حجاب و پوشش زنان از منظر قرآن و حدیث و عواقب بد حجابی در حدیث معراج

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و الصلاة و السلام علی سید الأنبیاء و المرسلین حبیب إلهنا و طبیب نفوسنا أبی القاسم المصطفی محمد صلی الله علیه و علی أهل بیته الطیبین الطاهرین المعصومین و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین
حجاب در آیات و روایات
مسألۀ حجاب، در صریح آیات قرآن مطرح است. آیات صریح دربارۀ حکم حجاب در سورۀ مبارکۀ نور و احزاب و آیاتی که از الفاظ و واژگانش که به طور کنایه ذکر شده حد حجاب استفاده می شود و همچنین در متن روایات هم مطالب ارزنده ای بیان گردیده است.
لازم است که قبل از ورود به مسألۀ حجاب در قرآن و روایات، (چون در همۀ آیات و روایات مورد بحث محور زنان هستند) باید این مسألۀ مهم را عرض کنم که پروردگار عالم برای زنان از نظر شخصیت انسانی و دینی همان را قائل است که برای مردان قائل است. پاداش زنان را در بهشت در صورت دارا بودن ایمان و عمل صالح با مردان یکسان می داند از زنان با عظمتی چون آسیه مادر موسی و مریم کبری با اسم و رسم، و از حضرت فاطمۀ زهرا (سلام الله علیها) با اوصاف و زنان اهل ایمان تجلیل کرده است، در هر بخشی که (المسلمین) فرموده، بلافاصله (و المسلمات) فرموده یا هرجا (المؤمنین) فرموده بلافاصله (المؤمنات) فرموده است. مادرانی که پیغمبران را به دنیا آورده اند، مادرانی که ائمۀ طاهرین را به دنیا آورده اند، مادرانی که فقهاء، مراجع، حکما، فلاسفه و عرفای بزرگ شیعه را به دنیا آورده اند و مادرانی که شما مردم مؤمن را شیر پاک داده اند از بحث ما کاملا خارجند.
اگر من مهمترین آیات و روایات را خواندم نظرم به دختران و زنانی است که خداوند و قرآن به آن ها نظر منفی دارد ولی زنانی که اهل ایمان و عمل صالح می باشند در پیشگاه پروردگار از درجات بالایی برخوردارند. «من عمل صالحا من ذکر أو انثی و هو مؤمن فلنحیینه حیاةً طیبةً و لنجزینهم أجرهم بأحسن ما کانوا یعملون» (کسانى از مرد و زن که کار شایسته اى کنند و مؤمن باشند، بى گمان آنان را با زندگانى پاکیزه اى زنده مى داریم و به یقین نیکوتر از آنچه انجام مى دادند پاداششان را خواهیم داد.) (نحل آیه 97)
در این آیه زنان اهل ایمان و عمل صالح را با مردان از نظر حیات طیبه و پاداش بهشت کاملا یکسان دانسته و کمترین فرقی بین مردان و زنان در زمینۀ ایمان و عمل صالح نگذاشته است.
من سعی می کنم چند آیه از سورۀ نور و احزاب بخوانم و به عمق لغات آنها که در کتاب های با عظمت لغت مثل کتاب "المنجد" "العین" "قاموس" و "تاج العروس" که از مهمترین کتاب های لغت می باشند آمده اشاره کنم. چون ما برای فهم آیات قرآن مجبوریم به این کتاب های لغت مراجعه کنیم و گرنه نمی شود آیات قرآن را درست فهمید.
در سورۀ احزاب آیه ای از آیات صریح در حجاب است که کنایه ندارد«یا أیها النبی» خطاب مستقیماً به پیغمبر است، نمی گوید «قل»  تو برای دیگران بگو، پیغمبر را واسطه قرار نداده است.
در باب حجاب خود پروردگار مستقیم وارد شده است.
