مهدی در قرآن

قرآن کریم و نشانه های ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه

آنچه در قرآن کریم از طرف خداوند بزرگ به وسیله رسول اکرم صلی الله علیه و آله به ما رسیده واجب الاطاعه است و کوچکترین تردیدی درباره آن نباید داشت، چرا که از منبع علم خداوندی سرچشمه گرفته است. از جمله بشارتهایی که در قرآن مجید در ضمن آیاتی داده شده مسأله قیام جهانی حضرت بقیة الله ارواحنا له الفداء و سیطره عدل و داد در عالم بعد از پر شدن آن از ظلم و جور است که مرحوم علامه نوری در مقدمه کتاب شریف کشف الأستار ادعای تواتر، از فریقین (شیعه و سنی) فرموده است و این نتیجه به دست می آید که باید ظلم و تباهی از سرتاسر جهان محو گردد و جهان از عدالت پر شود، نه اینکه به خیال خام بعضی از نویسندگان، عدالت در حکومت حضرت مهدی سلام اللّه علیه تغلیبی باشد و همچنان افراد شرور، کم یا زیاد، در اجتماع دیده شوند. خیر، طبق نص صریح آیات قرآن و تفاسیر رسیده از اهل بیت عصمت و طهارت سلام اللّه علیهم اجمعین پس از پر شدن عالم از ظلم و جور، قسط عدل بر آن حاکمیت خواهد یافت و همان گونه که عرض شد در این زمینه بزرگان مذهب نظیر علامه نوری و دیگران نیز دعوی تواتر نموده اند. بنابراین، دیگر جایی برای عدالت تغلیبی و طرفداران آن نمی ماند. 
نشانه های پیدایش این حکومت 
سنریهم آیاتنا فی الافاق و فی انفسهم حتی یتبین لهم انه الحق اولم یکف بربک انه علی کل شی ء شهید. (1) 
بزودی آیات و نشانه هایی از قدرت خود را در صحنه گیتی و در (کشور) وجودشان بدانها نشان خواهیم داد، تا بر آنها آشکار شود که حق است. 
ممکن است نشانه های آفاقی همان صیحه آسمانی باشد و منظور از آیات انفسی همان رعب و ترس باشد که در دلها جای می گیرد. 
خواننده عزیز! 
تا این ساعت چنین علائم و نشانه هایی که برای بشر تمام مجهولات را از بین ببرد و پرده از روی حقایق و ملکوت عالم بردارد به نحوی که حق آشکار و باطل نابود شود، در صحنه گیتی دیده نشده است و با توجه به اینکه خداوند خلف وعده نخواهد فرمود و حتماً باید این کار بشود، غیر از قیام آخرین نماینده و سفیر اعظم او حضرت بقیة الله روحی و ارواح العالمین له الفداء نشانه دیگری نخواهد بود. 
و لنبونکم بشی ء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الثمرات و بشر الصابرین. (2) 
و هر آینه شما را به وسیله ترس و گرسنگی و نقص در مالها و جانها و میوه ها می آزماییم، و صبرکنندگان را بشارت ده. 
محمد بن مسلم از امام صادق علیه السّلام روایت می کند که پیش از قیام مهدی ما سلام اللّه علیه مردم به انواع بلاها مبتلا می شوند و موفقیت با صابران است. 
به طور خلاصه علائم و نشانه های قبل از ظهور در این روایات عبارت است از: 
1. وحشت و اضطرابی که در حال حاضر در میان مردم بعضی از کشورهای اسلامی دیده می شود. 
2. گرسنگی و قحطی که در بعضی کشورهای جهان مشهود است و به طور متوسط روزانه چند صد هزارتن از گرسنگی می میرند (مانند بعضی از قسمتهای افریقا و هندوستان). 
3. فساد در تجارت و بازرگانی و کمبود درآمد بعضی از اقشار جامعه که به ویژه در ایران ما مشهود است. 
4. تلفات جانی مانند تلفات در جنگ ایران و عراق و نقصان زراعت و میوه جات ناشی از آفات و کمی برکت آنها. 
