دوآسیب پرخوری با استفاده از حدیث امام هشتم
در آستانه شهادت امام رئوف، امام رضا(علیه اسلام) هستیم. در این مقاله برآنیم که یک حدیث سلامت محور را از آن امام همام، مورد مطالعه بیشتر خود قرار دهیم. امام رضا(علیه السلام) می فرماید: «لَوْ أنَّ النّاسَ قَصَّرَوا فِى الطَّعامِ، لاَسْتَقامَتْ أبْدانُهُمْ؛ چنانچه مردم خوراك خویش را كم كنند و پرخورى ننمایند، بدن هاى آن ها دچار امراض مختلف نمى شود.»[1] حضرت در این حدیث، پرخوری را نکوهش می کند؛ صفتی که باعث آفت های زیادی برای حیات مادی و معنوی انسان می شود.
پرخوری و آسیب به حیات مادی
بی تردید پرخوری، سبب خیلی از دردهای امروزه است. اضافه وزن را می توان به عنوان کمترین عارضه پرخوری دانست، که سرمنشا خیلی از بیماری ها و مشکلات می شود. از همین روست که پیامبر اسلام، معده را خانه ی دردها می داند: «الْمَعِدَةُ بَيْتُ كُلِ دَاءٍ وَ الْحِمْيَةُ رَأْسُ كُلِ دَوَاءٍ؛ معده خانه هر دردى است و پرهيز و اجتناب(از غذاهاى نامناسب و پرخوري) اساس و رأس هر داروى شفابخش است».[2]
افرادی که به هر دلیلی، مواظب سلامت خود نیستند و رژیم غذایی را رعایت نمی کنند، موقعی به خود می آیند که جبران کردن آن، وقت و هزینه می خواهد و و آن موقع قدر سلامتی را می دانند. نعمتی که بفرموده پیامبر اسلام، قدرش ناشناخته است. «نعمتان مجهولتان الصحه و الامان؛ دو نعمت است که قدرشان شناخته نمی شود: تندرستی و امنیت.»[3]
اینک به سراغ آسیب معنوی پرخوری می رویم.
پرخوری و آسیب به حیات معنوی
امام سجاد (علیه السلام) در باره ی حق شکم ــ بعد از اینکه انسان را از خوردن حرام باز می دارد؛ می فرمایند: «وَ اَن تَقْتَصِدَ لَهُ فِي الْحَلَالِ وَ لَا تُخْرِجَهُ مِنْ حَدِّ التَّقْوِيَةِ إِلَى حَدِّ التَّهْوِينِ وَ ذَهَابِ الْمُرُوَّةِ وَ ضَبْطُهُ إِذَا هَمَّ بِالْجُوعِ وَ الظَّمَإِ فَإِنَّ الشِّبَعَ الْمُنْتَهِيَ بِصَاحِبِهِ إِلَى التُّخَمِ مَكْسَلَةٌ وَ مَثْبَطَةٌ وَ مَقْطَعَةٌ عَنْ كُلِّ بِرٍّ وَ كَرَمٍ؛ در آنچه که خوردن و آشامیدنش حلال است نیز میانه روی کن، مراقب باش خوردن و آشامیدن که موجب تقویت تو است، باعث کاهش و تنزّل شخصیّت تو نشود و به حدّی نرسد که جوانمردی و مروّت تو از دست رود، هنگامی که گرسنه یا تشنه می‌شوی، باید مراقب شکمت باشی و آن را کنترل کنی زیرا شکم بارگی (زیاده روی در خوردن)، مانع خیر می شود و جسم و روان و اندیشه تو را متوقّف و تنبل می‌کند».[4]
وقتی که شکم سنگین شود، کم تحرکی به سراغ انسان می آید و این کم تحرکی، همانگونه که بر حیات مادی انسان تاثیرگذار است، بر حیات معنوی نیز تاثیرگذار است؛ بطور مثال، دیگر انسان، شاداب و سرحال نیست که نمازش را سر وقت بخواند.
در حدیثی دیگر در همین مورد از امام صادق(علیه السلام) می خوانیم: «لَيْسَ شَيْءٌ أَضَرَّ لِقَلْبِ الْمُؤْمِنِ مِنْ كَثْرَةِ الْأَكْلِ وَ هِيَ مُورِثَةٌ شَيْئَيْنِ قَسْوَةَ الْقَلْبِ وَ هَيَجَانَ الشَّهْوَة؛ هیچ چیزی زیان بارتر از پرخوری برای مومن نیست زیرا که پرخوری دو عامل را به دنبال دارد: سنگدلی و هیجان غرایز(خشم و غضب و شهوت و...)»[5]
خیلی از افراد اراذل و اوباش که داد و فریاد راه انداخته و مزاحم جان و ناموس دیگران می شوند، از پرخوری و شکم سیری اشان است.
سخن آخر
انسان باید در خوردن غذا، پرخوری نکند؛ زیرا که علاوه برتاثیر منفی بر حیات مادی انسان، بر حیات معنوی او نیز تاثیرگذار است.
پی نوشتها:
1ــ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج2، ص155
2ــ طبّ النّبی، ص 19
3ــ مجموعه رسائل در شرح احاديثى از كافى، ج2 ، ص254
4ــ تحف العقول، ابن شعبه حرانی ، ص 258
5ــ بحار الأنوار (ط - بيروت) ؛ ج63 ؛ ص338
افزودن دیدگاه جدید