در باب توبۀ با آن عظمت، گاهی پیغمبر را واسطه قرار داده است «قل یا عبادی الذین أسرفوا علی أنفسهم لاتقنطوا من رحمة الله» به گناهکاران بگو نا امید نباشید بیایید درست توبه کنید من شما را قبول می کنم. اما در آیۀ حجاب خطاب مستقیما از خود حضرت حق می باشد رودربایستی هم با هیچ کس ندارد که حالا بگوید پیغمبر من است، عزیزترین مخلوقم می باشد و در زمینۀ حجاب دختران و زنانش چیزی به او نگویم مبادا دلگیر شود، می فرماید:  «یا أیها النبی قل لأزواجک و بناتک و نساء المؤمنین یدنین علیهن جلابیبهن ذلک أدنی أن یعرفن فلا یؤذین و کان الله غفورا رحیما» ای پیغمبر گرامی به زنان و دختران خود و زنان مؤمن بگو که  خویشتن را به چادر بپوشانند که این کار برای این که آن ها به عفت و حریت شناخته شوند تا از تعرض و جسارت هوسرانان آزار نکشند بسیار نزدیک تر است و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.
برداشت اول از حجاب
«جلابیبهن» یک لغت عربی و جمع است که جلباب مفردش می شود. کتاب های لغت جلباب را این گونه معنی کرده اند:  پوشش  گشاد پوشانندۀ سراپای بدن. شما از جلباب روسری و مانتو می فهمید. عرب به پارچۀ گشادی که وقتی زن سر می کند بدن را می پوشاند، حجم بدن و زیبایی بدن پنهان می شود، قد و قامت به درستی از زیر این پارچه پیدا نیست، و تمام بدن را فرا می گیرد را جلباب می گوید. به زنان امت بگو، به دخترانت بگو، به زنان خودت هم بگو. مستقیم به تو دارم خطاب می کنم، خودم  وارد مسألۀ حجاب شده ام که به تو دارم خطاب می کنم «یا أیها النبی» به همۀ این زنان بگو «یدنین علیهن من جلابیبهن» یعنی همۀ وجودشان نه فقط سرشان را «علیهن من جلابیبهن» این پارچۀ گشاد پوشاننده را «علیهن» نه «علی راسهن» به سراسر بدن بپوشانند.  «ذلک أدنی أن یعرفن» این پوشش گشاد نزدیک تر به این حقیقت است که هر مردی و جوانی، زنی را با این پوشش کامل بدنی ببیند. به نظر آن مرد این زن پاکدامنی است «فلا یؤذین» متلک به او گفته نمی شود، از او دعوت به گناه نمی شود، از او دعوت به برقرار کردن ارتباط نامشروع نمی شود. خدا، خدای عالم به همه چیز است.
برای این که در جامعه متلک گویی نباشد، برای این که در جامعه مردان بی تقوا زبان درازی به زنان نکنند. اگر این پوشش باشد مورد این آزارها قرار نمی گیرند «و کان الله غفورا رحیما» اگر بعضی از این خانم ها قبلا در معرض دید مردان بوده اند حالا به این آیه عمل  کنند، خودشان را بپوشانند من غفورم، گذشتۀ آن ها را می بخشم و رحیمم به آن ها مهربان می شوم.
برداشت دوم از حجاب
آیا در قرآن فقط این پوشش گشاد و پنهان کننده بدن و زیبایی زن مطرح است؟ نه، غیر از این پوشش یک پوشش دیگر هم در قرآن مطرح است که خداوند از آن پوشش تعبیر به خُمر کرده است.
 خُمر یعنی همین مقنعه هایی که در مکه زنان مراکشی سرشان می باشد که کاملا مو و حجم سر را تا روی سینه می پوشاند. فقط یک مقدار گردی صورت پیداست، دیگر موی زن، گردن، سینه و گوشواره پیدا نیست. این را هم قرآن با امر واجب استعمال کرده است که زیر پوشش داشته باشند، مبادا یک وقت باد پاییزی سنگین است و چادرشان را رد کرد باز هم چشم ها، زیبایی ها و زینت های زن مسلمان را نبینند. بنابراین دو پوشش در قرآن مطرح است که هر دو باید باشد. یکی جلباب است و دیگر خُمر(به ضم) است.
