مراعات دوسویه، هم از جانب زوجها و هم از جانب والدین و بزرگترها

یکی از آسیبهای زندگی مشترک(مخصوصا در اوایل زندگی) موضوع دخالت والدین وبزرگترهای فامیل در زندگی زوجهای جوان است. البته خیلی از دخالتها، در واقع دخالت نیست؛ اما از طرف زوجین جوان، دخالت تلقی می شود.
در این مقاله برآنیم حول محور این قضیه، دو نکته را بیان کنیم.
نکته یک: اگر چه والدین و بزگترهای فامیل از روی مهربانی و احساس وظیفه، در امور فرزندان خود نظر می دهند؛ اما باید بدانند که زمان آنها مقتضای خودش را داشت و زمان بچه های آنها و یا نسل بعد از آنها، مقتضای خودش را دارد. حضرت علی (علیه السلام) می فرماید: «لا تَقسِروا اَولادَكُم عَلى آدابِكُم ، فَاِنَّهُم مَخلوقونَ لِزَمانٍ غَيرِ زَمانِكُم؛ آداب و رسوم خود را به فرزندانتان تحميل نكنيد، زيرا آنان براى زمانى غير از زمان شما آفريده شده اند.»[1] در این حدیث، مولا علی (علیه السلام) به ما این پیام را می دهد که به فرزندان خود و نسل بعد از خود اجازه دهید که طبق مقتضای زمانه خود(مقتضای عقلی و شرعی) تصمیم بگیرند. به بیان دیگر، حضرت می گوید که در تربیت وراهنمایی نسل بعد از خود نه افراط به خرج دهید و نه تفریط. نه آنها را به دست حوادث زمانه بسپارید، و نه آنها را در منگنه قرار دهید(امر و نهی کنید). اگر والدین و بزگترها، افراط و تفریط کرده و فرزندان خود را بعد از ازدواج به دست زمانه بسپارند(به بهانه دخالت نکردن در زندگی آنها) و یا در کوچکترین امور زندگی فرزندانشان بعد از ازدواج دخالت کنند، بدون شک این دو روش، منشا تنش ها و مشکلاتی برای زندگی فرزندان آنها(مخصوصا در سالهای اولیه زندگی مشترکشان) خواهد شد.
نکته دوم: زوجهای جوان باید متوجه باشند که معمولا والدین و بزگترهای آنها، از نصیحت کردن، و نظر دادن در زندگی آنها نظر بدی ندارند. هر چه زوجهای جوان متوجه این موضوع باشند، با دید بازتری به مسائل نگاه می کنند. از آنجا که والدین انسان پیر می شوند و ممکن است بهانه گیر شده و از زندگی فرزندانشان ایراد بگیرند، رعایت احترام نسبت به آنها لازم است. قرآن کریم می فرماید: «قَضى‏ رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِيَّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ كِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَريماً؛ پروردگارت حكم قطعى كرد كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر (خود) نيكى كنيد؛ حال اگر در نزد تو يكى از آن دو يا هر دو به كهنسالى رسند (در مقابل زحمات يا خشونت‏هاى آنها اظهار ناراحتى مكن حتى) به آنان اف مگو و بر آنها فرياد مزن و سخن درشت مگو و با آنان سخنى كريمانه بگوى.»[2] پیام آیه برای مقاله ما این است که زوجهای جوان، تا می توانند نظرات پدر و مادررا در زندگی خود تا می توانند حمل بر مهربانی و دلسوزی کرده، و در هر حال ــ حتی در صورت دخالت بی مورد آنها ــ، واکنش خود را در مقابل آنان، با آمیزه ای از متانت و احترام همراه کنند. در مورد بزرگترهای فامیل نیز باید رعایت احترام از سوی زوجهای جوان، نسبت به آنها صورت گیرد.
سخن آخر اینکه؛ والدین و بزگترهای فامیل باید بدانند که فرزندان آنها و نسل بعد از آنها باید طبق شرایط زمانه خود تربیت شده و وارد زندگی مشترک شوند. زوجهای جوان نیز باید احترام پدر و مادر و بزرگترهای فامیل را نگاه داشته و نظرات آنها را نسبت به زندگی مشترک خود تا می توانند حمل بر مهربانی و دلسوزی کنند تا دخالت در زندگی خود.

پی نوشت:
1ــ شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد، ‏، ج20، ص267.
2ــ نحل/23.