آسیب شناسی سلوک انسان در کلام امام رضا (علیه السلام) - استغفار / جلسه سوم

آسیب شناسی سلوک انسان در کلام امام رضا (علیه السلام)

در این پست از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی « آسیب شناسی سلوک انسانی در کلام امام رضا علیه السلام - استغفار / جلسه سوم » تقدیم علاقمندان طریق الی الله می شود.

«استغفار» دوای دردهای جسمی و روحی انسان است

یکی از اموری که ما را به توبه و استـغفار تشویق می‌ کند، دانستن این مطلب است که استغفار عامل جذب رحمت  و برکات الهی است و کوتاهی در آن، به حجم حجاب ها و بیماری های جسمی و روحی مان افزوده می شود.

منافع استغفار

یکی از اموری که ما را به توبه و استغفار تشویق می‌کند، دانستن این مطلب است که استغفار عامل جذب رحمت  و برکات الهی است و کوتاهی در آن، به حجم حجاب ها و بیماری های جسمی و روحی مان افزوده می شود.

« استغفار» حمام نفس است

استـغفار برای حرکت سلوکی انسان، یک ضرورت بسیار مهم است. همان گونه که آب حمام بدن است، استـغفار نیز حمام نفس است. از این رو، اگر کسی استـغفار نداشته باشد، دائما موانع بر سر راهش قرار می گیرند.

استـغفار موجب ایجاد امید و نشاط برای انسان می شود. چون نفس با استـغفار باز می شود و تمام روح تنفس می کند. در نتیجه، دریافت های روح راحت تر می شود و باعث از بین رفتن ناامیدی و ترس و بدبینی های می شود.

بدون استـغفار، سرعت انسان در سلوک کم می شود و حتی ممکن است انسان را به قهقهرا ببرد.

استغفار عامل باز شدن گره ها و دریچه های بسته شده نفس می شود. آن تاریکی ها، حجاب ها، عفونت و سنگینی های که در نفس هست، همه برداشته شود. اما اگر استغفار نداشته باشیم روزبه روز به حجم حجاب ها و کدورت های نفس مان اضافه می شود بعد ذره ذره حرکتش کند می شود تا اینکه به توقف می رسد و بعد از توقف، حرکت قهقهرایی دارد. یعنی شروع به دور شدن از مسیر الهی می شود و کار به جایی می رسد که ممکن است شخص به لجبازی و کفر و الحاد برسد.

قرآن برکات استغفار را چگونه بیان می کند؟

برای مومنین این زیباست که بدانند قرآن برکات استغفار را چگونه بیان کرده است.

در آیه 10 الی 12سوره نوح آثار استغفار بیان شده است: نوح در ابتدا می خواهد که قومش از خدا طلب بخشش کنند «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا = و گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهید كه او همواره آمرزنده است» در ادامه آیه به نتیجه استغفار اشاره می کند و می فرماید:

« یُرْسِلِ السَّمَاءَ علیكُمْ مِدْرَارًا؛ وَیُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَ بَنِینَ وَ یَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ یَجْاعَلْ لَكُمْ أَنْهَارً = [تا] بر شما از آسمان باران پى در پى فرستد و شما را به اموال و پسران یارى كند و برایتان باغها قرار دهد و نهرها براى شما پدید آورد».

یعنی راه شما باز می شود که شامل روزی و زیاد شدن محبت و عنایت و غفران الهی است. در زندگی مشکلات زیادی داریم و سراغ انواع راه حل ها می رویم که بعضی وقت ها بدترین راه یا ضعیف ترین راه ها را انتخاب می کنیم.

خدا در اینجا می فرماید شرط ریزش رحمت بر ما این است که استغفار کنیم. یعنی روح مان را پاک کنیم تا جذب مان بیشتر شود.

نفس با استـغفار تنفس می کند و راه ورودی را باز می کند ولی گناه باعث حجاب و مانع راه می شود و نفس نمی تواند پذیرای خیر و رحمت خدا شود.

استـغفار باعث می شود نفس تخلیه شود، وقتی تخلیه شد، دریافت رحمت الهی از بالا بیشتر می شود.

آثار بجا نیاوردن استغفار

اگر استـغفار نباشد، افسردگی، پژمردگی، پوچی، بی هدفی، فراموشی و ناامیدی های وحشتناک بر روح انسان غلبه می کند و برخی از آثار جسمی آن، سکته قلبی و مغزی و بیماری های جسمی است که به سراغ انسان می آید. راه برای حمله های شیطان از 4 طرف باز خواهد بود. اما استـغفار شیطان را کاملا زمین گیر می کند.

  کسی که استـغفار ندارد، گذشته  و دلشوره های مربوط به آینده، بیچاره اش می کند.

بزرگترین گناه ناامیدی از درگاه خداست. امیرالمومنین علی (علیه السلام) در این خصوص می فرماید: «عَجِبْتُ لِمَنْ یَقْنَطُ وَ مَعَهُ الِاسْتِغْفَارُ = من تعجب می‌کنم از آدمی که ناامید است در حالی که امکان استـغفار را دارد».