اول: «یدنین علیهن من جلابیبهن» امر واجب است.
 دوم:  محرم و نامحرمی را می گوید که زنان با چه کسانی محرمند که در ابتدای آیۀ سی و یک سورۀ نور، پوشاننده تا روی سینه را مقنعه می گوید که باید آن پوشش گسترده ای باشد.
بانوان اهل بیت:  الگوی عفت و عصمت
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) دختر پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) وقتی مسجد رفت که حکومت را محاکمه کند به دستور آیۀ احزاب یک پوشش سرتاسری انداخت که از سر تا نوک پاهایشان را بپوشاند و هم خُمر را بر سر انداخت. و حالا برنامه سومش را ما نمی توانیم پیاده کنیم که ده إلی بیست نفر از زن های مدینه را دعوت نمود که در فاصلۀ بین خانه تا مسجد (که شش هفت متر بیش نبود) دور مرا بگیرید که من شناخته نشوم.
زینب کبری (سلام الله علیها) هم در بارگاه ابن زیاد به اسرا گفت دور مرا بگیرید که مرا نشناسند و نبینند که ابن زیاد آدم خیلی پررویی بود. اُسرا را که نگاه می کرد سؤال کرد:  «من هذه التی انحازت فجلست ناحیة و معها نسائها؟» این خانمی که خودش را پنهان کرده و پیدا نیست کیست؟ کسی جوابش نداد. دوباره سؤال کرد باز هم جوابش را ندادند. دوباره پرسید، خادمی از خدام اهل بیت:  که زن بود بلند شد و گفت دهانت را ببند. چه قدر می پرسی، این دختر امیرالمؤمنین (علیه السلام) و فاطمۀ زهرا (سلام الله علیها)، زینب کبری (سلام الله علیها) می باشد که نمی خواهد چشم آلوده تو به او بیفتد.
خدایا من خیلی خوشحالم که حرف های ناب تو را دربارۀ حجاب زنان می گویم و می دانم که در قیامت محاکمه نخواهم داشت چون حق تو را ادا کردم. حق حجاب تو بسیار مظلوم است.
احکام محرم و نامحرم
در آیة دیگر می فرماید:  «و لا یبدین زینتهن» زنان اصلا اجازه ندارند آرایش های بدنی یعنی زیبایی اندام، سینه، گردن، مو و آرایش های خود را در مقابل چشم مردان ببرند. به مردان یعنی مسلمان، مسیحی، یهودی، زردشتی، لائیک، کمونیست، بی دین، می گوید زن که آفریدۀ من است و مملوک من است و من صاحب همه امور او هستم و اجازه نمی دهم که خوش نمایی اصلی خلقتش را و آرایش خود را به مردم نشان بدهد. آن زنی که خودش را نشان می دهد در واقع می گوید: خدایا من به اجازۀ حضرت عالی هیچ کاری ندارم. این می شود کفر. «إلّا ما ظهر منها» حداقل من که درباره مفهوم «إلّا ما ظهر منها» گشتم ببینم خدا چه می فرماید.
بالاترین عالمان ما می گویند مگر چیزی که خود به خود جلوی چشمان ظاهر شود. یعنی یک وقتی باد چادرش را کنار بزند. بزرگان دین«إلّا ما ظهر منها» را این گونه معنی کرده اند.
بعضی از علما هم می گویند مگر کمی از گردی صورت و تا مچ دست. «إلّا ما ظهر منها» یعنی کمی از گردی صورت، نه گردی به صورتی که کامل زیبایی درک شود. «و لیضربن» لام، لام امر واجب است «و لیضربن بخمرهن علی جیوبهن» روسری را عرب «خُمر»  می گوید که سر و گردن و سینۀ زن را بپوشاند زیر آن پوششی که در سورۀ احزاب مطرح شد ما یکی از این دو آیه را نمی توانیم تعطیل کنیم، هر دو امر می باشد.
جیوب در لغت عرب یعنی گردن، بنا گوش و گوش و زیبایی های گردن و سینه با مقنعه همۀ این ها را بپوشاند.
