مسأله: در هنگام اعتكاف، خارج شدن از مسجد جايز نيست مگر براى كارهاى ضرورى.[1]
مسأله: در مدت اعتكاف، خروج از مسجد، تنها در حد پرداختن به ضرورتهاى عرفى، عقلى و شرعى واجب يا مستحب جايز است. ضرورت شرعى همچون غسل جنابت، اداء دين، نماز جمعه، اداى شهادت و نياز به تطهير؛ ضرورت هاى عرفى همچون تشييع جنازه [2]، عيادت از بيمار، تهيه خوراك و شستن ظروف؛ ضرورتهاى عقلى همچون نياز به دكتر و درمان و قضاى حاجت.[3]
پرسش: اگر كسى به جهت ندانستن مسأله از اعتكاف خارج شود، اعتكافش باطل مى شود؟
پاسخ: همه مراجع: آرى، اعتكافش باطل مى شود.[4]
پرسش: اگر كسى از روى فراموشى از اعتكاف خارج شود، چه حكمى دارد؟
پاسخ: آيات عظام امام، بهجت، فاضل و نورى: اعتكافش باطل نمى شود.[5]
آيات عظام تبريزى وسيستانى: اعتكافش باطل مى شود.[6]
آيات عظام صافى، مكارم و وحيد: بنا بر احتياط واجب باطل مى شود.[7]
پرسش: آيا در ايام اعتكاف، رفتن به كلاس و شركت در درس ها جايز است؟
پاسخ: خروج از مسجد و شركت در كلاس هاى درسى، اشكال دارد.[8]
پرسش: براى رفتن به نماز جمعه، مى توان از محل اعتكاف خارج شد؟
پاسخ: همه مراجع (بجز تبريزى، نورى و وحيد): آرى، جايز است.[9]
آيات عظام تبريزى و وحيد: بنا بر احتياط واجب جايز نيست.[10]
آية الله نورى: جايز نيست.[11]
پرسش: خارج شدن معتكف از مسجد، در موارد ذيل چه حكمى دارد؟ الف) براى وضو و غسل مستحبى و مسواك زدن؛ ب) جهت تلفن زدن به خانواده در موارد غيرضرورى و امور متعارف؛ ج) جهت ديدار با خانواده در بيرون و در حياط؟
پاسخ: آية الله خامنه اى: الف) جايز است اما زياد معطل نشود؛ ب) درموارد ضرورى اشكالى ندارد و درموارد غيرضرورى اگر امور مستحبى را در بر بگيرد و طول هم نكشد اشكال ندارد؛ ج) در بعضى موارد اشكالى ندارد، مثل رسيدگى به امور خانواده و ديدن فرزندان كه عدم ديدار باعث مفسده شود.
آية الله بهجت: هر كارى كه خروج براى آن عقلًا يا شرعاً يا عادتاً لازم است از امور واجبه باشد يا راجحه، چه متعلق به امور دنيا باشد يا امور آخرت ولى بايد اقرب طرق را مراعات نمايد.
آية الله سيستانى: به احتياط واجب جايز نيست مگر در مورد حاجت ضرورى.
آية الله تبريزى: خارج شدن معتكف از مسجد در موارد مذكور جايز نيست.
آية الله فاضل: مانعى ندارد، ولى تلاش كند اين امور با سرعت انجام شده و هرچه سريع تر به مسجد برگردد.
آية الله مكارم: الف) براى وضو و غسل مستحبى اشكال ندارد، براى مسواك كردن نيز اشكال ندارد؛ ب) اشكال ندارد؛ ج) اشكال دارد.[12]
مسأله: براى هر كار ضرورى شرعى يا عرفى مانند رفتن به دستشويى، غسل واجب، تهيه ضروريات و همچنين براى گواهى دادن در دادگاه، نماز جمعه، تشييع جنازه و عيادت مريض مى توان از مسجد خارج شد، اما براى هر كار مستحبى جايز نيست.[13]
براى گرفتن وضو و غسل مستحبى، در مجموع دو نظريه وجود دارد:
1. آيات عظام مكارم [14]، بهجت، فاضل، خامنه اى و صافى فرموده اند: اشكال ندارد.
2. آيات عظام نورى [15]، سيستانى، تبريزى و وحيد: احتياط واجب در ترك است.
كسانى كه از مراجع دسته دوم پيروى مى كنند مى توانند به مراجع ديگر مراجعه كنند.
پرسش: ملاقات نزديكان در حد چند دقيقه در خارج از مسجد آيا به پيوستگى اعتكاف خدشه وارد مى سازد؟
پاسخ: خير.[16]
مسأله: فرقى بين حالات مختلف معتكف در مسجد نيست و لازم است كه او در مدت معين، در مسجد ساكن باشد چه آن مدت در حال ايستادن، نشستن، خوابيدن يا راه رفتن باشد، چه در حال ديگر.
پرسش: با توجه به مشكلاتى كه صرف غذا در مسجد دارد، آيا صرف غذا در سالن غذاخورى در محوطه مسجد براى معتكفين جايز است؟
پاسخ: صرف غذا در محوطه مسجد به مقدار ضرورت جايز است.[17]
------------------------------------
[1] عروة الوثقى، ج 1، اعتكاف؛ تحريرالوسيله، ج 1.
[2] عروةالوثقى، ج 2، اعتكاف، ص 255، م 30؛ والضابط كل مايلزم الخروج اليه عقلًا اوشرعاً او عادة من الامور الواجبة او الراحجة سواءٌ كانت متعلقة بامور الدنيا اوالآخرة حصل ضرر يترك الخروج اولا( تحريرالوسيله، ج 1، ص 307).
[3] جامع المسائل فاضل، ج 1، ص 163.
[4] عروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، الثامن.
[5] تعليقات على العروة، ج 2، الاعتكاف؛ وسيلة النجاة، ج 1، م 1194.
[6] منهاج الصالحين، الاعتكاف، السادس.
[7] تعليقات على العروة، ج 2، الاعتكاف، منهاج الصالحين، الاعتكاف، م 1077.
[8] استفتائات نورى، ج 2، س 276؛ جامع الاحكام صافى، ج 1، س 515؛ جامع المسائل فاضل، ج 2، س 462.
[9] تحريرالوسيله، ج 1، شروط الاعتكاف، م 9؛ وسيلة النجاة، ج 1، م 1203؛ هداية العباد، ج 1، م 1412؛ استفتائات مكارم، ج 2، س 494؛ جامع المسائل فاضل، ج 1، س 619.
[10] منهاج الصالحين، ج 2، الاعتكاف، السادس و ج 1، الاعتكاف، السادس.
[11] استفتاء از دفتر.
[12] استفتائات جديد مكارم، ج 2، ص 164، س 496.
[13] همان، س 494.
[14] استفتائات جديد، ج 2، ص 165، س 496.
[15] هزار و يك مسئله، ج 2، ص 83.
[16] استفتائات بهجت، ج 2، ص 445.
[17] جامع المسائل فاضل، ج 2، س 41.