اکنون به اصل روایت که از امام صادق عزیز ما - که سلام خداوند بر ایشان باد - نقل کرده اند، توجه فرمایید: 
عن محمد بن مسلم عن ابی عبدالله جعفر بن محمد علیهما السلام أنه قال ان قدام قیام القائم علامات بلوی من الله تعالی لعباده المؤمنین قلت و ما هی قال ذلک قول الله عزوجل و لنبلونکم بشی ء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الثمرات و بشر الصابرین قال لنبلونکم (یعنی المؤمنین) بشی ء من الخوف من ملوک بنی فلان فی آخر سلطانهم (والجوع) بغلاء اسعارهم (و نقص من الاموال) فساد التجارات و قلة الفضل فیها (والانفس) قال موت ذریع (والثمرات) قلة ریع ما یزرع و قلة برکة الثمار (و بشر الصابرین) عند ذلک بخروج القائم علیه السّلام ثم قال لی یا محمد هذا تأویله ان الله عزوجل یقول و ما یعلم تأویله الا الله و الراسخون فی العلم (3). (4)
محمد بن مسلم از امام صادق علیه السّلام نقل کرده است که امام فرمودند: پیش از قیام قائم نشانه هایی است جهت آزمایش از جانب خداوند نسبت به بندگان مؤمنش. عرض کردم: آن نشانه ها چیست؟ فرمود: آن، گفتار خداوند عزوجل است که فرمود: و لنبلونکم بشی ء. فرمود: لنبلونکمیعنی هر آینه بیازماییم شما مؤمنان را بشی ء من الخوفبه مقداری و چیزی از ترس از ملوک بنی فلان (بنی عباس) در پایان زمامداریشان والجوعو گرسنگی به خاطر بالا بودن قیمتها و نقص من الاموال و کاستی از مالها (یعنی) فساد تجارتها والانفس و جان ها (یعنی) مرگ سریع والثمرات و محصولات (یعنی) کم شدن کشاورزی و کمبود برکت محصولات و بشرالصابرین (یعنی) بشارت ده صابران را در چنین وقت به خروج قائم علیه السّلام. سپس به من فرمود: ای محمد! این است تأویل قول خداوند عزوجل که می فرماید: و ما یعلم تأویله... (یعنی) نمی داند تأویل قرآن را جز خداوند و پایداران در دانش. 
ان الله قادر علی ان ینزل آیة. (5)
به درستی که خداوند (تبارک و تعالی) قادر است که نشانه ای فرو فرستد. 
در تفسیر این آیه به چند نشانه از نشانه های ظهور حضرت ولی عصر علیه السّلام اشاره شده است: 
1. خروج دابة الارض (6)
2. دجال 
3. نزول عیسی بن مریم علیه السّلام 
4. طلوع خورشید از مغرب 
و اینک اصل روایت: 
فی روایة ابی الجارود: عن ابی جعفر علیه السّلام فی قوله ان الله قادر علی ان ینزل آیة و سیریک فی آخر الزمان آیات منها دابه الارض و الدجال و نزول عیسی بن مریم و طلوع الشمس من مغربها. (7)
ابی الجارود می گوید: امام باقر علیه السّلام در تفسیر آیه ان الله قادر الخ فرمودند: زود است که در آخر الزمان آیات و نشانه هایی از قدرت خداوند می بینی: 
1. دابة الارض (که منظور تشریف فرمایی حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام در رجعت و یا حضرت بقیة الله روحی له الفداء است). 
2. دجال. 
3. نزول حضرت عیسی بن مریم از آسمان. 
4. طلوع خورشید از مغرب. 
قل هو القادر علی ان یبعث علیکم عذاباً من فوقکم او من تحت ارجلکم او یلبسکم شیعاً و یذیق بعضکم بأس بعض. (8) 
بگو او تواناست که بر شما عذابی از بالای سر و زیر پاهای شما بر انگیزد یا اینکه شما را از گروههای غیر متحد قرار دهد و آسیب برخی را به برخی دیگر بچشاند. 
در این آیه به بعضی از علائم ظهور اشاره شده است: 
1. خروج دجال. 
2. صیحه آسمانی. 
3. خسف و فرورفتن در زمین بیداء. گویا مقصود لشکر سفیانی باشد. 
4. اختلاف مردم در دین و طعن و شتم یکدیگر کردن و کشتار بعضی به وسیله افراد دیگر در حالتی که همه آنها خودشان را مسلمان می دانند. 