چه کسانی به زن محرم هستند؟
حالا چه کسانی به زن محرمند؟ «و لا یبدین زینتهن» زنان، زیبایی چهره، زیبایی گردن، زیبایی سینه، لباس های رنگارنگ بسیار تحریک کننده را به کسی نباید نشان دهند مگر برای دوازده نفر که برای آن ها تحریک کننده نیست.
1.«و لا یبدین زینتهن إلّا لبعولتهن» شوهر او که به او محرم است.
2.«أو أبائهن» پدران بزرگ او، پدر و پدر بزرگش به زن محرمند
3.«أو أباء بعولتهن» پدر شوهر هم به او محرم می باشد.
4.«أو أبنائهن» پسران خود او که از شوهر هستند به او محرمند
5.«أو أبناء بعولتهن» اگر با مردی ازدواج کرده که آن مرد پسر از زن دیگرداشته، آن ها نیز محرمند
6.«أو إخوانهن» برادران زن به او محرمند
7.«أو بنی إخوانهن» پسران برادر زن به او محرمند که او عمۀ آن ها می شود.
8.«أو بنی أخواتهن» به پسران خواهرش محرم است.
9.«أو نسائهن» به زنان مؤمن و مسلمان هم محرم است.
10.«أو ما ملکت ایمانهن» به غلامی که با پول خود خریده، محرم است که الان دیگر وجود ندارد که همان خرید به منزلۀ محرمیت  است.
11.«أو التابعین غیر اولی الإربة من الرجال» نوکری که در خانه کار می کند. اینکه حضرت حق می فرماید، خیلی عجیب است.
«أو التابعین غیر اولی الإربة» این مرد هیجانی در شهوت او ایجاد نمی شود و فرقی بین زن و مرد نمی تواند بگذارد، این زن به چنین  مردی که در منزل کار می کند محرم است.
12.«أو الطفل الذین لم یظهروا علی عوارت النساء» به بچه ای که میل و غریزۀ جنسی هنوز در او ظهور نکرده است مثلا پسر بچۀ  سه یا چهار ساله باشد، ولی بچۀ پنج و شش ساله که وقتی دست به بدنش زده می شود خوشش بیاید این بچه به زن نامحرم است.
«و لا یضربن» به زن اجازه نمی دهم «بارجلهن لیعلم ما یخفین من زینتهن» کفشی بپوشد که در حال راه رفتن، کفش صدای زیبایی  بدهد و گوش مردان را نوازش کند. وقتی صدای پا را شنیدند برگردند و او را تماشا کنند و ببینند که به این شکل راه رفتن، سر و صدای کفش و دستبند و گردن بند و النگو دارد می آید، آن وقت مردان هزاران فکر آلوده دربارۀ آن زن می کنند.
حکم ارتباط دختران و پسران در قرآن
اما ارتباط نامشروع با دختران و زنان که بر طبق فرهنگ غرب در این زمان عادی شده است به حکم قرآن حرام است که در سورۀ نساء آیۀ بیست و پنج و سورۀ مائده آیۀ پنج ارتباط دختر و پسر و روابط پنهانی را حرام نموده است.
اما در مورد خانم هایی که دستور این دو آیه و خیلی از برنامه های الهی را رعایت نمی کنند، تقوا را مراعات نمی کنند، پوشش را مراعات نمی کنند، دستور این دو آیه را رد می کنند و در زندگی کارهای دیگری هم دارند.
حدیث معراج درباره عذاب زنان
یک روایت بسیار مهمی را نقل می کنم. متن روایت در کتاب بسیار باعظمت و مقبول کل علمای شیعه، عیون أخبار الرضا (علیه السلام) نوشته وجود مبارک عالم کم نظیر شیخ صدوق(ره) و در بحارالانوار مرحوم مجلسی و در کتاب لئالی الأخبار عالم بزرگ مرحوم تویسرکانی هم آمده است.
