کم نکردن به هم نوعان در صورت توانایی و عواقب آن

کمک نکردن به هم نوعان در صورت توانایی و عواقب آن

در احادیث اهل بیت علیهم السلام درباره کمک به هم نوعان، دو دسته روایت داریم؛ یک دسته که ارزش کمک به دیگران را تشریح می کنند و دسته ی دیگر که کمک نکردن به هم نوعان را در صورت توانایی انسان، تقبیح می کنند.

امام صادق علیه السلام در حدیثی، درباره کمک نکردن به هم نوعان در صورت توانایی می فرماید: «ما مِنْ مُؤمنٍ یَخذُلُ أخاهُ و هُو یَقْدِرُ علی نُصرتِهِ إلاّ خَذَلَهُ اللهُ فی الدّنیا و الآخِرَةِ؛ هرگاه مؤمنی بتواند برادر خود را یاری رساند اما كمكش نكند، خداوند در دنیا و آخرت او را تنها گذارد.»[1]

توضیح حدیث: گاهی انسان توانایی (عمدتا مالی) دارد ولی بی اعتنا به وضعیت دیگران است؛ که متاسفانه این گونه افراد کم نیستند و چه بسا به دروغ (برای رد گم کردن) ادعای کمک به خلق و این چنین سخنان جذابی هم بگویند؛ حکایت این افراد، در آخرت معلوم است؛ اما گاهی انسان، اگر چه بی تفاوت نیست ولی منتظر است که دیگران از او درخواست کنند و مانند این؛ در حالی که دستور قرآن این است که اگر دیدیم  رفیقی، همسایه ای، (مخصوصا) فامیلی که مشکل مالی دارد، قبل از اینکه درخواست کمک کند، کمکش کنیم. قرآن در وصف نیازمندان آبرومند؛ و وظییفه ما نسبت به آنان می فرماید: «فرد ناآگاه آنان را از شدت پارسايى وعفتى كه دارند توانگر و بى‏ نياز مى‏ پندارد. [تو اى رسول من!] آنان را از سيمايشان مى‏ شناسى. [آنان‏] از مردم به اصرار چيزى نمى‏ خواهند. و شما اى اهل ايمان! آنچه از مال [با ارزش و بى‏عيب‏] انفاق‏ كنيد، يقينا خدا به آن داناست.»[2]

در این اوضاع و احوال اقتصادی جامعه، اگر کسانی که خدا به آنها توانایی مالی داده، فامیل و بستگان کم برخوردار خود؛ و سپس افراد دیگر را دریابند، خیر دنیا و آخرت را برای خود خریده اند و در غیر این صورت، فردای قیامت باید پاسخگو باشند.

خدا عاقبت ما را ختم به خیر کند...

پی نوشت:
1ــ بحار الانوار، ج 71، ص312.
2ـــ بقره/73.