رمضان تمرینی برای انجام واجبات و ترک محرمات

ماه مبارک رمضان را می توان یکی از بهترین و زیباترین ماه ها برای بنده های خداوند تلقی کرد در این ماه هر بنده می تواند برای تربیت و پرورش روحی و جسمی برای مبارزه با شیطان خود را آماده کرده که در یازده ماه دیگر سال، بتواند در مقابل وساوس شیطان مقاومت کرده و حتی این وسوسه ها را پس زده و با آنها به مبارزه برخیزد.
همینکه بنده در ماه مبارک رمضان از حلالترین و طیب ترین غذاها و اموری که خداوند برای او حلال شمرده است، دست می کشد این نشانه و امری مهم تلقی شده که می تواند در وجود خود ایجاد انگیزه کرده که در یازده ماه دیگر به طریق اولی می تواند در مقابل این وسوسه های شیطانی ایستادگی کرده و به مبارزه ی با شیطان بپردازد.
بندگی کردن در مقابل خداوند به این است که فرد بتواند اوامر و دستورات الهی را عملی کند و در مقابل منهیات ایستادگی کرده و از انجام آن خودداری نماید. وقتی از آیت الله بهجت از راه و رسم و طی طریق برای سلوک الی الله سوال می شود تنها پاسخی که می دهند این است که حلال خدا را انجام دهید و از نواهی و منهیات الهی دوری کنید.
امام صادق(علیه السلام) در فرازی از روایت عنوان بصری از جمله راههای رسیدن به مقام عبودیت و بندگی را همین انجام واجبات و ترک محرمات بیان می دارند.
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: «جُمْلَةُ اشْتِغَالِهِ‏ فِيمَا أَمَرَهُ اللَّهُ تَعَالَى بِهِ وَ نَهَاهُ عَنْه [1] تمام مشغولیت عبد معطوف به انجام دادن کاری است که خدای تعالی به او امر نموده است و پرهیز از آنچه که او را نهی کرده است.» امام در این فراز از روایت عنوان بصری ملاک و چارچوب زندگی یک عبد و مطیع خداوند را اوامر و نواهی الهی می داند.
ماه مبارک رمضان با قابلیتی که دارد و تمرینی که انسان می تواند در این ماه انجام دهد، برای اینکه از نواهی الهی دوری و اوامر الهی را انجام دهد ماه پر برکتی است.
راههایی که انسان می تواند به این قابلیت (انجام واجبات و ترک محرمات) به واسطه ی ماه مبارک رمضان دست پیدا کند.
الف: شناحت خدا
امام رضا(علیه السلام) در روایتی می فرمایند: «إِنَّ أَوَّلَ‏ عِبَادَةِ اللَّهِ‏ مَعْرِفَتُه‏ [2] اولین مرتبه عبادت خدا، معرفت و شناخت خدا مى باشد.»
اگر ما بتوانیم به این قابلیت و شناخت دست پیدا کنیم که خدایی که داناترین افراد، عالم ترین افراد، عادلترین افراد... است و کاری خلاف عقل و عدل انجام نمی دهد می تواند برای ما برای انجام واجبات و ترک محرمات قوت قلبی باشد.
ب: شناخت دستورات خدا
از جمله عواملی که می توان برای سهولت در انجام واجبات و ترک محرمات اشاره کرد اینکه انسان بتواند به واسطه ی روایات و گزارشات معصومین به شناخت و علل دستورات الهی پی ببرد مثل اینکه ماه مبارک رمضان تمرینی برای کف نفس یا برابری غنی و فقیر... است.
همین دلیل یکی از حکمتهایی که ماه مبارک رمضان در 30 روز بر امت پیامبر اکرم بیان شده است را پیامبر اینطور بیان می فرمایند.
چند نفر یهودی به محضر رسول خدا(صلی الله علیه و آله) آمدند و یکی از آنان مسائلی از آن حضرت پرسید از جمله عرضه داشت:
برای چه خداوند عزّ و جلّ سی روز، روزه بر امت تو واجب کرده ولی بر امم گذشته بیش از سی روز فرض و لازم قرار داده بود؟
نبی اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمودند: وقتی جناب آدم از شجره نهی شده تناول کرد و آن چه خورده بود سی روز در شکمش باقی ماند پس حق تعالی بر ذریه اش واجب کرد که سی روز گرسنه و تشنه باشند و آن چه را که در بین این سی روز (خوردن و آشامیدن در شب ها) می خورند و در خوراکی ها مجازند تفضلی است از جانب حق تعالی و همین حکم بر جناب آدم نیز ثابت بود. آری حق عزّ و جلّ حکم مزبور را بر امّت من واجب گردانید. [3]

پی نوشت:
[1]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار(ط - بيروت)، دار إحياء التراث العربي، بيروت، چاپ دوم، 1403 ق، جض، ص225 .
[2]. ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول، جامعه مدرسين قم، چاپ دوم، 1404 / 1363ق، ص61.
[3]. ابن بابويه، محمد بن على، علل الشرائع، كتاب فروشى داورى، قم، چاپ: اول، 1385ش / 1966م، ج2، ص378.