شیخ صدوق از ورّاق نقل می کند، ورّاق از یک مرد شیعه به نام اسدی نقل می کند، اسدی از یکی از راویان شیعه به نام سهل نقل می کند و سهل از عبدالعظیم حسنی و عبدالعظیم حسنی از امام جواد (علیه السلام) و امام جواد (علیه السلام) از امام رضا (علیه السلام) و ایشان از پدرانش چنین نقل می کند که امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرماید:  «دخلت أنا و فاطمة علی رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)» من و فاطمه (سلام الله علیها) همسرم خدمت پیغمبر  اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) رسیدیم. راویان حدیث از نُه امام:  آن را نقل کرده اند از حضرت عبدالعظیم تا امام علی (علیه السلام) هر امامی به مردم زمان خویش گفته «فوجدته یبکی بکاءً شدیدا» پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به سختی گریه می کرد. امیرالمؤمنین (علیه السلام) می گوید:  پدر و مادرم فدایت شوند یا رسول الله چه چیزی باعث شده که شما چنین گریۀ سختی می کنید؟ پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: یا علی شبی که مرا به معراج بردند، چیزهایی دیدم که برای شما می گویم. من زنان امتم را در عذاب سختی دیدم نه عذاب معمولی، بر من خیلی عذاب سخت امتم گران تمام شد، سختی عذاب آن ها مرا به گریه انداخت.
روایت عذاب زنان در معراج
فرمود:  خانمی را دیدم که با موی سر به دیوار جهنم بسته شده بود که مغزش در حال جوشیدن بود. خانمی را دیدم که با زبانش آویخته شده بود و آب جوش جهنم در حلقش می ریختند. خانمی را دیدم که با سینه آویخته شده بود. خانمی را دیدم که گوشت بدن خودش را می کند و می خورد و آتش از زیر بدنش وارد می شد و از دهانش خارج می گشت. خانمی را دیدم که دو پایش و دستش را به هم بسته بودند و مار و عقرب به بدنش چسبیده بودند. خانمی را دیدم که کور، کر و لال بود در تابوتی از آتش که مغزش از بینی او بیرون می ریخت و بدنش از مرض برص و جزام جهنم بریده بریده شده بود. خانمی را دیدم که به دو پا در تنوری از آتش آویخته شده بود. خانمی را دیدم که گوشت بدنش قطع می شد و آتش از پیش و پشت سرش به او حمله می کرد و با قیچی جهنم گوشتش را می کندند. خانمی را دیدم که آتش جهنم از صورتش بالا می رفت و با دست آتشین معده و رودۀ خود را می خورد. خانمی را دیدم که سرش چون خوک و بدنش همچون بدن الاغ و میلیون ها رنگ عذاب او را فرا گرفته بود. خانمی را دیدم که صورتش چون صورت سگ و آتش از زیر بدن وارد و از دهانش خارج می شد و ملائک با گرزهای آتشین بر سرش می زدند.
بعد از سخنان پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، حضرت زهرا (سلام الله علیها) وارد سخن شد و عرض کرد:  حبیب من، نور چشم من، پدر به من خبر بده که کار این زن ها چه بوده و روش و عادتشان چه بوده است که خداوند چنین عذاب هایی را بر آن ها مسلط کرده است. پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود دخترم آن که با موی سر به دیوار جهنم آویخته بودند خانمی بود که همۀ مردها خیلی راحت موی سرش را می توانستند ببینند و پوششی نداشته است. زنی که با زبانش آویخته بودند زنی بود که به ناحق و بی دلیل با زبانش و زشت گویی هایش دائم دل شوهرش را آتش می زد.
اما خانمی که با سینه آویزان بود خانمی بود که نیاز جنسی شوهرش را جواب نمی داده و نمی گذاشته کنار او هم بخوابد و حال چه آن زن خیلی مقدس بوده که می گفته نماز شب بخوانم و مرد را دور می کرده و یا مزاج سردی داشته است. در هر صورت پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده زنی که شوهرش را از غرائز جنسی محروم کند به برآمدگی سینه در جهنم آویزان می شود. و اما خانمی که با دو پا آویخته می شود زنی است که بدون علت شرعی و اجازۀ شوهر از خانه خارج می شود، حال یک وقت زن نیاز به مسائل الهی حلال و حرام دارد، یک ساعت تا مسجد می رود، این عیبی ندارد اما یک وقت زن می خواهد بیرون برود و حق غریزۀ مرد پایمال می شود این گناه است.