و اما روایتی که در این باب رسیده است: 
عن ابی جعفر علیه السّلام فی قوله تعالی قل هو القادر علی الخ قال هو الدجال و الصیحة او من تحت ارجلکم و هو الخسف اویلبسکم شیعاً و هو اختلاف فی الدین و طعن بعظکم علی بعض و یذیق بعضکم بأس بعض و هو ان یقتل بعضکم بعضاً و کل هذا فی اهل القبلة. (9) 
از ابی جعفر (امام باقر) علیه السّلام در فرموده خداوند متعال: قل هو القادر علی...منقول است که فرمودند: آن دجال و صیحه است (عذاب آسمانی و از بالا) و مراد ازاو من تحت ارجلکم عبارت از خسف و فرورفتگی زمین است و مراد از اویلبسکم شیعاًاختلاف در دین و طعن به یکدیگر زدن است و منظور از یذیق بعضکم بأس بعض کشتن بعضتان است بعضی دیگر را، و تمام این حوادث در میان اهل قبله و مسلمانان به وقوع می پیوندد. 
قل اریتم ان اتاکم عذابه بیاتاً او نهاراً ماذا یستعجل منه المجرمون. (10)
بگو آیا دیدید که اگر عذاب الهی شب هنگام و یا روز بر شما برسد (چه راه گریزی دارید؟) چرا گناهکاران (به جای توبه) عذاب را به تعجیل می طلبند؟ 
از امام باقر علیه السّلام نقل شده که فرمودند: مراد از عذاب در این آیه بلاهایی است که در آخرالزمان بر مردم نازل می شود (البته بر مردم مسلمان). 
ولو تری اذا فزعوا فلا فوت و اخذوا من مکان قریب. (11)
و اگر تو سختی حال مجرمان را مشاهده کنی هنگامی که ترسان و هراسان هستند پس هیچ فرار و گذشتی نیست و از مکان نزدیکی دستگیر شوند. 
از حضرت باقر علیه السّلام نقل کردند در تفسیر این آیه شریفه که در مقدمه قیام جهانی حضرت مهدی ارواحنا له الفداء صیحه ای از آسمان بلند می شود که همه مردم در هر حالی که هستند این صدا را می شنوند و در زمین بیداء لشکریان سفیانی به زمین فرو خواهند رفت که جمعیت آنها طبق روایات رسیده که بعداً ذکر خواهد شد در حدود سیصد هزار نفر است. و اما اصل روایت: 
عن ابی الجارود عن ابی جعفر علیه السلام فی قوله تعالی ولو تری اذا فزعوا فلا فوت قال من الصوت و ذلک صوت من السماء. (12)
ابی جارود از امام باقر علیه السّلام در مورد این قول خدایتعالی که می فرماید ولو تری اذا فزعوا فلا فوت، روایت کرده است که آن حضرت فرمودند: این از صدای آسمانی (صیحه) است. 
سأل سائل بعذاب واقع. (13) 
سائلی از عذابی که وقوع آن حتمی است سؤال نمود. 
از حضرت باقر علیه السّلام در رابطه با این آیه مبارکه سؤال کردند که منظور از این عذاب چیست؟ فرمودند: 
نار تخرج من المغرب و ملک یسوقها من خلفها حتی یأتی من جهة دار بنی سعد ابن همام عند مسجدهم فلا تدع داراً لبنی امیة الا احرقتها و اهلها و لا تدع داراً فیها و ترلال محمد الا احرقتها و ذلک المهدی علیه السّلام. (14) 
عذاب در اینجا آتشی است که از طرف مغرب شعله ور می شد و پادشاهی آن را رهبری می کند و تمام خانه های بنی امیه و همه غاصبان حقوق اهل بیت را آتش می زند و مخصوصاً از بنی امیه آثاری باقی نخواهد گذاشت و اوست مهدی آل محمد (سلام اللّه علیه و عجل الله له الفرج). 
علامه مجلسی می فرماید: این جریان یا از علائم ظهور است و یا در وقت ظهور واقع می شود.

پی نوشت:
1) فصلت/ 53.
2) بقره / 156.
3) آل عمران/ 7.
4) غیبت نعمانی، ص 250.
5) انعام / 37.
6) در باب دابة الارض بعضی گفته اند منظور، حضرت امیرالمؤمنین سلام اللّه علیه است و بعضی دیگر برآنند که منظور، حضرت بقیة الله روحی له الفداء است.
7) بحارالانوار، ج 52 / ص 181.
8) انعام / 65.
9) بحارالانوار، ج 52 / ص 182.
10) یونس / 51.
11) سباء / 50.
12) بحارالانوار، ج 52 / ص 185.
13) معارج / 1.
14) بحارالانوار، ج 52 / ص 188.