جایگاه علوم معنوی و علوم مادی

شرافت انسان بر حیوانات به دانایى عالم غیب، علوم و معارف اهل بیت علیهم السلام است نه دانایى علوم ظاهری مثل فیزیک، شیمى و مطالب دیگر. علوم اهل بیت علیهم السلام بسیار عظمت دارد. علوم اهل بیت علیهم السلام یعنى علومى که از آن یقین به حق تعالی و یقین هستی شناسانه تولید مى ‏شود. ما خیلی دور شده ‏ایم که ابعاد و زوایاى علوم اهل بیت علیهم السلام را احادیثی در باب طهارت و نجاست و … تصور کرده ایم و مى ‏گوییم دنیا الآن دنیاى دیگرى است؛ به کره ماه رفته اند و …
ذهن ما به عالم اجسام و علوم مادى مشغول شده که علوم معنوى را على رغم آن همه وسعتی که دارد، کوچک مى ‏بینیم و علوم مادی را بزرگ مى ‏بینیم؛ در حالى که اهل بیت علیهم السلام براى این نیامده اند که یک نفر را به کره ماه بفرستند. بله؛ رفتن به کره ماه خوب است؛ اما خوبى‏ آن، اندازه دارد. همه هستى و ارزش آدمى را این مسأله، تعیین ‏نمى کند؛ بلکه ارزش انسان به برداشت انسان، انسانیّت، فضائل، ایمان به غیب، راه پیدا کردن به توحید، ورود پیدا کردن به بهشت و رسیدن به جایگاهی است که قرآن کریم می فرماید:
فی‏ مَقْعَدِ صِدْقٍ‏ عِنْدَ مَلیکٍ مُقْتَدِر؛(1)
[متقین] در جایگاه صدق نزد خداوند مالک مقتدر هستند.
در این باره نیز انسان باید هر خدمتى که از دستش برمى ‏آید نسبت به توسعه علوم اهل بیت علیهم السلام انجام دهد. اکثر اهل بهشت فقرایى هستند که در دنیا بى نام و نشان بوده اند)2)و اکثر اهل جهنم، جبارین و متکبرین هستند.(3)
یک نفر خدمت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم آمد و شروع به افتخار کردنکرد ؛ گفت: من پسر فلانى هستم که مثلاً رئیس قبیله فلان جا بود و تا نُه نفر را شمرد. حضرت فرمودند: دهمین آن ها تو هستى که همه‏ شما در آتش جهنم هستید.(4)
امام صادق علیه السلام در مورد تواضع رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم مى‏ فرمایند: زنى خدمت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم رسید و آن حضرت مشغول خوردن غذا بودند. عرض کرد: یا رسول اللّه!، مثل عبید نشسته اید و غذا مى‏ خورید. حضرت فرمودند: «ویحک أیّ عبد أعبد منّی»؛ چه کسى از من شکسته‏ تر و عبدتر است؟ زن گفت: یا رسول اللّه‏ یک لقمه از غذایتان را به من بدهید. حضرت یک لقمه برداشتند و به او دادند. گفت: نه؛ آن لقمه ای را مى‏ خواهم که در دهانتان است . حضرت لقمه را از دهان درآوردند و به او دادند. امام صادق علیه السلام مى ‏فرمایند: آن زن تا آخر عمرش دچار هیچ بیمارى ای‏ نشد.(5)
پیغمبر خداصلی الله علیه وآله وسلم و اهل بیت علیهم السلام از نظر مادی در زمانى بودند که اگر مى‏ خواستند جایگاه مادیات و رشد و به قول امروزى‏ امورها تجدّد را در دین تعریف کنند امکان داشته است؛ ولی رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم این ها را می شکستند. آن وقت هم امکاناتی بود؛ ولی گاهى رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم سوار اُلاغ عریان مى‏ شدند(6) تا این قواعد را بشکنند و به ما بفهمانند که ما برای این گونه مسائل نیامده ایم. در تمام عمر باید به سمت عبدبودن برویم. نیامده‏ ایم که همه سعى و اهتمام خودمان را به توسعه مادیات مردم معطوف کنیم و به این امور افتخار کنیم. نه؛ اول راه خدا، صدق،  یقین، اخلاص و … را باید پیمود. بزرگان، هنر بشریت را در تشابهش به مجردات مى‏ دانستند. بشر باید به سمت ملائکه شدن برود؛ زیرا زندگى ابدى در انتظار او است. بنا نیست که انسان ها دنیا را براى همیشه بخواهند و بگیرند. یهود این گونه بودند که از همان وقت، بهترین امکانات را براى رشد امور مادی می خواستند.(7)
————————————————————————————————–
[۱]. سوره قمر، آیه ۵۵.
[۲]. اطّلعت فی الجنّه فرأیت أکثر أهلها الفقراء. (نهج الفصاحه، ص۲۱۹)
[۳]. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم: ‏ أَکْثَرُ أَهْلِ جَهَنَّمَ الْمُتَکَبِّرُونَ. (وسائل الشیعه، ج‏۱۵، ص۳۷۸)
[۴]. اصول الکافی، ج‏۲، ص۳۲۹.
[۵]. سفینه البحار، ج‏۲، ص۶۹۵.
[۶]. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم : خَمْسٌ لَا أَدَعُهُنَّ حَتَّى الْمَمَاتِ الْأَکْلُ عَلَى الْحَضِیضِ مَعَ الْعَبِیدِ وَ رُکُوبِیَ‏ الْحِمَارَ مُؤْکَفاً وَ حَلْبِیَ الْعَنْزَ بِیَدِی وَ لُبْسُ الصُّوفِ وَ التَّسْلِیمُ عَلَى الصِّبْیَانِ لِتَکُونَ سُنَّهً مِنْ بَعْدِی. (أمالی شیخ صدوق، ص۷۲)
[۷]. شاید اشاره به آیه ۶۱  سوره بقره باشد: وَ إِذْ قُلْتُمْ یا مُوسى‏ لَنْ نَصْبِرَ عَلى‏ طَعامٍ واحِدٍ فَادْعُ لَنا رَبَّکَ یُخْرِجْ لَنا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِها وَ قِثَّائِها وَ فُومِها وَ عَدَسِها وَ بَصَلِها قالَ أَ تَسْتَبْدِلُونَ الَّذی هُوَ أَدْنى‏ بِالَّذی هُوَ خَیْرٌ اهْبِطُوا مِصْراً فَإِنَّ لَکُمْ ما سَأَلْتُمْ وَ ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّهُ وَ الْمَسْکَنَهُ وَ باؤُ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ کانُوا یَکْفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ وَ یَقْتُلُونَ النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ الْحَقِّ ذلِکَ بِما عَصَوْا وَ کانُوا یَعْتَدُون‏.

منبع : بنیاد هاد