اما خانمی که گوشت بدنش را در آن آتش می خورد، در منزل به خود می رسید و لباسی را می پوشید که در بیرون خودش را به چشم ها ارائه دهد نه این که با مردی رابطه داشته باشد.
اما خانمی که دست و پایش بسته شده بود و مارها و عقرب ها به او چسبیده بودند خانمی بوده که بدون نظافت اعضا و جوارح وضو می گرفته و لباس های نجس و ناپاک  تن می کرده و از جنابت و عادت ماهانه غسل نمی کرده و نماز را سبک می شمرده است.
اما خانمی که کور و کر و لال بود، زنی بود که از زنا بچه به دنیا آورده و گردن شوهرش انداخته و شوهر هم نمی دانسته که بچه از آن خودش نیست و تا آخر عمر ارتباط نامشروع داشته است.
و اما خانمی که با قیچی آتشین جهنم ملائکه گوشتش را قیچی می کردند خانمی بود که با نامه و یا وسیله دیگری خود را به مردان نامحرم عرضه می کرده است. اما خانمی که صورتش و بدنش پر از آتش بود و معده و روده اش را می خورد، آن زن دلال بین زن و مرد نامحرم بود که خود او پیر شده بود و کسی سراغش نمی رفت و دلالی می کرد.
اما خانمی که سرش خوک و بدنش الاغ بود زنی بود که آتش اختلاف روشن می کرد و زن و شوهر ها را به جان هم می انداخت و آرامش خانواده را به هم می ریخت و دروغ می گفت.
اما زنی که صورتش سگ بود و آتش از پایین او داخل می شد و از دهانش بیرون می زد رهبر ارکستر زنانه بوده در مجلس مردان خوانندگی می کرد. در زمان پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) رادیو و تلویزیون نبوده، اما لغتی که پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به کار گرفته این است: «فإنّها کانت قینةً» هم خواننده بوده که مردان می آمدند شرکت می کردند و هم رهبر ارکستر در سالن ها و نمایشگاه ها بوده است. 
پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) حق داشته که برای چنین زنان زار زار گریه کند. خانم هایی که این مسائل را می خوانید و از آن هایی هستید که در حدیث گفته شده چه کرده اید که دل پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را چنان سوزانده اید که علی (علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) می گویند پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بلند بلند و شدید گریه می کرد.
من تاریخ پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) را خوانده ام. به شما خانم های بی حجاب می گویم که پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در بیست و سه سال مردم مکه و مدینه به او هر نوع ظلمی کردند شما دیگر به او ظلم نکنید و دلش را نسوزانید.
یک گریۀ دیگر ایشان این بود که یک روز از حضرت پرسیدند که ای رسول خدا! چرا این قدر گریه می کنید؟ فرمود:  حسین جان (علیه السلام) حالا که از من می پرسی می گویم که بعد از من برای پدرت علی (علیه السلام) و مادرت زهرا (سلام الله علیها)، برادرت حسن (علیه السلام) و برای خودت حوادث عجیبی پیش می آید و بلاها به سرتان می آورند.
حسین جان (علیه السلام) من خیلی دلم می خواهد شماها هر کدام از دنیا رفتید در کنار من دفن شوید اما این مردم بعد از من همۀ شما را از من دور می کنند. چرا گریه نکنم در حالی که گریه های مادرت را بین در و دیوار می بینم و محراب  می بینم که فرق پدرت علی (علیه السلام) در آن شکافته می شود و بدن برادرت حسن (علیه السلام) را در کنار قبر من مورد حمله و تیر قرار می دهند که در حین شهادت به امام حسین (علیه السلام) فرمود: «لا یوم کیومک یا أبا عبدالله» یا حسین (علیه السلام) روزی همچون روز تو نیست. حسین جان (علیه السلام) در همۀ عالم تا روز قیامت هیچ روزی همچون روز تو نخواهد بود.