشور قرار دارد، است. شبکه ملی اطلاعات امکان ارائه انواع خدمات و محتواهای فضای مجازی در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، امنیتی و دفاعی را در کشور فراهم می کند.

قابلیت برقراری ارتباط امین درصورت نبود شبکه جهانی اینترنت

در سند ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات، بر ایجاد شبکه ای با قابلیت برقراری ارتباطات امن و پایدار میان دستگاه ها و مراکز حیاتی کشور و میزبانی داخلی در صورت نبود شبکه جهانی اینترنت تاکید شده است؛ کما اینکه اکنون با قطع شدن اینترنت جهانی، سرویس هایی که بر بستر شبکه ملی اطلاعات، شکل گرفته اند،  بدون اختلال در دسترس کاربران قرار داشته و به فعالیت خدمات رسانی خود ادامه می دهند. 

به همین دلیل است که در حال حاضر دسترسی به اغلب سایت های ایرانی که در داخل کشور میزبانی می شوند، فراهم است و همچنین علاوه بر سرویس های داخلی همچون سرویس های حمل و نقل اینترنتی و فروشگاه های آنلاین داخلی، شبکه شتاب بانکی و شبکه خدمات رسانی بانک ها نیز بدون به فعالیت خود ادامه می دهند.

اگرچه عده ای همواره راه اندازی شبکه ملی اطلاعات را مساوی با قطعی اینترنت و قطع ارتباط با شبکه جهانی می دانستند، اما مسوولان همواره این موضوع را رد کرده و عنوان کردند که اینترنت باید بعنوان یک خدمت روی شبکه ملی اطلاعات ارائه شود.

در این باره محمدجواد آذری جهرمی - وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات -  با تاکید بر اینکه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات پیشرفت قابل توجهی داشته، تصریح کرده است که اگر زیرساخت شبکه ملی اطلاعات نبود، خدمات ابری داخلی نداشتیم و بسیاری از زیرساخت های مهم دیگر امروز، شاید دو میلیون راننده تاکسی اینترنتی و مردم در عذابی بزرگ و مشکل بودند، بانک ها مختل بودند و بسیاری مباحث دیگر.

همچنین دسترسی مردم به محتوا و خدمات داخلی نباید منوط به اتصال به اینترنت باشد و آنچه شبکه ملی اطلاعات را از اینترنت متمایز می کند، ایجاد مزیت های رقابتی برای محتوا و خدمات داخلی از منظر کیفیت ارائه خدمت و قیمت دریافت خدمات نسبت به خدمات خارجی است.

برخورداری از شبکه اینترنت داخلی و خدمات آنلاین بومی در شرایطی که شبکه اینترنت جهانی برای کاربران با محدودیت مواجه است، نشان از شبکه ملی اطلاعات است که اگرچه هنوز نتوانسته به بلوغی که مد نظر مرکز ملی فضای مجازی است، برسد، اما به نحوی محدودیت کاربران در دسترسی به اینترنت را کاهش داده است تا در شرایطی که اینترنت جهانی قطع است، زیرساخت های اینترنت ملی از جمله سایت های داخلی و نهادهایی مانند بانک ها و ادارات دولتی به کار خود ادامه دهد.