دکترمحمد معین در سال 1297 هجری شمسی در شهر رشت و در خانواده ای روحانی به دنیا آمد. به هنگام طفولیتِ، نخست مادر و پس از 5 روز پدر را از دست داد و از آن پس، پدربزرگش به تربیت وی همت گماشت. وی پس از اخذ دیپلم، لیسانس ادبیات و فلسفه و علوم تربیتی را از دارالفنون گرفت و به وسیله آموزش مکاتبه ای، از آموزشگاه روانشناسی بروکسل (بلژیک) خط شناسی، قیافه شناسی و مغزشناسی را فرا گرفت. این ادیب سرشناس اولین فرد دارای درجه دکترای ادبیات فارسی در ایران است. در سال 1336 ه.ش که سازمان لغتنامه دهخدا به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران انتقال یافت، طبق اساسنامه شورای دانشگاه، ریاست آن سازمان به عهده دکتر معین محول گردید. از این استاد بزرگ ادب فارسی تالیفات متعددی بر جای مانده که فرهنگ لغت و اعلام معین، مشهورترین آنهاست. وی علاوه بر اخذ نشان های متعدد علمی در داخل کشور، در پائیز 1340 ه.ش نیز از طرف دولت فرانسه، نشان عالی هنر و ادب را دریافت کرد. دکتر محمد معین در نهم آذر 1345 ه.ش در دفتر گروه زبان و ادبیات فارسی دچار بی هوشی موقت شد و در بیمارستان بستری گردید. بر اثر همین عارضه وی به حالت اغماء افتاد و در مرداد 1346 ه.ش با همان حال جهت معالجه به کانادا اعزام شد. معالجات سودی نبخشید و سرانجام پس از حدود 5 سال که در اغما بود در 13 تیرماه سال 1350 ه.ش در 53 سالگی به رحمت ایزدی پیوست.
