حدیث تربیتی از امام حسن عسکری علیه السلام

حدیث تربیتی از امام حسن عسکری علیه السلام :

حدیث تربیتی امام عسکری علیه السلام: «مَنْ وَعَظَ أَخاهُ سِرًّا فَقَدْ زانَهُ، وَ مَنْ وَعَظَهُ عَلانِيَةً فَقَدْ شانَهُ؛ هر كه در نهان، برادر خود را پند دهد او را آراسته، و هر كه آشكارا برادرش را پند دهد او را كاسته.»

روایات اهل بیت علیهم السلام علاوه بر بعد معنوی، در بردارنده ابعاد دیگر، همچون بعد تربیتی نیز می باشند. از جمله آن روایات، روایتی است از امام یازدهم امام حسن عسکری علیه السلام که در باب تربیت، خیلی کاربرد دارد. حضرت می فرماید: «مَنْ وَعَظَ أَخاهُ سِرًّا فَقَدْ زانَهُ، وَ مَنْ وَعَظَهُ عَلانِيَةً فَقَدْ شانَهُ؛ هر كه در نهان، برادر خود را پند دهد او را آراسته، و هر كه آشكارا برادرش را پند دهد او را كاسته.»[1] پیام حدیث این است؛ تا جایی که امکان دارد باید در خفا دیگران را نصیحت کرد و عیب های آنها را با زبان نرم به آنها گوشزد کرد. این حدیث و احادیث مشابه باید مد نظر والدین محترم و همچنین دوستان همدل و همراه و نیز مربیان و معلمان جامعه باشد.

در زمانه ی ما که اختلاف سلیقه ها(بر اثر عوامل متعدد) بین والدین و فرزندان زیاد شده است، طریقه برخورد با فرزندان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. چه اختلافات کوچکی(فارغ ازاینکه تقصیر کدام بوده) براثر اینکه والدین در میان جمع، فرزندان خود را نصیحت کرده اند، به اختلافات بزرگی تبدیل شده است. در حالی که همان اختلافات را  می شود در محیطی دوستانه و به خود شخص گفت و نتایج بهتری را شاهد بود.

در محیط های دوستانه نیز قاعده فوق جاری است. چه دوستانی که در میان جمع، دوست خود را نصیحت کرده اند و باعث کدورت و حتی پایان دوستی شده اند. از این رو در روایات بر دوستی با کسانی تاکید شده است که مورد اعتماد بوده و در پی اصلاح عیوب انسان هستند[2] که این دوستان معمولا در خفا(نه در حضور دیگران) انسان را نصیحت می کنند.

مربیان و معلمان جامعه نیز هر چه بتوانند مسائل و مشکلات شاگردان خود را به زبانی خوش به شاگرد خود بگویند(نه در میان جمع شاگردان) خیلی بهتر است. البته کسی منکر شیوه های تربیتی دیگر نیست ولی کاربرد زبان خوش و نصیحت کردن در خفا(فقط خود شخص بداند) شیوه ای است که کمتر انسان آگاهی، آن را رد می کند.

پی نوشت:
1ــ بحار الأنوار (ط - بيروت) / ج‏75 / 374
2ــ حدیث تربیتی از ا​مام کاظم علیه السلام : «بكوشید كه اوقات شبانه روز شما چهار قسمت باشد:... و ساعاتی برای معاشرت با برادان و افراد مورد اعتماد كه عیب های شما را به شما می فهمانند و در دل به شما اخلاص می ورزند.» تحف العقول، ص409.